Spełnia się ostatnie życzenie "kucharza Putina" 

W połowie maja rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow nieoczekiwanie ogłosił, że dotychczasowy pierwszy wicepremier Andriej Biełousow zastąpi na stanowisku ministra obrony Siergieja Szojgu, który pełnił tę funkcję od 2012 roku. Został on sekretarzem Rady Bezpieczeństwa Rosji, a dotychczas sprawujący ten urząd Nikołaj Patruszew otrzyma w najbliższym czasie inne stanowisko.

Czytaj więcej: "Dobry żołnierz" Putina zastąpi Szojgu. Stoi przed nim trudne zadanie

Jak zwraca uwagę portal telewizji CNN, usunięcie ze stanowiska wieloletniego ministra obrony narodowej nie jest niczym niezwykłym, jednak aresztowanie łącznie pięciu jego wieloletnich współpracowników to wyraźnie coś więcej niż tylko poszukiwanie "świeżej krwi", zwłaszcza w Rosji Władimira Putina.

Między innymi przed dymisją Szojgu, pod zarzutem przyjmowania łapówek aresztowano jednego z jego zastępców, jego "prawą rękę" Timura Iwanowa, zaś dwa dni po niej, także w związku z zarzutami korupcyjnymi zatrzymano innego wysokiego rangą urzędnika resortu, Jurija Kuzniecowa.

Iwanow stał się już wcześniej przedmiotem zainteresowania Fundacji Antykorupcyjnej, założonej przez Aleksieja Nawalnego, zmarłego w lutym w kolonii karnej opozycjonisty. On i jego organizacja ujawnili, jak wystawny styl życia prowadziła partnerka Iwanowa.

Według CNN, intrygujące są nie tylko same aresztowania, ale również czas, w którym do nich dochodzi. Po prawie trzech latach niepowodzeń na froncie w Ukrainie, Rosja w końcu zyskała przewagę. W ostatnich tygodniach rozpoczęła częściowo udaną ofensywę w kierunku Charkowa, której towarzyszą zwycięskie starcia w Donbasie. Ukraina borykała się zaś w ostatnim czasie z niewystarczającymi dostawami pomocy z zagranicy, związanymi z trwającym kilka miesięcy impasem w amerykańskim Kongresie oraz z problemami dotyczącymi mobilizacji.

Czytaj również: Ukraina. Najważniejsze wydarzenia ostatnich godzin

Dlaczego więc Putin dokonuje zmian w ministerstwie w takim momencie?

Analitycy z którymi rozmawiali dziennikarze CNN określili ministerstwo obrony jako jedno z najbardziej skorumpowanych w kraju. Rosyjskie media państwowe kilkukrotnie ujawniły wzbudzające wątpliwości kontrakty wojskowe zawierane przez resort, opiewające na oszałamiające sumy pieniędzy, które rzucały cień na wyższych urzędników ministerstwa.

Nad tym zamieszaniem wisi duch Jewgienija Prigożyna, byłego szefa grupy najemników Wagnera, znanego w przeszłości jako "kucharz Putina" - zauważa CNN.

Prigożyn w czerwcu 2023 roku wszczął bunt przeciwko Kremlowi i wyruszył wraz ze swoimi najemnikami w kierunku Moskwy. Jego działanie miało zakończyć się dymisją Szojgu oraz szefa rosyjskiego sztabu generalnego Walerija Gierasimowa. Prigożyn wielokrotnie oskarżał ich o korupcję i niekompetencję. W odpowiedzi Putin określił jednak Prigożyna zdrajcą, pozbawił go majątku. Potem Prigożyn zginął w katastrofie lotniczej wraz ze swoimi najważniejszymi doradcami.

Od tego czasu Putin ukrywał przed opinią publiczną nieprawidłowości związane z zamówieniami zbrojeniowymi zawieranymi przez ministerstwo obrony. Według CNN chciał w ten sposób pokazać, że nie podejmie działań, których oczekiwał od niego Prigożyn, gdyż mogłoby to podważyć jego autorytet i siłę w oczach obywateli.

