Oscary 2025. Najlepsza aktorka i najlepsza aktorka w roli drugoplanowej - przegląd

97. ceremonia wręczenia Oscarów coraz bliżej. Tegoroczne nominacje ogłoszone zostały 23 stycznia po tym, jak amerykańska Akademia Wiedzy i Sztuki Filmowej (AMPAS, znana również jako Akademia Filmowa) dwukrotnie przesuwała termin ogłoszenia nominacji. Decyzje te były konsekwencją tragicznych pożarów, jakie na początku stycznia wybuchły w południowej Kalifornii. Akademia podjęła decyzję o przedłużeniu czasu głosowania, które wyłoniło listę nominowanych.

RELACJA NA ŻYWO Z 97. GALI WRĘCZENIA OSCARÓW W PORTALU TVN24.PL W NIEDZIELĘ 2 MARCA OD 23.30.

W tym roku po raz pierwszy w historii nagród dwie osoby, które otwarcie mówią o swojej queerowości (Cynthia Erivo oraz Karla Sofia Gascon), nominowano w tej samej kategorii (najlepsza aktorka). Ponadto, po raz drugi w historii w kategoriach aktorskich na Nagrodę Akademii ma cztery osoby, urodzone w latach 90. XX wieku. Są to: Yura Borisov, Timothee Chalamet, Ariana Grande oraz Mikey Madison. Ten rekord został ustanowiony w 2022 roku. 

W kategorii najlepsza aktorka natomiast cała piątka nominowanych, doceniona została za role w filmach, które nominowane są w kategorii najlepszy film. To piąty raz w historii i pierwszy od 47 lat. Na dziesięć nominowanych aktorek, tylko dwie (Cynthia Erivo i Felicity Jones) ma w swoim dorobku po jednej aktorskiej nominacji. Niezależnie od tego, która z nich wygra, będzie to jej pierwsza wygrana.

OSCARY 2025: >> NAJLEPSZE FILMY >> NAJLEPSZA REŻYSERIA >> NAJLEPSI AKTORZY I NAJLPESI AKTORZY W ROLI DRUGOPLANOWEJ

Oto krótkie sylwetki nominowanych w kategoriach najlepsza aktorka i najlepsza aktorka w roli drugoplanowej.

Brytyjska aktorka i piosenkarka Cynthia Erivo należy do prestiżowego grona artystów, którzy w swojej karierze zdobyli przynajmniej jedną nominację do każdej z czterech najważniejszych amerykańskich nagród: Emmy (nagroda telewizyjna), Oscara (nagroda filmowa), Grammy (nagroda muzyczna) i Tony (nagroda teatralna/sceniczna). Brytyjka swoją aktorską karierę rozpoczęła od teatru. Zachwyt wzbudziła rolą w broadwayowskiej produkcji "The Color Purple", za którą zdobyła nagrodę Tony (2016 rok).

W filmie debiutowała u Steve'a McQueena w thrillerze "Wdowy" z 2018 roku. Międzynarodową rozpoznawalność przyniosła jej tytułowa rola w filmie biograficznym "Harriet" w reżyserii Kasi Lemmons z 2019 roku. Erivo zdobyła między innymi nominacje do Oscara 2020 w kategorii najlepsza aktorka oraz najlepsza piosenka. 

Dzięki nominacji za główną rolę w "Wicked" Erivo została piątą w historii czarnoskórą aktorką, która zdobyła co najmniej dwie aktorskie nominacje do Oscara. Wcześniej w tym gronie były: Whoopi Goldberg, Viola Davis, Octavia Spencer oraz Angela Bassett. 

52-letnia Hiszpanka zdobyła sławę jako gwiazda produkcji telewizyjnych, głównie telenowel, po tym, gdy w 2009 roku na stałe zamieszkała w Meksyku. Przed fenomenalnie zagraną tytułową rolą w "Emilii Pérez" Jacquesa Audiarda, jej pierwszą i jedyną ważną rolą filmową była ta w "My, dobrze urodzeni" w reżyserii Gary'ego Alazrakiego. Komedia z 2013 roku uznawana jest za jeden z największych kasowych sukcesów meksykańskiego kina.

Karla Sofía Gascón jest pierwszą osobą, która otwarcie mówi o swojej transpłciowości, nominowaną do Oscara w kategoriach aktorskich. Główny etap tranzycji zakończyła w 2018 roku. Jest również pierwszą transpłciową aktorką, która zdobyła nagrodę dla najlepszej aktorki w Konkursie Głównym Festiwalu w Cannes (wspólnie z Zoe Saldaną, Seleną Gomez oraz Adrianą Paz) oraz nagrodzoną Europejską Nagrodą Filmową - Europejska Aktorka. Jest także pierwszą otwarcie transpłciową osobą nominowaną do Złotych Globów oraz nagród BAFTA.

