Wszystkich Świętych 2022. Znani Polacy, którzy odeszli w ciągu roku

Kamil Durczok, jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich dziennikarzy, zmarł 16 listopada 2021 roku, w wyniku zaostrzenia przewlekłej choroby i zatrzymania krążenia. 

Durczok karierę dziennikarską zaczynał w Studenckim Radiu Egida, a później w Radiu Katowice. Jako 24-latek został dyrektorem i redaktorem naczelnym katowickiego radia TOP FM, które należało do NSZZ "Solidarność". W 1993 roku na 13 lat związał się z Telewizją Polską - głównie z TVP Katowice, ale również gościł w TVP Polonia, aż w 2001 roku został prowadzącym główne wydanie "Wiadomości" w TVP 1. W 2006 roku został redaktorem naczelnym oraz jednym z prowadzących "Faktów" TVN. Odszedł w 2015 roku po tym, gdy specjalnie powołana komisja potwierdziła "przypadki niepożądanych zachowań włącznie z mobbingiem i molestowaniem seksualnym". On sam konsekwentnie zarzutom zaprzeczał. Następnie Durczok założył lokalny portal "Silesion", miał także swój program w Polsat News. Ostatnio zawodowo udzielał się w projekcie internetowym Durczokracja. Współpracował także z RMF FM, był felietonistą "Wprost".

Był laureatem nagród dziennikarskich, między innymi Dziennikarza Roku w konkursie Grand Press, Wiktora, Złotej Telekamery. W 2003 roku Kamil Durczok przeszedł chorobę nowotworową. W roku 2020 przyznał, że cierpi na chorobę alkoholową i depresję. W 2021 roku został skazany za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu.

Aleksander Rowiński, pisarz, publicysta, wydawca i autor reportaży, zmarł w wieku 90 lat 20 listopada 2021 roku.  

Rowiński był absolwentem dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Karierę dziennikarską rozpoczął w "Dzienniku Zachodnim". Po trzech latach zaczął publikować w takich tytułach, jak "Po prostu", "Perspektywy", "Przemiany", "Prawo i Życie", "Życie Literackie" i "Kultura".

W informacji o śmierci Aleksandra Rowińskiego jego syn Lech napisał: "Był współtwórcą polskiej szkoły reportażu. Pomysłodawca i współredaktor książkowej serii 'Ekspres reporterów', która w latach 80. XX wieku była jednym z najpoczytniejszych tytułów w Polsce". "Ekspres reporterów" został zamknięty w 1981 roku przez władze PRL-u po publikacji specjalnego tomu "Osiemnaście długich dni”, poświęconego strajkowi w Stoczni Gdańskiej. 

Popularność przyniosły mu książki reportażowe: "Zygielbojma śmierć i życie", "Dreszczowce zamku Dunajec", "Przeklęte łzy słońca", "Pod klątwą kapłanów. Skarb Inków ukryty nad Dunajcem" czy "Pan Zagłoba". Był pierwszym i jak dotąd jedynym autorem książkowej biografii Szmula Zygielbojma - żydowskiego bohatera czasów II wojny światowej.

Był laureatem wielu nagród Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Związku Literatów Polskich, m.in. nagrody im. Witolda Hulewicza.

Witold Odrobina, dziennikarz radiowy i telewizyjny, zmarł 23 listopada 2021 roku w wieku 50 lat. 

Odrobina był gospodarzem wielu autorskich audycji w radiu RMF FM, gdzie między innymi zastąpił Marcina Wronę w kultowym programie "JW23" u boku Marcina Jędrycha. Później - od 1999 roku - został reporterem rozgłośni. Po odejściu z RMF FM w 2006 roku, pracował między innymi w Antyradiu, Polskim Radiu Euro czy w Radiu Kraków. 

Był również reporterem programu TVN "Studio Złote Tarasy", relacjonował przebieg wrocławskiego finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w 2008 roku. Na antenie TVN Warszawa prowadził codzienny program "Odrobina Miasta" oraz cotygodniowy "Serial w wielkim mieście". Od 2011 roku związany był z TVN Turbo, współpracował również z TVN Discovery Historia. 

Maciej Zabielski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, zmarł 6 grudnia 2021 roku. Przez prawie 40 lat związany był z Teatrem Nowym w Poznaniu.

Grał również na scenach teatrów w Legnicy, Łodzi, Gdańsku, Krakowie Gdyni oraz Wrocławiu. Współpracował z Teatrem Polskim w Poznaniu. Debiutował w Teatrze Nowym im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu w 1983 roku w "Końcu Europy" w reżyserii Janusza Wiśniewskiego. Współpracował również z Radosławem Rychcikiem, Krystyną Jandą i Piotrem Cieślakiem. 

Występował również w produkcjach filmowych i telewizyjnych. Znany był między innymi ze swoich ról w filmach "Złoto dezerterów", "Hiszpanka", "Chaos" czy "Sto minut wakacji". Wystąpił także gościnnie w serialach "Kryminalni" i "Świat według Kiepskich".

Antoni Gucwiński, doktor nauk weterynaryjnych, zootechnik i dziennikarz, popularyzator nauk przyrodniczych, zmarł 8 grudnia 2021 roku w wieku 89 lat. 

Doktor Gucwiński przez pięć dekad był dyrektorem Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu. Powszechną rozpoznawalność zdobył dzięki programowi telewizyjnemu "Z kamerą wśród zwierząt", który przez ponad 30 lat współtworzył i współprowadził razem z żoną Hanną. 

Opublikował ponad 100 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz 18 książek.

Sylwester Chęciński, jeden z najpopularniejszych reżyserów filmowych drugiej połowy XX wieku, zmarł 8 grudnia 2021 roku. Miał 91 lat. 

Chęciński ukończył Wydział Reżyserski Szkoły Filmowej w Łodzi w 1956 roku. Pięć lat później debiutował filmem "Historia żółtej ciżemki". Filmowiec doceniony został za ten tytuł Srebrnym Medalem weneckiego festiwalu filmów dla dzieci i młodzieży w 1962 roku. Jednak dopiero jego czwarty tytuł "Sami swoi" z 1967 roku stał się krajowym hitem, stanowiącym obecnie klasykę polskiej komedii.

Natomiast w 1982 roku nakręcił dramat sensacyjny "Wielki Szu" z Janem Nowickim w roli głównej. Tytuł również zapisał się w polskiej klasyce filmowej. Blisko 10 lat później, w 1991 roku, do kin trafiła komedia "Rozmowy kontrolowane" według scenariusza Stanisława Tyma, który wcielił się w postać głównego bohatera. "Rozmowy...", które były swoistą kontynuacją "Misia" Stanisława Barei, nawiązywały do "Popiołu i diamentu" oraz "Zezowatego szczęścia". Była to pierwsza komedia na temat stanu wojennego, wprowadzonego w grudniu 1981 roku. Doceniony został Złotymi Lwami za scenariusz podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1992 roku.

W 2014 roku Sylwester Chęciński odebrał na festiwalu w Gdyni Platynowe Lwy za całokształt dokonań, a trzy lata później Polska Akademia Filmowa uhonorowała go nagrodą Orła za osiągnięcia życia. W 2020 roku otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Wcześniej, w 2014 roku, odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1974 r. otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2015 r. samorząd województwa przyznał mu tytuł honorowego obywatela Dolnego Śląska.

Włodzimierz Pac, dziennikarz i wieloletni korespondent Polskiego Radia w Białorusi i Rosji, zmarł w Mińsku 10 grudnia 2021 w wieku 54 lat. 

Pac pracował w polskiej publicznej rozgłośni od lat 90., relacjonował wydarzenia z Białorusi i z Rosji. "Z zaangażowaniem wypełniał misję dziennikarza i korespondenta. Utrzymywał kontakty z białoruską opozycją i z Polakami na Białorusi, uczestnicząc z mikrofonem Polskiego Radia w organizowanych przez nich inicjatywach. Relacjonował obchody podtrzymujące polskość i uroczystości upamiętniające Polaków i Białorusinów prześladowanych przez reżim komunistyczny" - napisało o zmarłym dziennikarzu Polskie Radio.

Kazimierz Pustelak, wybitny tenor i solista Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie, zmarł 11 grudnia 2021 roku. Miał 91 lat. 