Czytaj również: "W dłuższej perspektywie Rosja nie ma możliwości wygrać tej wojny"

Putin prawdopodobnie czekał z działaniami wobec kierownictwa resortu na czas po zorganizowanych przez niego marcowych wyborach prezydenckich, które miały umocnić jego władzę. Zmiany rozpoczęły się wkrótce po obchodach Dnia Zwycięstwa 9 maja, w których Putin i Szojgu wspólnie uczestniczyli. Pomimo usunięcia ze stanowiska ministra obrony Szojgu pozostanie w bliskim otoczeniu Putina po powierzeniu mu stanowiska sekretarza Rady Bezpieczeństwa.

Natomiast po mianowaniu ekonomisty Andrieja Biełousowa na stanowisko nowego ministra obrony Putin zasygnalizował, że chce, aby ministerstwo, dysponując ogromnym budżetem, szybciej i oszczędniej dokonywało zakupów broni. Budżet Rosji na 2024 rok pokazuje, że zamierza ona wydać na obronność sześć procent PKB, najwięcej we współczesnej historii kraju. Wydatki na zbrojenia staną się większe niż wydatki socjalne, co jest oznaką przejścia kraju na tory gospodarki wojennej.

Zatrzymania związane z korupcją dotyczą w Rosji także wojskowych wysokiego szczebla.

Pod koniec maja zastępca szefa sztabu generalnego rosyjskiej armii, generał Wadim Szamarin, został zatrzymany pod zarzutem korupcji. Śledczy zarzucają mu przyjęcie korzyści majątkowej o szczególnie dużej wartości, za co grozi kara do 15 lat więzienia. Według rosyjskich mediów państwowych Szamarin nie przyznał się do winy.

Miał przyjąć łapówkę w wysokości 36 milionów rubli (ponad 1,5 mln zł) od fabryki zaopatrującej ministerstwo w sprzęt do komunikacji.

W ostatnich tygodniach zatrzymano także kilku rosyjskich dowódców wojskowych i urzędników resortu obrony. Dwa dni przed zatrzymaniem Szamarina media poinformowały o aresztowaniu generała Iwana Popowa, byłego dowódcy walczącej w Ukrainie 58. Armii Ogólnowojskowej. Popow, uznawany przez niezależnych komentatorów za jednego z najbardziej kompetentnych rosyjskich generałów, jest podejrzewany o dokonanie "oszustwa na dużą skalę".

Czytaj również: Niemal minuta o amerykańskim wsparciu Ukrainy. Deepfake z rzecznikiem Departamentu Stanu

Dla Tatiany Stanowajej, specjalistki w Carnegie Russia Eurasia Center, powody pozbycia się takich postaci jak Iwanow i Szamarin są proste. - Częścią logiki Putina jest to, że nie można wystawić kogoś na to stanowisko (ministra obrony), jeśli istnieją tam jeszcze elementy wpływów i interesów poprzednika - mówiła.

Aby pomóc w uporządkowaniu ministerstwa, Putin mianował na wiceministra obrony Olega Saweljewa, byłego audytora Rosyjskiej Izby Obrachunkowej. Będzie "świadomy korupcji, która już istnieje w sektorze obronnym" - ocenił Komin.

W związku z radykalnymi zmianami dokonanymi przez Putina, krążyły pogłoski o o tym, że zagrożona jest także pozycja Walerija Gierasimowa, szefa sztabu generalnego.

- Krąży teraz wiele plotek, że on (Gerasimow) może wkrótce zostać zwolniony - powiedziała Stanowaja. Fakt, że do tej pory go oszczędzono, daje Gerasimowowi "okno, w którym można zacząć walczyć o własne interesy" - dodała. - Gerasimow walczy teraz ze swoimi wrogami, próbując zabezpieczyć swoją przyszłość - stwierdziła.

Czytaj również: Rosyjskie władze chcą oskarżyć legendarnego szachistę

Komin stwierdził, że Gierasimow może na razie utrzymać swoje stanowisko, gdyż Putin zapowiedział, że nie zamierza dokonywać kolejnych zmian personalnych.

Analityk zasugerował, że szczęście Gerasimowa może polegać na tym, że brakuje dla niego stanowiska podobnego do tego, jakie zajął teraz Szojgu, na które można go odsunąć bez całkowitego zszargania jego reputacji. - Znalezienie nowego człowieka nie jest wielkim problemem. Większą sprawą jest znalezienie miejsca dla poprzedniego - powiedział.