Hiszpanka jest piątą w historii Oscarów osobą otwarcie queerową, która nominację otrzymała za rolę osoby otwarcie queerowej. Wcześniej w tym gronie byli: Ian McKellen (nominowany w 1999 roku za główną rolę w filmie "Bogowie i potwory"), Stephanie Hsu (nominowana w 2023 r. za drugoplanową rolę w "Wszystko wszędzie naraz"), Jodie Foster (nominowana w 2024 r. za drugoplanową rolę w "Nyad") oraz Colman Domingo (nominowany w 2024 r. za główną rolę w "Rustin"). Gascón jest drugą Hiszpanką - obok Penelope Cruz - nominowaną do aktorskiego Oscara. Jednocześnie gwiazda "Emilii Pérez" została czwartą osobą z Hiszpanii, która zdobyła nominację w kategorii aktorskiej. W tym gronie poza Cruz, są jeszcze Javier Bardem oraz Antonio Banderas. 

Jej szanse na oscarową wygraną stały się jednak nikłe, ponieważ końcem stycznia mieszkająca w Kanadzie dziennikarka Sarah Hagi opisała publikowane przez Gascon posty w mediach społecznościowych w latach 2016-2023, zawierające treści rasistowskie, islamofobiczne, oraz wyrażające jej brak akceptacji wobec różnych grup społecznych. Wszystkie posty były aktywne i nie spotkały się wcześniej z żadną reakcją.

25-letnia Mikey Madison jest najmłodszą tegoroczną nominowaną w kategoriach aktorskich. Swoją karierę aktorką rozpoczęła jako 13-latka w dwóch filmach krótkometrażowych. Pierwszą główną rolę zagrała w dramacie "Liza Liza: Skies Are Grey" Terry'ego Sandersa (film do amerykańskich kin wszedł w 2017 r.). 

W 2016 roku rozpoczęła się jej przygoda z z serialem "Lepsze życie", w którym zagrała jedną z córek głównej bohaterki. Następnie zachwyciła w filmach "Pewnego razu… w Hollywood" Quentina Tarantino (2019 r.) oraz w "Krzyku" (2022 r.). Jej kreacje w obu tych filmach zwróciły uwagę Seana Bakera, który z myślą o niej napisał tytułową rolę w komediodramacie "Anora".

Na potrzeby tego filmu Madison nauczyła się języka rosyjskiego, a także sama zagrała swoje sceny kaskaderskie - w tym sceny walki. "Anora" została doceniona w maju ubiegłego roku Złotą Palmą Festiwalu FIlmowego w Cannes 2024, a aktorka stała się międzynarodową gwiazdą, której wielu przewiduje błyskotliwą karierę. Tytułowa rola u Bakera przyniosła jej nominacje do Oscara, Złotego Globu, nagrody SAG, Gotham Awards oraz statuetkę w tegorocznym rozdaniu filmowych nagród BAFTA. 

62-letnia Demi Moore rolą w "Substancji" w reżyserii Coralie Fargeat pokazała, że w swojej karierze nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa.

Jedna z najbardziej rozpoznawalnych aktorek Hollywood pierwszej połowy lat 90., karierę rozpoczęła w serialu "Szpital miejski", w którym grała w latach 1982-84. W kolejnych latach coraz częściej pojawiała się w produkcjach filmowych: "To cholerne Rio", "Ta ostatnia noc…", "Ognie świętego Elma", "Jedno szalone lato" czy "Nie jesteśmy aniołami". Przełomem w jej karierze był klasyk z 1990 roku "Uwierz w ducha", który przyniósł jej pierwszą nominację do Złotego Globu oraz otworzył drogę do kolejnych hitów kasowych jak "Ludzie honoru", "Niemoralna propozycja" czy "W sieci". Chociaż w 1995 roku była najlepiej zarabiającą aktorką Hollywood, coraz częściej jej role określane były jako przejaw niskiego poziomu aktorstwa. 

Do łask powróciła w 2009 roku rolą w komediodramacie "Niedościgli Jonesowie", a następnie w "Bunraku" oraz w filmie "Chciwość" z 2011 roku. W kolejnych latach coraz częściej grała w produkcjach serialowych, wykazując się aktorskim talentem ("Imperium", "Nowy wspaniały świat" czy "Konflikt: Capote kontra socjeta"). Moore w 2022 roku świetnie wykorzystała epizod w rewelacyjnej komedii "Nieznośny ciężar wielkiego talentu".