Pustelak początkowo pracował jako inżynier rolnik w województwie rzeszowskim. W 1955 roku otrzymał propozycję solisty w Teatrze Muzycznym oraz Zespole Orkiestr i Chóru Polskiego Radia w Krakowie. Tu też uczył się śpiewu w szkole Czesława Zaremby oraz u Marii Świeżawskiej w Rzeszowie. Na scenie debiutował w 1957 roku w Operze Krakowskiej. Trzy lata później otrzymał stypendium centrum doskonalenia śpiewaków operowych przy mediolańskiej La Scali. 

W 1961 roku jako solista dołączył do zespołu Teatru Wielkiego - Opery Narodowej, z którym to teatrem był związany przez kolejne pięć dekad.

Pustelak był cenionym pedagogiem i wykładowcą Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (wcześniej Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna oraz Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina). Przez 10 lat pełnił funkcję dziekana Wydziału Wokalnego tej uczelni. 

Za swój dorobek artystyczny Pustelak wyróżniony został m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Nagrodami Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1977) i I stopnia (1992). W 2007 roku otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze "Gloria Artis". W swoim dorobku miał wiele nagród międzynarodowych konkursów wokalnych, między innymi zdobył Srebrny Medal w Moskwie (1957) i Złoty Medal w Tuluzie (1960).

Andrzej Wat, historyk sztuki, autor książek i prac naukowych, zmarł 10 grudnia w Paryżu. Intelektualista, syn jednego z prekursorów polskiego futuryzmu, miał 90 lat.

Andrzej Wat urodził się w lipcu 1931 roku w Warszawie. Jego ojciec był miedzy innymi współtwórcą futuryzmu w polskiej literaturze. Matka - znana jako Ola Watowa - była między innymi autorką wspomnień z zesłania do Kazachstanu "Wszystko co kocham". Stały się podstawą do scenariusza filmu Roberta Glińskiego o tym samym tytule, który w 1992 roku nagrodzony został Złotymi Lwami Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Andrzej Wat był historykiem sztuki. W czasie studiów jednym z jego najbliższych przyjaciół był Jerzy Kosiński. Po studiach na Uniwersytecie Warszawskim przeniósł się do Paryża, gdzie mieszkali jego rodzice. Zajmował się popularyzacją twórczości Augusta Zamoyskiego. W jego dorobku znajdowały się książki i teksty naukowe dotyczące życia i twórczości Jana Lebensteina. 

Tadeusz Ross, aktor, satyryk, poseł i europoseł, zmarł 14 grudnia 2021 roku. Miał 83 lata.

Tadeusz Ross urodził się w Warszawie 14 marca 1938 roku. W 1959 roku ukończył studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie (obecnie Akademia Teatralna) i zadebiutował w teatrze. Rozpoznawalność przyniosły mu występy estradowe - kabaretowe i satyryczne. Był twórcą telewizyjnego programu satyrycznego "Zulu-Gula". W 1956 roku wystąpił w roli jednego z powstańców w "Kanale" Andrzeja Wajdy. Przez lata grał drugoplanowe role bądź pojawiał się gościnnie w produkcjach serialowych: "Daleko od noszy", "Klan", "Nania" czy "Graczykowie".

Ross był również politykiem. W 2006 roku uzyskał mandat radnego miasta stołecznego Warszawy, startując z listy Platformy Obywatelskiej. Rok później - również z listy PO - wystartował w wyborach parlamentarnych. Mandat posła pełnił do 2011 roku. Bez powodzenia ubiegał się o reelekcję. W 2009 roku startował w wyborach do Parlamentu Europejskiego, w tym samym okręgu, w którym wygrał Rafał Trzaskowski. Ross zajął drugie miejsce, a gdy Trzaskowski objął tekę ministra w 2013 roku, mandat eurodeputowanego przypadł Rossowi. Nie uzyskał reelekcji w 2014 roku, natomiast w tym samym roku został radnym powiatu piaseczyńskiego. W 2018 roku ponownie został stołecznym radnym. W 2019 roku startował w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej, jednak nie uzyskał mandatu. 

Alicja Tysiąc, była radna Warszawy i działaczka na rzecz bezpiecznej i legalnej aborcji, zmarła 12 grudnia 2021 roku. Miała 50 lat. Jako radna Tysiąc działała w komisjach zdrowia, polityki społecznej, a także w komisji ds. przeciwdziałania patologiom.

W 2000 roku Alicja Tysiąc stała się symbolem walki o dostęp do bezpiecznej i legalnej aborcji. Kobieta, która była już matką dwójki dzieci, dowiedziała się, że jest ponownie w ciąży. W związku z tym, że od urodzenia zmagała się z poważnymi problemami ze wzrokiem - zwyrodnieniem plamki żółtej, astygmatyzmem, odklejającą się siatkówką i zaawansowaną krótkowzrocznością - kontynuację ciąży skonsultowała z trzema niezależnymi okulistami. I chociaż każdy z nich uznał, że urodzenie kolejnego dziecka jest zagrożeniem dla jej zdrowia bądź życia, żaden z nich nie wydał odpowiedniego zaświadczenia.

Po otrzymaniu odpowiedniego dokumentu od internisty, miała prawo do legalnego zabiegu aborcji w publicznej placówce. Ginekolog, do którego się udała, podważył zaświadczenie i zablokował Tysiąc szanse na zabieg w innych placówkach. Jako niezamożna matka dwójki dzieci nie miała środków na zabieg w placówce prywatnej. Po urodzeniu córki, na wskutek podwyższenia ciśnienia tętniczego w trakcie cesarskiego cięcia, u Tysiąc doszło do wylewu krwi do plamki żółtej. W efekcie jej wzrok się pogorszył.

W 2003 roku złożyła skargę na Rzeczpospolitą Polską do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W 2007 roku Trybunał uznał, że nasz kraj naruszył artykuł 8 Konwencji Praw Człowieka o poszanowaniu życia prywatnego. Zdecydowano, że polski rząd ma jej zapłacić 25 tysięcy euro zadośćuczynienia i 14 tysięcy euro kosztów postępowania. Polski rząd odwołał się od wyroku i wniósł o ponowne rozpatrzenie skargi. Odwołanie zostało odrzucone.

CAŁA TREŚĆ WYROKU: Sprawa Tysiąc przeciwko Polsce

Kobieta przeszła liczne zabiegi i kosztowną rehabilitacją. Mimo to walczyła o prawo do aborcji. - Dwadzieścia lat temu odebrano mi godność. Zostałam wrakiem człowieka z nieuleczalną chorobą oczu. A przecież ja tylko walczyłam o realizację przysługującego mi prawa - mówiła w tym roku w wywiadzie dla "Wysokich Obcasów". Zmarła w wyniku powikłań po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2.

Żora Korolyov, ukraińsko-polski tancerz, choreograf i aktor, zmarł w wieku 34 lat 21 grudnia 2021 roku. 

Korolyov urodził się w Odessie, a jako nastolatek zamieszkał w Polsce. Trenował taniec towarzyski w stylu standardowym i latynoamerykańskim. Na swoim koncie miał między innymi tytuł młodzieżowego mistrza Polski. Znalazł się w półfinale mistrzostw świata. Był finalistą Mistrzostw Europy Środkowej oraz dwukrotnie Mistrzostw Unii Europejskiej. 

Popularność zdobył za sprawą udziału w programie rozrywkowym TVN "Taniec z gwiazdami". Na przestrzeni kilku edycji jego tanecznymi partnerkami były piosenkarki Kasia Cerekwicka i Isis Gee, prezenterka pogody Agnieszka Cegielska, Karolina Gorczyca, Dominika Gwit oraz Martyna Kupczyk. Później występował w programach Polsatu "Jak oni śpiewają" i "Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami". Miał na koncie także karierę aktorską. Zagrał m.in. w filmie "Kochaj i tańcz", występował również w serialach. W 2010 roku Korolyov poślubił tancerkę Annę Kuznecową, z którą miał córkę Sonię. Para rozwiodła się w 2017 roku. Korolyov związał się później z Eweliną Bator. 

Andrzej Nowak, gitarzysta, kompozytor i producent muzyczny, współzałożyciel legendarnej grupy TSA, zmarł 4 stycznia 2022 roku w wieku 62 lat. 

Nowak urodził się 9 kwietnia 1959 roku w Opolu. To tu wspólnie z basistą Tomaszem Zatwarnickim założyli legendarną grupę TSA, która zaliczana jest do prekursorów heavy metalu w Polsce. Gitarzysta i lider formacji po raz pierwszy opuścił grupę w 1983 roku. Później wielokrotnie jego drogi krzyżowały się z TSA, miedzy innymi w latach 2001-18 oraz 2021-22. 

