Według brytyjskich badaczy to sposób, w jaki dana osoba postrzega starzenie się - czy widzi je jako czas rozwoju, czy raczej upadku - ma istotny związek z jej poziomem aktywności fizycznej. Starsze osoby częściej angażują się w sprzyjające zdrowiu aktywności, gdy mają pozytywne skojarzenia na temat starzenia się. Takie podejście to ważna psychologiczna tarcza ochronna - uważają naukowcy.

Przebadani seniorzy

W badaniu opisanym na łamach magazynu "Healthcare" naukowcy przeanalizowali dane na temat 1,7 tys. Brytyjczyków w wieku od 50 lat wzwyż. Ustalili, że pozytywne nastawienie do procesu starzenia się wiąże się z większym prawdopodobieństwem podejmowania intensywnej aktywności fizycznej.

Dowiedz się więcej:

Groźny zwłaszcza dla seniorów. Jak się ochronić przed wirusem RSV?

Osoby cierpiące na większą liczbę chorób niezakaźnych, takich jak cukrzyca czy choroby układu krążenia, również częściej angażowały się w intensywny wysiłek, jeśli miały bardziej pozytywne podejście do starości. - Nasze badania sugerują, że pozytywne nastawienie do starzenia się może działać jak psychologiczna tarcza, pomagając ludziom pozostać aktywnymi mimo problemów zdrowotnych. Zmiana przekonań dotyczących starzenia się może być równie ważna, jak dbanie o potrzeby fizycznego zdrowia - co warto uwzględniać przy opracowywaniu strategii zdrowia publicznego promujących zdrowy i aktywny styl życia - podkreśla współautorka odkrycia Victoria Tischler.

Radość życia ma znaczenie

Niedawno pisaliśmy w TVN24+ o tym, że nie sama długość życia jest najważniejsza, ale bardzo ważne jest także dbanie o radość życia, czyli tzw. joyspan.

"Joyspan" to określenie stworzone przez dr Kerry Burnight, która przez 18 lat była profesorem medycyny geriatrycznej i gerontologii w Irvine School of Medicine na Uniwersytecie Kalifornijskim. Oznacza "czas radosnego życia". W swojej nowej książce "Joyspan: The Art and Science of Thriving in Life’s Second Half" ("Joyspan. Sztuka i nauka rozkwitu w drugiej połowie życia") Burnight przekonuje, że starzenie nie musi być "stoczeniem się po równi pochyłej, jak wielu sądzi".

Dowodzi, że nawet w obliczu problemów zdrowotnych i wyzwań można rozwijać się i aktywnie uczestniczyć w życiu. "To, jak podejdziemy do tych trudności, decyduje o tym, czy będziemy się rozwijać, czy cierpieć" - pisze amerykańska gerontolożka. Jak tłumaczy, niektórzy jej pacjenci poddają się realiom wieku, takim jak np. choroba przewlekła, "podczas gdy inni odnajdują kreatywne sposoby, by radzić sobie w nowej rzeczywistości".

Dowiedz się więcej:

Długie życie to nie wszystko. Dlaczego warto dbać o poczucie radości na co dzień?

Według psychologów, także ekspertki - dr Edyty Bonk z Uniwersytetu SWPS - codzienne lubienie życia, i to niezależnie od wieku, jest kluczową sprawą. - Wiele osób potrafi cieszyć się codziennością, drobiazgami, nawet jeśli "obiektywnie nie zawsze są to osoby, które wydają się superszczęśliwe"- zauważa dr Bonk. I cytuje słowa swojej babci, która powtarzała: "Jak już przyszło nam żyć, to zróbmy wszystko, żeby to życie było przyjemne".

Tu nie chodzi tylko o przyjemność - jak twierdzą eksperci. Życie radosne, wypełnione między innymi dobrymi relacjami i różnymi aktywnościami, pozwala uniknąć wielu chorób.