Widocznie na najważniejszą rolę w dotychczasowej karierze musiała czekać ponad cztery dekady, ponieważ jej Elisabeth w "Substancji" bez wątpienia jest także jedną z najciekawszych i najbardziej zapadających w pamięć postaci filmowych XXI wieku.

Jedna z najwybitniejszych aktorek współczesnego kina brazylijskiego - Fernanda Torres - została drugą w historii Brazylijką, nominowaną do aktorskiego Oscara. Pierwszą była jej matka Fernanda Montenegro, która w 1999 roku nominowana była za główną rolę w słynnym filmie "Dworzec nadziei" Waltera Sallesa - nagrodzonego Złotym Niedźwiedziem Berlinale 1998. Co ciekawe, Torres nominację otrzymała również za główną rolę w filmie Sallesa, tym razem "I'm Still Here". Najnowsze dzieło twórcy równie słynnych "Dzienników motocyklowych", premierowo zaprezentowane zostało w ramach Konkursu Głównego Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji 2024. Nagrodę za scenariusz otrzymali Heitor Lorega i Murilo Hauser. Przy okazji warto zaznaczyć, że "I'm Still Here" jest pierwszym filmem z państwa Ameryki Południowej, nominowanym w kategorii najlepszy film.

Torres i Montenegro tym samym zapisują się w historii Oscarów jako pierwsza matka i córka nominowane w w kategorii najlepsza aktorka za role w dwóch różnych filmach tego samego reżysera. W oscarowej historii pierwszą matką i córką, które w trakcie kariery zdobyły nominacje w tej kategorii były Judy Garland oraz Liza Minnelli.

Fernanda Torres karierę aktorską zaczęła jako nastolatka. Na dużym ekranie debiutowała w filmie Waltera Limy jr. "Inocencia" z 1983 roku. Zaledwie trzy lata później jako pierwsza Brazylijka w historii doceniona została nagrodą dla najlepszej aktorki Festiwalu Filmowego w Cannes za rolę w filmie "Kochaj mnie zawsze albo wcale" w reżyserii Arnalda Jabora. 

W "I'm Still Here" Torres wciela się w postać Eunice Paivy - prawniczki, jednej z najważniejszych postaci w historii brazylijskich ruchów na rzecz praw człowieka. w 1971 roku reżim junty wojskowej porwał, torturował i zabił jej męża Rubensa Paiva - byłego członka Izby Deputowanych, który był przeciwnikiem wprowadzenia zamachu stanu w 1964 roku. Po jego zaginięciu Eunice Paiva poświęciła swoje dalsze życie na walkę o sprawiedliwość dla ofiar reżimu.

Torres, doceniona już za tę rolę Złotym Globem w kategorii najlepsza aktorka w filmie dramatycznym, jest pierwszą Brazylijką, reprezentantką Ameryki Południowej oraz pierwszą portugalskojęzyczną aktorką, która otrzymała tę nagrodę.

Pochodząca z San Francisco Monica Barbaro swoją aktorską karierę rozpoczęła ponad dekadę temu, grając epizody filmowe i serialowe. Pierwszą dużą rolą w jej dorobku była drugoplanowa postać w serialu "UnReal: Telewizja kłamie". Następnie grała między innymi drugoplanową postać w serialu "Niedorozwiedzeni". Na dużym ekranie zadebiutowała w filmie Rickyego D'Ambrose "Katedra", zwracając na siebie uwagę krytyków. 

W "Kompletnie nieznanym" Jamesa Mangolda Barbaro wcieliła się w postać Joan Baez - wybitnej piosenkarki amerykańskiego, współczesnego folku i aktywistki zaangażowanej na rzecz sprawiedliwości społecznej oraz praw człowieka. Bardzo szybko zdobyła miano "królowej folku", inspirując i przecierając szlaki kolejnym pokoleniom artystek. Baez debiutowała w 1958 roku i była jedną z pierwszych czołowych artystek amerykańskiej sceny muzycznej, która zaczęła nagrywać piosenki Boba Dylana na początku lat 60. XX wieku. Artystka, która wówczas miała status międzynarodowej gwiazdy, w dużej mierze spopularyzowała wczesne piosenki autorstwa Dylana. Prywatnie Baez i Dylana łączył kilkuletni związek.