W latach 80. grał z Tadeuszem Nalepą i Martyną Jakubowicz. W 1999 roku założył zespół Złe Psy, z którym nagrał trzy albumy studyjne. Nazwa zespołu nawiązywała między innymi do zamiłowania Nowaka do amerykańskich pitbulterierów. Muzyk hodował psy tej rasy od końca lat 80. Kolekcjonował motocykle oraz militaria. Zmagał się z chorobą alkoholową. 

Pośmiertnie został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski "za wybitne zasługi dla polskiej kultury muzycznej, za działalność twórczą i artystyczną". Uroczystość pogrzebowa na wojskowych Powązkach miała charakter świecki i państwowy.

Raper Pjus, czyli Karol Jerzy Nowakowski, zmarł 12 stycznia w wieku 39 lat.

Urodził się 31 marca 1982 roku we Wrocławiu. Od początku lat 90. mieszkał w Warszawie. W 2002 roku rozpoczął karierę muzyczną. Wraz z Piotrem Szmidtem i Łukaszem Stasiakiem stworzył zespół 2cztery7. W kolejnych latach pojawiał się na płytach Eldo "Eternia" i Dizkret/Praktik "IQ".

W 2004 roku zdiagnozowano u niego bardzo rzadką chorobę neurofibromatozę typu 2. Nerwy słuchowe rapera objęły zmiany nowotworowe. Dzięki akcji charytatywnej zorganizowanej przez środowisko muzyczne zostały zebrane środki finansowe na kilka operacji obejmujących usunięcie guzów nerwów słuchowych oraz guza kręgosłupa. W wyniku zabiegów raper utracił całkowicie zmysł słuchu, który został przywrócony w 80 procentach dzięki dwóm implantom pniowym. Po zakończeniu leczenia opublikował płytę "Life After Deaf", czyli "Życie po głuchocie".

W 2021 roku Pjus spędził w szpitalu kilka miesięcy. Zmarł w trakcie długiej operacji, powodem było zatrzymanie akcji serca.

Andrzej Kozioł, piosenkarz, jeden z członków grupy Vox, zmarł po długiej chorobie 13 stycznia 2022 roku w wieku 72 lat. 

Kozioł urodził się w 1949 roku w Zamościu. W 1978 roku razem z Ryszardem Rynkowskim oraz Jerzym Stołą dołączyli do grupy wokalnej Vox, którą założył Witold Paszt. W tym składzie jako kwartet Vox święcił największe sukcesy. Rok później debiutowali na scenie przed publicznością Międzynarodowej Wiosny Estradowej w Poznaniu z piosenką "Dwa życia, dwa nieba". W 1980 roku grupa otrzymała pierwsze nagrody Festiwalu Interwizji w Sopocie. Koncertowali w NRD, RFN, Holandii, Szwecji, Bułgarii, Czechosłowacji, Związku Sowieckim oraz na Kubie i w amerykańskich, australijskich i kanadyjskich ośrodkach polonijnych. W swoim repertuarze łączyli ballady, gospel, standardy jazzowe oraz pop i funk. 

Piosenkarz odszedł z zespołu w 1996 roku i zakończył karierę wokalną. W kolejnych latach prowadził kawiarnię artystyczną, brał udział w spotach reklamowych, nagrywał audiobooki. Jako lektor współpracował z wieloma rozgłośniami, między innymi z Radiem Plus, Radiostacją, Chilli Zet i Planetą FM.

Antonina Girycz–Dzienisiewicz, jedna z najbardziej charakterystycznych drugoplanowych aktorek teatralnych, filmowych, radiowych w Polsce ostatniego półwiecza, zmarła 19 stycznia 2022 roku w wieku 82 lat.

Antonina Girycz-Dzienisiewicz była absolwentką Studia Dramatycznego we Wrocławiu. Debiutowała rolą Ady w "Lekkomyślnej siostrze" Włodzimierza Perzyńskiego w reżyserii Igora Przegrodzkiego na scenie Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu (obecnie Teatr Polski we Wrocławiu), gdzie grała kolejny rok, a później także w latach 1964-67. W 1967 roku przeniosła się do Warszawy, gdzie trafiła do zespołu aktorskiego Teatru Współczesnego. Z tą sceną związała się na kolejne 34 lata. W 1962 roku otrzymała nagrodę na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za rolę Magdy w przedstawieniu "Kondukt" wystawianym w Teatrze Lubuskim. Jako aktorka Teatru Współczesnego zagrała w trzynastu spektaklach Teatru Telewizji, które zrealizowane zostały właśnie na tej scenie.

Jako aktorka filmowa debiutowała u Sylwestra Chęcińskiego w "Katastrofie" z 1965 roku. Następnie grała u najważniejszych filmowców ostatniego półwiecza: Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego, Janusza Morgensterna, Jana Łomnickiego, Barbary Sass, Magdaleny Łazarkiewicz, Ryszarda Bugajskiego czy Juliusza Machulskiego. 

Pojawiła się również w kilkudziesięciu serialach. "Czterdziestolatek", "Daleko od noszy", "Dom", "Zmiennicy", "Boża podszewka", "13 posterunek", "Niania", "Teraz albo nigdy!", "39 i pół", "Usta usta" czy "Przepis na życie" - to tylko niektóre z nich. 

Antonina Girycz-Dzienisiewicz często pracowała jako aktorka dubbingowa. Jej głos pojawiał się w polskich wersjach dźwiękowych takich hitów jak "Herkules", "Batman i Robin", "Uciekające kurczaki", "Mulan", "Szeregowiec Dolot", "Charlie i fabryka czekolady", "Jak ukraść księżyc" czy "Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część 1". 

Barbara Krafftówna, jedna z najbardziej charyzmatycznych aktorek w historii polskiej kultury, zmarła 23 stycznia 2022 roku w wieku 93 lat. Artystka była aktywna zawodowo do końca życia.

Krafftówna, a właściwie Barbara Krafft-Seidner, przez ponad 60 lat zachwycała jako aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna oraz jako artystka kabaretowa i piosenkarka. Sztuki aktorskiej uczyła się jeszcze w trakcie II wojny światowej w konspiracyjnym Studiu Dramatycznym Iwona Galla, które po zakończeniu wojny działało przy Teatrze Starym w Krakowie. W 1946 roku Iwo Gall z grupą uczniów przeniósł się do Teatru Wybrzeże, który wówczas funkcjonował w Gdyni. Tu zagrała swoją debiutancką rolę, wcielając się w Rybaczkę w "Homerze i Orchidei" Tadeusza Gajcego. Gdy w końcu zamieszkała w stolicy końcem lat 50., zaczęła grać u najwybitniejszych twórców polskiego powojennego teatru, a uwagę przykuła rolami nowoczesnej dramaturgii polskiej i zagranicznej. Była pierwszą, która wcieliła się w tytułową rolę w "Iwonie, księżniczce Burgunda" Witolda Gombrowicza w reżyserii Haliny Mikołajskiej. 

Jako aktorka filmowa debiutowała w filmie Jana Rybkowskiego "Sprawa do załatwienia" z 1953 roku. Później na srebrnym ekranie pojawiała się w najważniejszych dziełach polskiej kinematografii jak "Popiół i diament" Andrzeja Wajdy, "Nikt nie woła" Kazimierza Kutza, "Rękopis znaleziony w Saragossie" Wojciecha Jerzego Hasa czy "Jutro premiera" Janusza Morgensterna. Historycy i krytycy kina zwracają uwagę, że jej Felicja w "Jak być kochaną" Hasa z 1962 roku jest jedną z najwybitniejszych kreacji aktorskich w historii polskiej kultury. Podbiła również serca widowni telewizyjnej, grając w takich serialach jak "Przygody pana Michała", "Czterej pancerni i pies", a później w "Na dobre i na złe", "M jak miłość" czy w "Niani".

W latach 1982-98 mieszkała w Stanach Zjednoczonych i otrzymała obywatelstwo amerykańskie. Po powrocie do Polski gościnnie występowała między innymi w Teatrze Dramatycznym, Teatrze na Woli, OCH-Teatrze i Teatrze Syrena. W swoim dorobku miała również występy w ponad 200 słuchowiskach Teatru Polskiego Radia.

Obok ról teatralnych i filmowych równie ważna w jej karierze była twórczość kabaretowa, szczególnie występy w "Kabarecie Starszych Panów".

Barbara Krafftówna uhonorowana została licznymi odznaczeniami i nagrodami, w tym Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Janina Traczykówna, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, zmarła w wieku 91 lat 23 stycznia 2022 roku.