Radość życia "pomimo" wyzwań

Początkowe teorie związane z tzw. pomyślnym starzeniem, czyli successful aging, mówiły, że dobrze mogą starzeć się tylko osoby żyjące długo, w zdrowiu i szczęśliwe. To podejście zostało jednak zweryfikowane pod koniec lat 80. XX wieku. Stwierdzono, że pomyślne starzenie nie może polegać wyłącznie na dążeniu do unikania chorób czy życiowych dramatów, bo są one często nieuniknione. Teraz podkreśla się maksymalizację korzyści i zysków płynących z późnego okresu życia. Dziś "pomyślne starzenie" oznacza czas, w którym ważne są autonomia, niezależność, poczucie sensu i wartości w codziennym funkcjonowaniu, a także rozwijanie nowych pasji i utrzymywanie relacji społecznych.

Dowiedz się więcej:

"Zgaga wypaliła pani gardło". Usłyszała pacjentka w ciąży, u której już rozwijał się nowotwór

O tym, że kluczowe jest elastyczne dostosowywanie się do zmian, akceptacja starzenia oraz aktywne, zdyscyplinowane zaangażowanie w proces starzenia, pisał w swojej książce "Siedem strategii pozytywnego starzenia się" w 2009 roku dr Robert D. Hill, psycholog edukacji, terapeuta, profesor Uniwersytetu w Utah. Według niego właśnie te elementy pomagają zachować dobrostan mimo upływu lat. Chodzi o skupianie się na pozytywnych aspektach życia i wykorzystywanie własnych zasobów.

- Doktor Hill mówił, że dobre starzenie się jest "pomimo". Oznacza to, że można czerpać radość z życia pomimo na przykład cukrzycy, reumatoidalnego zapalenia stawów czy innych codziennych obciążeń, także finansowych czy rodzinnych - tłumaczy dr Bonk.

Małe zachwyty i trochę ruchu

Dr Kerry Burnight wskazała budowanie i utrzymywanie dobrych relacji jako jeden z czterech głównych elementów budowania radości życia w starszym wieku. Kolejne to dbanie o rozwój, adaptowanie się do nowych warunków i dzielenie się sobą z innymi.

Radość życia pomaga także budować małe rytuały związane z uważnością, wdzięcznością i szeroko rozumianym mindfulness. - Chodzi o zachwyt nad codziennością, nawet tą poranną kawą, jej zapachem i o bycie tu i teraz, docenianie drobnostek i małych radości, jak piękny zachód słońca czy spacer lasem - podkreśla psycholożka.

Dowiedz się więcej:

To kluczowe badania w raku płuca. Ale nie wszędzie są dostępne

Dobrym sposobem na dbanie o endorfiny, a za ich sprawą o dobre samopoczucie (a także o formę i siłę fizyczną), jest codzienna aktywność. - Ruch fizyczny jest generatorem radości i zadowolenia. To może być spacer, taniec, zumba, kijki czy basen. Dobroczynny wpływ ruchu jest tu związany z pozytywnym wpływem na psychikę i procesy poznawcze. Polecam szczególnie taniec, ze względu na badania, które wskazują na wiele zalet pląsów do muzyki, od fizycznych jak koordynacja ruchowa, wspieranie błędnika, po ćwiczenie pamięci i radość przebywania z innymi - mówi psycholożka. Zaznacza też, że nie każda osoba musi być bardzo aktywną, aby być radosną.

Jak zachęcić do aktywności fizycznej?

Naukowcy z Surrey proponują, aby kampanie zdrowia publicznego i działania profilaktyczne wspierały osoby starsze w utrzymaniu pozytywnego nastawienia do aktywności fizycznej, nawet jeśli zmagają się one z chorobami, w tym przewlekłymi. Promowanie pozytywnego spojrzenia na starzenie się może być więc ważne nie tylko dla poprawy zdrowia, ale także dla podniesienia jakości życia osób starszych, cierpiących na jedno lub więcej schorzeń. Takie działania mogą pomóc seniorom postrzegać starzenie się nie jako okres nieuchronnego upadku, lecz jako etap, w którym nadal można zachować aktywny i zaangażowany styl życia - uważają specjaliści. - Ostatecznym celem jest stworzenie społeczeństwa, w którym aktywne i zaangażowane życie w późniejszym wieku jest nie tylko możliwe, ale wręcz oczekiwane - nawet w obliczu problemów zdrowotnych - mówi Serena Sabatini, główna autorka brytyjskiego badania.