Chociaż "Kompletnie nieznany" nie jest najwybitniejszym przykładem filmowej biografii, Barbaro sprostała ogromnemu wyzwaniu, jakim była postać Baez.

Ariana Grande kojarzona jest przede wszystkim jako jedna z najbardziej wpływowych gwiazd muzyki popularnej. Natomiast swoją karierę jeszcze jako dziecko rozpoczęła od aktorstwa. Jako czternastolatka debiutowała w jednej z głównych ról w broadwayowskiej wersji musicalu "13". Następnie w czterech sezonach serialu "Victoria znaczy zwycięstwo". W tym samym czasie zaczęła pracować nad swoją muzyką, by w 2013 roku wydać debiutancką płytę "Yours Truly". 

Na dużym ekranie debiutowała drugoplanową rolą w satyrze politycznej Adama McKaya "Nie patrz w górę" z 2021 roku. W 2024 roku wróciła w roli Glindy w filmowej adaptacji kultowego musicalu "Wicked" w reżyserii Jona M. Chu. 

Felicity Jones debiutowała jeszcze jako nastolatka rolą w filmie telewizyjnym "The Treasure Seekers" z 1996 roku. W ciągu kolejnej dekady grała w różnych produkcjach telewizyjnych. Główna rola w filmie "Do szaleństwa" w reżyserii Drake'a Doremusa przyniosła jej miedzy innymi nagrodę Festiwalu Filmowego Sundance 2011, Gotham Award oraz National Board of Review. 

Międzynarodową sławę i uznanie przyniosła jej rola Jane Wilde Hawking w "Teorii wszystkiego" Jamesa Marsha z 2014 roku. Rok później Jones za tę rolę otrzymała nominację do Oscara w kategorii najlepsza aktorka oraz nominowana była do Złotego Globu, nagrody BAFTA, nagrody SAG. 

Brytyjka w "The Brutalist" wcieliła się w postać Erzsébet Tóth, żonę głównego bohatera, dziennikarkę oraz ocalałą z obozu koncentracyjnego w Dachau. I kolejny raz w swojej karierze Jones wykazała się niezwykłym talentem aktorskim.

Rossellini należy do wąskiego grona największych sław współczesnego aktorstwa. Córka legend Ingrid Bergman oraz Roberta Rosselliniego na dużym ekranie debiutowała w filmie Vincente Minnellego "Kwestia czasu" z 1976 roku miedzy innymi u boku matki. Jej przełomową rolą okazała się być ta w "Blue Velvet" Davida Lyncha z 1986 roku. 

Przez kolejne dekady współpracowała z gronem wybitnych filmowców: Martinem Scorsese, Robertem Zemeckisem, Peterem Weirem, Lawrencem Kasadanem, Bernardem Rodem, Stanleyem Tuccim, Jeroenem Krabbe, Gyem Maddinem, Douglasem McGrathem, Jamesem Grayem, Saverim Costanzem, Susanną Fogel. 

W "Konklawe" Edwarda Bergera wciela się w postać siostry Agnes, gospodyni i głównej kucharki w domu kardynałów. Aż trudno uwierzyć, że tegoroczna nominacja oscarowa jest pierwszą w jej blisko 50-letniej karierze. 

Aktorska kariera Zoe Saldany nabrała rozpędu w 2009 roku, gdy zagrała główną rolę w "Avatarze" Jamesa Camerona oraz drugoplanową rolę w "Star Treku" J.J Abramsa. Co ciekawe, zagrała w czterech z części najbardziej dochodowych filmach w historii ("Avatar", "Avengers: Koniec gry", "Avatar: Istota wody" oraz "Avengers: Wojna bez granic"). Filmy, w których dotychczas zagrała, zarobiły ponad 15 miliardów dolarów. 

W "Emilii Pérez" gra meksykańską prawniczkę Ritę Mora Castro, którą zatrudnia baron narkotykowy. Saldana jest w tym filmie zachwycająca w każdym aspekcie. Szybko stała się główną faworytką do Oscara w kategorii najlepsza aktorka drugoplanowa. 

Urodzona w stanie New Jersey, ma korzenie dominikańskie i portorykańskie. Jest trzecią afro-latynoską aktorką w historii nagród, nominowaną w tej kategorii, dołączając do Rosie Perez i Ariany DeBose. Jednocześnie, po raz pierwszy w historii nagród, w tym samym roku dwie osoby afro-latynoskie otrzymały nominacje w kategoriach aktorskich (Zoe Saldana i Colman Domingo).