Janina Traczykówna, a właściwie Janina Traczyk-Skaruch, ukończyła studia na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie w 1953 roku. W tym samym roku dołączyła do zespołu Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie. Od 1955 roku związana była z Teatrem Dramatycznym w Warszawie, gdzie grała do 1992 roku.

Jako aktorka filmowa debiutowała u Jerzego Kawalerowicza w "Pod gwiazdą frygijską" w 1954 roku. Popularność przyniosła jej między innymi rola Michaliny w "Nocach i dniach" Jerzego Antczaka. Ponadto zagrała także w "Ludziach z pociągu", "Walecie pikowym", "Brunecie wieczorową porą", "Misiu", "Dniu świra" i "Wszyscy jesteśmy Chrystusami". Za rolę matki Adasia Miauczyńskiego w "Dniu świra" otrzymała nominację do Polskiej Nagrody Filmowej Orzeł w kategorii drugoplanowa rola kobieca. Traczykówna wspólnie z Janem Kobuszewskim zagrała w pierwszym polskim serialu telewizyjnym "Barbara i Jan" w 1965 roku.

W 1960 roku otrzymała Nagrodę Aktorską ZASP-u im. Stefana Jaracza. Była odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2015 roku otrzymała Nagrodę Specjalną I Festiwalu Polskich Seriali Telewizyjnych w Elblągu.

Maria Nurowska, powieściopisarka i nowelistka, po długiej chorobie zmarła 3 lutego 2022 roku w wieku 77 lat. 

Nurowska urodziła się 3 marca 1944 roku we wsi Okółek koło Suwałk. Wywodziła się z rodziny szlacheckiej, w czasie II wojny światowej zaangażowanej w działalność Armii Krajowej. Ukończyła filologię polską oraz filologię słowiańską na Uniwersytecie Warszawskim w 1974 roku. W tym samym roku debiutowała na łamach tygodnika "Literatura", a rok później ukazał się jej pierwszy tom opowiadań.

Pisarka często sięgała do konwencji melodramatu. Najbardziej znane jej powieści to "Hiszpańskie oczy", "Rosyjski kochanek", "Miłośnica", "Sprawa Niny S.", "Nakarmić wilki" i "Mój przyjaciel zdrajca" - o pułkowniku Ryszardzie Kuklińskim i generale Władysławie Andersie. Jej książki przetłumaczono na szesnaście języków. Była członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Była również scenarzystką serialową i filmową, tworząc takie tytuły jak "Białe tango", "Boczny tor" i "Panny i wdowy". Cztery jej teksty zostały zekranizowane jako film telewizyjny oraz spektakle telewizyjne. 

Jerzy Osiatyński, profesor nauk ekonomicznych, polityk, ekonomista, zmarł 4 lutego 2022 roku w wieku 81 lat. 

Właściwie nazywał się Epaminondas Jerzy Osiatyński i urodził się w 1941 roku w Rydze. Ukończył warszawskie VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego. W 1964 roku ukończył studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (obecnie Szkoła Główna Handlowa). W 1989 roku uzyskał tytuł profesora nauk ekonomicznych.

W latach 1989-91 był ministrem-kierownikiem Centralnego Urzędu Planowania w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Był posłem na Sejm X (tzw. Sejm kontraktowy), I, II i III kadencji. Zasiadał w wielu sejmowych komisjach i podkomisjach zajmujących się finansami publicznymi, integracją europejską, kontrolą publiczną, audytem oraz polityką ekonomiczną. Od 1992 do 1993 roku pełnił funkcję ministra finansów w rządzie Hanny Suchockiej. W latach 1995-2008 Jerzy Osiatyński pełnił funkcję konsultanta Banku Światowego oraz innych organizacji międzynarodowych i pozarządowych w dziedzinie transformacji gospodarczej.

Od stycznia do 10 kwietnia 2010 roku był członkiem Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP. W latach 2001-2006 członkiem Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy premierze, a w latach 2004-2006 roku jej wiceprzewodniczącym. W październiku 2010 roku został doradcą społecznym prezydenta Bronisława Komorowskiego. W latach 2013-19 był członkiem Rady Polityki Pieniężnej. Był autorem wielu prac naukowych z dziedziny teorii ekonomii, finansów publicznych, historii doktryn ekonomicznych oraz transformacji gospodarki od centralnie planowanej do rynkowej. W 1990 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Nowym Jorku.

Zbigniew Namysłowski, jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiego jazzu, zmarł 7 lutego 2022 roku w wieku 82 lat.

Muzyk, saksofonista, aranżer i kompozytor jest jedną z fundamentalnych postaci polskiego jazzu, stawianym na równi z Krzysztofem Komedą, Tomaszem Stańko czy Zbigniewem Seifertem. Przez kilkadziesiąt lat saksofonista był liderem wielu zespołów - między innymi Winobrania, Kuyaviak Goes Funky, Jasmin Lady, Air Condition, Super Band, Zbigniew Namysłowski Quintet. Współpracował także z Krzysztofem Komedą, Czesławem Niemenem, Michałem Urbaniakiem, Krzysztofem Herdzinem i Leszkiem Możdżerem.

Nagrał ponad 30 autorskich płyt. Takie albumy jak "Winobranie", "Kuyaviak Goes Funky" czy "Air Conditon" zdobyły ogromną popularność oraz zostały uznane przez magazyn "Jazz Forum" za płyty wszech czasów w polskim jazzie. Jego album "Lola" z 1964 roku to pierwsza płyta nagrana przez polskiego jazzmana, która ukazała się poza granicami Polski - powstała w Lon­dy­nie w wytwór­ni Decca, gdzie na­gry­wa­li The Rol­ling Sto­nes.

Do najbardziej znanych kompozycji Namysłowskiego należą: "Der Schmalz Tango", "Jasmin Lady", "Double Trouble Blues", "Western Ballad", "Quiet Afternoon", "Sprzedaj mnie wiatrowi". Jest on też autorem wielu utworów inspirowanych folklorem. "Piątawka", "Siódmawka", "Zabłąkana owiecka", "1.2.3.4...", "W to Mi Graj", "Bop-Berek", to niektóre z nich. Chętnie łączył jazz z muzyką klasyczną. Jest autorem projektów m.in. "Mozart in Jazz" oraz "Mozart Goes Jazz". Namysłowski jest laureatem ogromnej liczby nagród i zwycięzcą wielu ankiet czytelników i krytyków prestiżowych polskich i światowych magazynów muzycznych.

Daniel Passent, dziennikarz, publicysta, satyryk, tłumacz i dyplomata, zmarł 14 lutego 2022 roku. 

Urodził się jako Daniel Passenstein w 1938 roku. Dzięki wielu polskim rodzinom udało mu się przetrwać wojnę. Jego rodzice zginęli w 1944 roku w Warszawie.

Jako dziennikarz debiutował w wieku 18 lat w "Sztandarze Młodych". Z wykształcenia był ekonomistą, studiował na Uniwersytecie w Leningradzie, na Uniwersytecie Warszawskim. Był stypendystą w amerykańskim Princeton, studiował na Harvardzie. Jego pierwszy tekst w "Polityce" "Czy ekonometria jest nauką burżuazyjną" ukazał się w 1958 roku. Z redakcją związał się na ponad 60 kolejnych lat. Był między innymi korespondentem wojny wietnamskiej oraz felietonistą. Miejsce w historii światowego dziennikarstwa zapewniło mu zdobycie praw do publikacji pamiętników Adolfa Eichmanna, niemiecko-austriackiego, nazistowskiego zbrodniarza, odpowiedzialnego za zagładę Żydów w trakcie II wojny światowej. W maju 1961 roku "Polityka" była jednym z dwóch pierwszych pism na świecie, które opublikowały wspomnienia Eichmanna.

W pierwszej połowie lat 90. był redaktorem wydawanych w Bostonie "World Papers". Pisał również dla "New York Timesa" oraz "Daily Telegraph". W latach 1997-2002 pełnił funkcję ambasadora Polski w Chile. Do kraju tego często nawiązywał w swoich tekstach. Pisał książki. Spod jego pióra wyszły między innymi: "Bywalec", "Bitwa pod wersalikami", "Obywatelu, nie denerwujcie się", czy reportaże z wojny wietnamskiej "Co dzień wojna". Ostatnią książką Passenta, wydaną w 2018 roku, było "W 80 lat dookoła Polski", która ukazała się w jego 80. urodziny. Z języka angielskiego przełożył między innymi "Dlaczego nie możemy czekać" Martina Luthera Kinga oraz wybór esejów Jamesa Baldwina. Współpracował także z kabaretami, m.in. "Pod Egidą" i "Dudek", dla których pisywał skecze i monologi.

Daniel Passent został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi.

Witold Paszt, piosenkarz, założyciel i lider zespołu Vox, zmarł 18 lutego.

Urodzony w Zamościu Paszt w 1977 roku założył zespół Victoria Singers. Rok później powstał kwartet Vox, do którego dołączyli Ryszard Rynkowski, Andrzej Kozioł i kuzyn Paszta - Jerzy Stoła. Jednym z największych przebojów zespołu był "Bananowy song". Za wykonanie tej piosenki Paszt z zespołem otrzymali nagrodę publiczności na Festiwalu Interwizji w Sopocie w 1980 roku. Kolejnym z hitów grupy był utwór "Rycz mała, rycz". Zespół koncertował nie tylko w Polsce, ale też w Europie i Stanach Zjednoczonych.

W 2001 roku Witold Paszt wydał "Jak słońce", swój pierwszy album solowy. W 2005 roku wziął udział w pierwszej edycji "Tańca z Gwiazdami" na antenie TVN. W finale - w parze z Anną Głogowską - zajął drugie miejsce. Ostatnio był jednym z trenerów w "The Voice Senior" w programie drugim telewizji publicznej.

Czytaj też: Vox: tętnimy życiem, tu nie ma żartów

Jerzy Szperkowicz, reporter, publicysta i pisarz, zmarł 20 lutego w wieku 88 lat. 

Urodził się w Wilnie w 1933 roku. Jeszcze przed ukończeniem studiów dziennikarskich na Uniwersytecie Warszawskim współpracował z "Życiem Białostockim". Od 1956 roku przez 18 lat pracował w "Życiu Warszawy" (przez trzy i pół roku jako korespondent w Moskwie), w tym czasie współtworzył także "Życie i Nowoczesność". Związany był też z "Kulturą" i "Przeglądem Technicznym", po wprowadzeniu stanu wojennego publikował w "Horyzontach Techniki", miesięczniku wydawanym przez Naczelną Organizację Techniczną, "Firmie", a także we wrocławskiej "Odrze". Po 1989 roku związany był z "Gazetą Wyborczą".

W 1979 roku na scenie Teatru Popularnego w Warszawie wystawiono sztukę Szperkowicza "Stara sprawa" o inżynierze Janie Wyżykowskim, odkrywcy miedzi lubińskiej, wybitnym geologu. Rok później drukiem ukazał się "Pasjans polski", wybór felietonów, a w roku 1990 powieść "Wyspa wojny". Pisał także wiersze.

W 2021 roku ukazała się jego książka "Wrócę przed nocą. Reportaż o przemilczanym", nad którą pracował kilkanaście lat. To opowieść o tragicznej śmierci matki w czasie II wojny światowej. Zginęła z rąk sąsiadów na terenach dziś należących do Białorusi. Wkrótce ci sami sprawcy zabili także jej męża. Mordercami byli dawni sąsiedzi, osoby, którym rodzina Szperkowiczów zaufała, oddając na przechowanie oszczędności i ubrania. Już po śmierci autora "Wrócę przed nocą" nominowana była do Nagrody Literackiej Gdynia 2022. W ostatnich miesiącach życia pracował nad kontynuacją swojej ostatniej książki. Był mężem Hanny Krall.

Prof. Marian Zembala, jeden z najwybitniejszych polskich kardiochirurgów i były minister zdrowia, zmarł 19 marca w wieku 72 lat.

Urodził się w 1950 roku. Zdobył wykształcenie na Akademii Medycznej we Wrocławiu i Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Był uczestnikiem pierwszej udanej transplantacji serca przeprowadzonej przez zespół Zbigniewa Religi w 1985 roku. Od 1993 roku był dyrektorem w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu. W 1997 roku Zembala jako pierwszy lekarz w Polsce przeprowadził transplantację pojedynczego płuca, a w 2001 roku jako pierwszy w Polsce przeszczepił płuco-serce.

W 2014 roku zaangażował się w politykę, z ramienia Platformy Obywatelskiej dostał się do sejmiku śląskiego. W 2015 roku premier Ewa Kopacz wybrała go na ministra zdrowia. W wyborach parlamentarnych w 2015 roku dostał się do Sejmu, ale w związku z wygraną Zjednoczonej Prawicy, stracił funkcję ministra.

Prof. Daria Nałęcz - wieloletnia dyrektor Archiwów Państwowych i była wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego - zmarła 20 marca w wieku 71 lat.

Historyczka, nauczycielka akademicka, była rektorka Uczelni Łazarskiego w Warszawie, urodziła się 1951 roku. Studia historyczne ukończyła na Uniwersytecie Warszawskim w 1974 roku. Sześć lat później obroniła doktorat. Była cenioną historyczką i archiwistką, specjalistką w zakresie historii Polski XIX i XX wieku, dziejów polskiej inteligencji i historii dwudziestolecia międzywojennego. 

Od 1996 roku przez kolejne 10 lat pełniła urząd naczelnej dyrektorki Archiwów Państwowych. W informacji o śmierci prof. Nałęcz Archiwa Państwowe napisały między innymi: "W tym okresie aktywnie włączała Archiwa Państwowe w realizację wielu ważnych przedsięwzięć o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Pod jej auspicjami przez wiele lat prowadzony był m.in. program poświęcony działaniom polskiego wywiadu w czasie II wojny światowej. W jego efekcie powstała 2-tomowa publikacja materiałów historycznych pt. 'Polsko-brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej', przypominająca osiągnięcia polskiego wywiadu (w tym wkład w złamanie kodu Enigmy)".

Nałęcz pełniła również funkcje w wielu międzynarodowych i krajowych gremiach archiwalnych. W latach 1997-2007 przewodniczyła Polskiemu Komitetowi Programu UNESCO Pamięć Świata. Była również przewodniczącą europejskiego oddziału Międzynarodowej Rady Archiwów EURBICA. Od 2005 roku przewodniczyła Grupie zadaniowej ds. współpracy międzynarodowej w zakresie edukacji, upamiętniania i badania Holokaustu (Task Force for International Cooperation on Holocaust Education, Remembrance and Research). Nałęcz pełniła również funkcję redaktora naczelnego "Archeionu" - najstarszego czasopisma archiwalnego ukazującego się od 1926 roku. W latach 2012-2015 była podsekretarzem stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Została Odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Ludwik Dorn, długoletni poseł, współzałożyciel Prawa i Sprawiedliwości, były marszałek Sejmu, wicepremier i szef MSWiA, zmarł 7 kwietnia w wieku 67 lat.

Urodził się 5 czerwca 1954 w Warszawie. W PRL-u działał jako opozycjonista, współpracował między innymi z KOR. Ukończył socjologię na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Po wydarzeniach czerwcowych w lipcu 1976 zaangażował się w pomoc dla prześladowanych robotników i zaczął działać w Komitecie Obrony Robotników. W sierpniu 1980 przebywał w areszcie w Warszawie, z którego został zwolniony w wyniku porozumień sierpniowych. We wrześniu 1980 wstąpił do Solidarności. W stanie wojennym był ścigany listem gończym. Ukrywał się przez półtora roku.

Od 1990 roku Dorn zaczął bliżej współpracować z Jarosławem Kaczyńskim, który zakładał Porozumienie Centrum. W 1995 roku, gdy Lech Kaczyński kandydował na urząd prezydenta w wyborach, Dorn pełnił funkcję jego rzecznika. To razem z braćmi Kaczyńskimi oraz innymi współpracownikami Porozumienia Centrum brał udział w założeniu Prawa i Sprawiedliwości.

Był posłem w latach 1997-2015 i współzałożycielem Prawa i Sprawiedliwości. W latach 2005-2007 był wicepremierem oraz ministrem spraw wewnętrznych i administracji w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego. W październiku 2008 roku został usunięty z Prawa i Sprawiedliwości i z klubu parlamentarnego PiS. W wyborach parlamentarnych w 2011 roku ponownie wystartował z listy PiS i zdobył mandat. Sprawował go jako poseł niezrzeszony, później przeszedł do klubu parlamentarnego Solidarnej Polski. Opuścił go w 2012 roku.

Pośmiertnie odznaczony został Orderem Orła Białego.

Natan Gajk zmarł 10 kwietnia 2022 roku.

Chłopiec cierpiał na neuroblastomę, czyli nerwiaka zarodkowego z przerzutem do mózgu. Natan nie dawał za wygraną, a w sieci, gdzie organizowane były zbiórki na jego leczenie, zyskał miano "Pan Torpeda". Wszystko dlatego, że jedna z lekarek stwierdziła, że w walce z neuroblastomą "Natan idzie jak torpeda".

"Pan Torpeda" przeszedł operacje usunięcia guzów, miał także wykonany autoprzeszczep szpiku kostnego. Przeszedł chemioterapię, był także naświetlany. Jego walkę relacjonowała w sieci Marta Witecka, jego ciocia. Gdy na wiosnę 2021 roku chłopiec przeszedł operację usunięcia guza mózgu, lekarze dawali nadzieję, że to szczęśliwy koniec walki dziecka z chorobą.

Dzięki pomocy internautów, poruszonych cierpieniem i wytrwałością chłopca, Natan miał szansę spełnić część swoich dziecięcych marzeń. Uczestniczył między innymi w treningu piłkarzy Zagłębia Sosnowiec, był na trybunach podczas krakowskich derbów, wystąpił też w programie "Mam talent" i odwiedził Magdę Gessler w jej restauracji.

Jesienią nowotwór zaatakował po raz czwarty, dając przerzuty do kości i węzłów chłonnych. Chłopiec w ciężkim stanie znalazł się pod opieką domowego hospicjum. - W gabinecie i ja, i pani doktor się rozpłakałyśmy. Bezsilność, że nic nie można zrobić, żeby pomóc swojemu dziecku, pomimo tego, że robiło się wszystko, co mogło się zrobić - mówiła mama chłopca.

Jacek Szymkiewicz, znany jako Budyń, między innymi lider zespołów Pogodno i Babu Król, zmarł 11 kwietnia w wieku 48 lat.

Był multiinstrumentalistą, kompozytorem, autorem tekstów, a także twórcą muzyki do spektakli teatralnych. W 1996 roku założył zespół Pogodno, którego nazwa pochodziła od szczecińskiej dzielnicy. Skład zespołu zmieniał się. Szymkiewicz jako jedyny pozostawał w nim od początku powstania grupy. Razem stworzyli dziesięć płyt, na których znalazły się między innymi utwory "Orkiestra", "Tak to teraz" czy "Pani w obuwniczym".

W 2004 roku wydał swój pierwszy solowy album "Kilof". Kolejne solowe wydawnictwa powstały kolejno w 2008, 2017 i 2020 roku. W 2012 roku powstał jego kolejny zespół Babu Król. Razem z Piotrem "Bajzlem" Piaseckim wydał trzy albumy, pierwszy z nich - "Sted" - zawierał muzyczne aranżacje wierszy Edwarda Stachury.

Był jednym z najlepszych tekściarzy swojego pokolenia. Współpracował między innymi z Katarzyną Nosowską, Lechem Janerką i Moniką Brodką. Pośmiertnie uhonorowany Złotym Fryderykiem.

Andrzej Korzyński, kompozytor, aranżer i pianista, zmarł 18 kwietnia w wieku 82 lat.

Korzyński urodził się 2 marca 1940 roku w Warszawie. W 1964 ukończył tamtejszą Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną. Na przełomie lat 60. i 70. wyjechał do Francji w ramach kontraktu z wytwórnią filmową 20th Century Fox. W latach 70. prowadził zespół Arp Life, który wykorzystywał muzykę elektroniczną z syntezatorów, m.in. do filmu "W pustyni i w puszczy". Skomponował też wiele przebojów Piotra Szczepanika.

Skomponował muzykę do wielu polskich filmów, między innymi do "Człowieka z marmuru", "Człowieka z żelaza", "Akademii pana Kleksa", "Wszystko na sprzedaż" czy "Wielkiego Szu". Współpracował też przy wielu filmach z reżyserem Andrzejem Żuławskim, a także jego synem Xawerym.

W latach 80. stworzył postać Franka Kimono, w którego wcielił się Piotr Fronczewski. Był autorem wykonywanych przez niego piosenek. Na początku lat 90. Korzyński napisał słowa do piosenki "Mydełko Fa", wykonywanej przez Marlenę Drozdowską i Marka Kondrata, która w zamierzeniu miała być parodią muzyki chodnikowej.

Maria Pańczyk-Pozdziej, dziennikarka, popularyzatorka kultury i gwary śląskiej, polityczka, zmarła 12 maja w wieku 79 lat.

Urodziła się w 1942 roku w Tarnowskich Górach. Ukończyła filologię polską na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. W latach 70. pracowała jako nauczycielka. W 1971 roku dołączyła do Radia Katowice, z którym związana była przez kolejne pół wieku. Stworzyła i prowadziła audycję "Po naszymu, czyli po śląsku" oraz konkurs o tej samej nazwie. Była scenarzystką cyklu programów "Sobota w Bytkowie" emitowanego w latach 1993-1999 w Telewizji Katowice, napisała do niego kilkadziesiąt tekstów piosenek, występowała też w tej telenoweli jako Maryjka Żymłowa - żona Zefla.

Była ambasadorką gwary i kultury śląskiej, za co w ubiegłym roku odebrała tytuł Ambasadora Polszczyzny Regionalnej. W 2002 prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odznaczył ją Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Pańczyk-Pozdziej swoją karierę polityczną zaczynała jako radna Sejmiku Śląskiego. Później została senatorką VI, VII, VIII i IX kadencji w latach 2005-2019. W latach 2011-2015 była wicemarszałkiem Senatu.

Jerzy Trela, legendarny aktor teatralny, filmowy i telewizyjny oraz wykładowca akademicki, zmarł 15 maja w wieku 80 lat. 

Trela urodził się Leńczach w Małopolsce w 1942 roku. Ukończył liceum plastyczne w Krakowie i początkowo pracował w Teatrzyku Lalkowym przy Teatrze Ludowym w Nowej Hucie jako aktor-lalkarz i scenograf, a potem w Teatrze Lalki i Maski "Groteska". 

W 1969 roku ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWST w Krakowie (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego), z którą był związany przez lata jako wykładowca, profesor, a w latach 1984-90 jako rektor tej uczelni. Niemal przez całe zawodowe życie związany był z Narodowym Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej, gdzie był aktorem wielu przedstawień reżyserowanych przez Konrada Swinarskiego. Scenę tę opuścił w 2014 roku na znak sprzeciwu wobec zmian wprowadzanych przez nowego dyrektora Jana Klatę. Współtworzył Krakowski Teatr Scena STU. 

Grał także w filmach i serialach, między innymi "Stawce większej niż życie", "Kolumbach", "Janosiku", "Sanatorium pod Klepsydrą", "Dekalogu IX", "Trzech kolorach. Białym", "Panu Tadeuszu", "Quo vadis", "Idzie" czy "Ciemno, prawie noc".

W latach 1985-1989 pełnił mandat poselski z ramienia PZPR, której był członkiem.

Za swoją działalność artystyczną otrzymał liczne odznaczenia i nagrody, między innymi Nagrodę im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, a także Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza. W 2011 roku został uhonorowany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. 11 maja - kilka dni przed jego śmiercią - Rada Miasta Krakowa jednogłośnie przyznała aktorowi najwyższe krakowskie wyróżnienie - Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. "W dowód uznania jego szczególnych zasług dla rozwoju życia teatralnego Krakowa i kultury polskiej" - uzasadniono.

Maja Lidia Kossakowska, określana mianem pierwszej damy polskiej fantastyki, zmarła 23 maja w wieku 50 lat.

Pisarka urodziła się w 1972 roku w Warszawie. Z wykształcenia była archeolożką. Debiutowała w 1997 roku opowiadaniem "Mucha", opublikowanym w czasopiśmie "Fenix". 

Wydawnictwo Fabryka Snów, które poinformowało o śmierci pisarki, napisało, że jej książki inspirowane były mitologiami i wierzeniami z różnych zakątków świata, a pisarka specjalizowała się w angelologii, poświęconej aniołom. "Najsłynniejsze powieści autorki składają się na 'cykl anielski', którego bohaterami są właśnie aniołowie. W swoim dorobku ma również książki oparte na wierzeniach Jakutów - 'Ruda Sfora', czy mitologii Japonii - 'Takeshi' oraz książki zupełnie odchodzące od religioznawczej tematyki" - przypomniano w komunikacie.

Kossakowska była laureatką wielu nagród, w tym dwukrotnie Nagrody im. Janusza A. Zajdla.

Tadeusz Gołębiewski, przedsiębiorca, założyciel sieci hoteli oraz przedsiębiorstwa cukierniczego Tago, zmarł 21 czerwca w wieku 79 lat. 

Urodził się 1 stycznia 1943. Ukończył technikum cukiernicze, a następnie Szkołę Główną Planowania i Statystyki (dziś SGH). Wyroby cukiernicze rozpoczął produkować po studiach w 1966. Jak pisał niedawno "Newsweek", na początku działalności swojej firmy masę do produkowanych wafli mieszał w pralce "Frani". W 1972 r. założył Przedsiębiorstwo Przemysłu Cukierniczego Tago pod Radzyminem. Kiedy po rozpoczęciu wojny na Ukrainie do Polski przybywali uchodźcy, zatrudniał ich w swojej firmie.

Nazwisko Gołębiewski kojarzy się jednak głównie z hotelami. Pierwszy postanowił wybudować 1989 roku, a pierwsi goście przyjechali do jego obiektu w Mikołajkach w 1991. Następnie w 1998 roku odkupił od Orbisu obiekt hotelowy w stanie surowym w centrum Białegostoku. Rok później był już otwarty. Potem przyszła kolej na Wisłę i Karpacz.

Zofia Posmysz, pisarka, była więźniarka niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz, dama Orderu Orła Białego, zmarła 8 sierpnia w wieku 99 lat.

Urodzona w 1923 roku w Krakowie. W czasie okupacji kolportowała gazetki konspiracyjne. Niemcy aresztowali ją w kwietniu 1942 roku, miesiąc później została uwięziona w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, gdzie była ofiarą pseudonaukowych eksperymentów. W styczniu 1945 roku uczestniczyła w marszu śmierci do Wodzisławia Śląskiego, następnie przetransportowana została do obozów w Ravensbrueck i Neustadt-Glewe. Wyzwolenia doczekała 2 maja 1945 roku.

W tym samym roku przeniosła się do Warszawy, gdzie ukazał się jej debiut literacki "Znam katów z Belsen…". Ukończyła w 1952 roku polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Pracowała między innymi jako korektorka w "Głosie Ludu", a od 1960 roku współtworzyła w Polskim Radiu powieść radiową "W Jezioranach". 

Wspomnienia zainspirowały ją do napisania szeregu książek o tematyce obozowej, między innymi "Wakacje nad Adriatykiem", "Ten sam doktor M" i - najsłynniejsza jej publikacja - "Pasażerka". Na podstawie tej ostatniej Andrzej Munk zrealizował film pod tym samym tytułem.

Czytaj też: "Najgorszy nie był głód, zimno czy wszy. Najgorsze było poniżenie"

Zofia Posmysz często odwiedzała Oświęcim, zwłaszcza tamtejszy Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży, który organizuje spotkania i dyskusje służące budowaniu porozumienia między młodzieżą z różnych krajów. Otrzymała tytuł honorowej obywatelki tego miasta.

Przemysław Marzec, dziennikarz i korespondent wojenny, zmarł 9 sierpnia w wieku 52 lat. 

W latach 1993-2020 związany był z radiem RMF. Początkowo zajmował się polityką krajową, jednak w późniejszym okresie zasłynął przede wszystkim jako korespondent wojenny. Pod koniec lat 90. przebywał w Kosowie, Albanii oraz Macedonii. Po zamachu na World Trade Center pojechał do Pakistanu, skąd przedostał się do Afganistanu. Z Kabulu relacjonował amerykańską inwazję oraz upadek rządów talibów.

W 2003 roku przebywał w Iraku, gdzie trwała wojna przeciwko reżimowi Saddama Husajna. W późniejszych latach Marzec relacjonował Pomarańczową Rewolucję w Ukrainie (2004-2005) czy inwazję Rosji na Gruzję (2008). W 2007 roku został stałym korespondentem RMF FM w Rosji. 

Piotr Balicki, dziennikarz, prezenter, związany z TVN, zmarł 19 sierpnia w wyniku choroby nowotworowej w wieku 38 lat.

Piotr Balicki przez większość swojej zawodowej kariery związany był z TVN. Był współtwórcą znanych i lubianych programów rozrywkowych takich jak "Mam Talent!" oraz "X-Factor". Występował też jako jeden z trenerów w programie "Maili Giganci". O chorobie dowiedział się kilka miesięcy przed śmiercią. W mediach społecznościowych przekazał, że lekarze potwierdzili u niego czerniaka. 

Piotr Balicki chciał, żeby jego walka z chorobą uświadomiła innym, jak ważna jest profilaktyka. W "Mieście Kobiet" na antenie TVN Style Balicki opowiadał, że długo czekał na wizytę u lekarza. Wskazywał, że być może miałby większe szanse na pokonanie choroby, gdyby byłby zdiagnozowany wcześniej. Mówił wtedy, że przeszedł dwie biopsje. Dopiero druga wskazała, że choruje na czerniaka. Balicki mówił, że lekarze długo nie mogli zlokalizować choroby, bo nowotwór znajdował się głęboko pod skórą. 

Dziennikarz relacjonował przebieg choroby w mediach społecznościowych. Podkreślał, że jest to dla niego "największa batalia jego życia". Miał 38 lat.

Tadeusz Ferenc, długoletni prezydent Rzeszowa, zmarł 20 sierpnia po długiej chorobie w wieku 82 lat.

Samorządowiec i polityk całe życie związany był z Rzeszowem. Tu urodził się w 1940 roku. Od 1956 do 1963 roku pracował jako robotnik w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego "PZL-Rzeszów". Następnie, do 1972 był kierownikiem magazynu. W latach 1972-1981 pełnił funkcję zastępcy dyrektora przedsiębiorstwa Transbud Rzeszów. W 1975 ukończył studia na Wydziale Ekonomicznym Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Od 1981 do 1984 roku był kierownikiem w przedsiębiorstwie Budimex. Do 1985 roku pełnił funkcję zastępcy dyrektora Rzeszowskich Zakładów Naprawy Samochodów. W latach 1985-1991 kierował Miejskimi Zakładami Budownictwa Mieszkaniowego. W 1993 został prezesem Spółdzielni Mieszkaniowej "Nowe Miasto".

W 1994 i 1998 roku zostawał radnym Rzeszowa. W latach 2001-2002 sprawował mandat posła na Sejm IV kadencji. Został wybrany z ramienia SLD-UP w okręgu rzeszowskim. Po raz pierwszy prezydentem Rzeszowa został w 2002 roku, zwyciężając w kolejnych wyborach, kierował miastem do 10 lutego 2021 roku. Ze stanowiska ustąpił po tym, gdy przeszedł COVID-19. Na swoje stanowisko zaproponował wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła. Ostatecznie przedterminowe wybory, które odbyły się 13 czerwca ubiegłego roku, wygrał w I turze Konrad Fijołek.

Piotr Szkudelski, muzyk i perkusista, zmarł 22 sierpnia w wieku 66 lat.

Muzyk urodził się 29 grudnia 1955 roku w Warszawie.

Był członkiem pierwszego składu kultowego Perfectu. W zespole grał przez 40 lat na perkusji (od 1980 do 2020 roku). Brał udział w tworzeniu wszystkich albumów studyjnych zespołu.

Grał też w formacjach Dzikie Dziecko (razem ze Zbigniewem Hołdysem), w grupie Martyny Jakubowicz i w zespołach Jajco i Giganci, Emigranci. Brał też udział w sesji nagraniowej "I Ching" - dwupłytowego albumu zrealizowanego m.in. przez muzyków zespołów Perfect, TSA, Osjan, Porter Band, Krzak, Breakout oraz Maanam.

Edward Hulewicz, piosenkarz, rysownik i malarz, zmarł 4 września w wieku 84 lat.

Był znany jako piosenkarz estradowy, kompozytor, autor tekstów, dziennikarz muzyczny, rysownik, malarz i założyciel zespołu Tarpany. Był autorem przebojów "Za zdrowie Pań" czy "Bo jedno życie mam". W 1971 roku rozpoczął samodzielną działalność artystyczną. Szerokiej publiczności stał się znany z występów na festiwalu piosenki w Sopocie. Współpracował z wieloma znanymi kompozytorami i autorami tekstów - Jarosławem Kukulskim, Janem Pietrzakiem, Grażyną Orlińską, Katarzyną Gärtner, Adamem Kreczmarem, Ryszardem Poznakowskim, Ernestem Bryllem czy Jonaszem Koftą.

W 1976 roku nagrał piosenkę "Paskuda", która stała się przebojem Lata z Radiem. W tym samym roku wystąpił na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Trzykrotnie występował na Festiwalu Piosenki w Opolu (1969, 1970, 1975). Zaśpiewał też na Festiwalu w Rostocku, gdzie wykonał "Ucieczkę przed burzą", za co otrzymał wyróżnienie. W 1977 roku wystąpił w "Wodzireju" Feliksa Falka, w którym zaśpiewał piosenkę "Ritmo Carnavale". W połowie lat 80. Hulewicz wyjechał za ocean, gdzie występował w polonijnych klubach. Do Polski powrócił na stałe w 2005 roku. W 2006 roku wystąpił na festiwalu w Sopocie jako gość specjalny.

Tomasz Wołek, działacz opozycyjny w czasach PRL-u, dziennikarz i komentator sportowy, zmarł 21 września w wieku 74 lat.

Urodził się w 1947 roku w Gdańsku, gdzie uczył się i studiował. W 1968 roku uczestniczył w wiecach w ramach wydarzeń marcowych, a w 1980 roku wstąpił do Solidarności. W czasie stanu wojennego działał w pismach podziemnych i pomagał rodzinom osób internowanych. Wołek był redaktorem naczelnym "Życia Warszawy" i "Życia". Publikował też w "Gazecie Wyborczej", "Rzeczpospolitej" i "Polityce". Publicysta gościł w przeszłości na antenie TVN24, gdzie najczęściej pojawiał się jako komentator w programie "Tak jest". Był też stałym gościem Jacka Żakowskiego w piątkowym Poranku Radia TOK FM.

Był znawcą piłki nożnej, szczególnie specjalizował się w futbolu południowoamerykańskim. W 2011 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Był też laureatem Nagrody Kisiela.

Edward Mosberg, polski Żyd ocalony z Holokaustu, zmarł 22 września w Nowym Jorku w wieku 96 lat. 

Mosberg, który rodził się 6 stycznia 1926 roku w Krakowie, był więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych w Płaszowie i Mauthausen. W momencie wybuchu II wojny światowej miał 13 lat. Większość jego najbliższych została zgładzona w Holokauście. W 1951 roku wraz z żoną przybył do Nowego Jorku. Mieszkał w New Jersey. Jego imię nosi odznaczenie, przyznawane przez Fundację From The Depths, za ratowanie Żydów podczas II wojny światowej. Edward Mosberg został odznaczony przez tę fundację za "budowanie dialogu w duchu pamięci o Holokauście".

Edward Mosberg wielokrotnie uczestniczył w Marszach Żywych w Auschwitz. Zasłynął także obroną Pomnika Katyńskiego w New Jersey, który miał zostać umieszczony w mniej eksponowanym miejscu. W czerwcu 2019 roku prezydent Andrzej Duda odznaczył Edwarda Mosberga Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP "za wybitne zasługi w rozwijaniu polsko-żydowskiego dialogu i upowszechnianie wiedzy o roli Polaków w ratowaniu Żydów".

Franciszek Pieczka urodził się 18 stycznia 1928 roku w Godowie na Górnym Śląsku. Dyplom Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie uzyskał w 1954 roku. Pierwsze kroki jako aktor stawiał na scenach teatrów, m.in. Teatru Dolnośląskiego w Jeleniej Górze i Teatru Ludowego w Nowej Hucie.

Jednocześnie debiutował w filmie. W 1954 roku zagrał w "Pokoleniu" Andrzeja Wajdy, w 1960 roku w "Matce Joannie od Aniołów" Jerzego Kawalerowicza, a w 1964 roku w "Rękopisie znalezionym w Saragossie" Wojciecha Jerzego Hasa. Prawdziwym przełomem był dla Pieczki rok 1966, gdy rozpoczęły się zdjęcia do serialu "Czterej pancerni i pies" (1966-1970). Jako Gustlik Jeleń, członek załogi czołgu "Rudy", wspólnie z Januszem Gajosem, Włodzimierzem Pressem i Romanem Wilhelmim, zaskarbił sobie sympatię widzów.

W filmowym dorobku Pieczki są też kreacje m.in. w "Perle w koronie" Kazimierza Kutza (1971), "Weselu" Andrzeja Wajdy (1972), "Chłopach" Jana Rybkowskiego (1973). Pieczka zagrał również pamiętne role starego Kiemlicza w "Potopie" Jerzego Hoffmana (1974) i niemieckiego fabrykanta Mullera w "Ziemi obiecanej" Wajdy (1974).

Wystąpił też w "Bliźnie" Krzysztofa Kieślowskiego (1976) i - jako karczmarz Tag - w "Austerii" Jerzego Kawalerowicza (1982). W 1993 roku zagrał w "Jańciu Wodniku" Jana Jakuba Kolskiego, a w 2001 roku wcielił się w św. Piotra w ekranizacji "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza, której dokonał Kawalerowicz. W ostatnich latach publiczność oglądała Pieczkę w roli Stacha Japycza w serialu telewizyjnym "Ranczo". W 2011 roku Franciszek Pieczka został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury narodowej. W 2015 roku został laureatem Polskiej Nagrody Filmowej Orła za Osiągnięcia Życia. W 2017 roku został odznaczony Orderem Orła Białego.

Jerzy Urban, uważany za jednego z głównych twórców państwowej propagandy i cenzury, zmarł 3 października w wieku 89 lat.

Urodził się w 1933 roku w Łodzi, pochodził z rodziny o korzeniach żydowskich. Jego ojciec był redaktorem związanego z PPS "Głosu Porannego". Po wybuchu wojny rodzina przeniosła się do Lwowa. Po wojnie wróciła do Łodzi, a po kilku latach przeprowadziła się do Warszawy, gdzie Urban zdał maturę. W 1951 roku rozpoczął studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim, których jednak nie ukończył. W latach 50. rozpoczął pracę jako dziennikarz. Zaczynał w czasopiśmie "Nowa Wieś", później współpracował z tygodnikiem "Po Prostu". Przez wiele lat był felietonistą "Polityki" oraz "Tu i Teraz". W swoich tekstach regularnie krytykował liderów Solidarności.

Od 1981 do 1989 roku był rzecznikiem prasowym rządu PRL. Uważano go za jednego z głównych twórców państwowej propagandy i cenzury. W 1989 roku przez kilka miesięcy pełnił funkcję ministra członka Rady Ministrów oraz przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji "Polskie Radio i Telewizja". W trakcie obrad Okrągłego Stołu był rzecznikiem prasowym strony koalicyjno-rządowej. W latach 1990-1999 należał do Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. Od 1999 do 2004 był członkiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej.

W 1990 roku założył tygodnik "NIE" i objął funkcję redaktora naczelnego. Od 2012 roku prowadził kanał gazety na YouTube, na którym zamieszczał głównie treści satyryczne. Urban był zagorzałym krytykiem Kościoła. Wielokrotnie oskarżano go o obrazę uczuć religijnych. Za obrazę Jana Pawła II w głośnym artykule "Obwoźne sado-maso" z 2002 roku skazano go na grzywnę w wysokości 20 tysięcy złotych. W 1984 roku na łamach "Tu i Teraz" opublikowano felieton, w którym atakował księdza Jerzego Popiełuszkę i oskarżał go o organizowanie w swoim kościele "seansów nienawiści".

Zdzisław Tobiasz, czyli słynny serialowy major Wołczyk, zmarł 17 października w wieku 96 lat.

Urodził się 13 maja 1926 roku w Nowych Miedzach niedaleko Łodzi. Studiował w łódzkiej, a następnie warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, którą ukończył w 1951 roku. Na deskach teatralnych zadebiutował już w czasie studiów. W 1949 roku pojawił się na scenie warszawskiego Teatru Placówka, filii łódzkiego Teatru Wojska Polskiego jako Antonelo w "Psie ogrodnika" Lope de Vegi. W 1951 roku związał się z warszawskim Teatrem Ateneum, gdzie występował z przerwami do 1991 roku. W 1962 roku zadebiutował na dużym ekranie w filmie "Ludzie z pociągu" w reżyserii Kazimierza Kutza. Wystąpił też m.in. w "Krótkim filmie o zabijaniu" i "Dekalogu V" Krzysztofa Kieślowskiego. Grał i reżyserował w Teatrze Telewizji.

Miał na koncie wiele znaczących ról, jednak największą popularność zawdzięcza serialowi "07 zgłoś się", gdzie wcielił się w rolę majora Wołczyka, szefa porucznika Borewicza (w tej roli zmarły w ubiegłym roku Bronisław Cieślak). Był również nauczycielem kolejnych pokoleń aktorów. Wykładał w łódzkiej i warszawskiej PWST. W 1991 roku otrzymał Złoty Mikrofon Polskiego Radia.