Pierwszy taki zabieg w Polsce. Wszczepili dzieciom zastawkę przez skórę. Obyło się bez ciężkiej operacji

Lekarze z Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie (USDK) jako pierwsi w Polsce implantowali zastawkę samorozprężalną typu Venus u pacjentów pediatrycznych. Zabiegowi poddano dwoje nastolatków - chłopca i dziewczynę - z anomaliami tętnic wieńcowych, które dostarczają do serca tlen, a odprowadzają dwutlenek węgla. Oboje są już w domu i czują się dobrze.

Czytaj też: 44-letnia nauczycielka położyła się do łóżka z grypą. Zapadła w śpiączkę, straciła obie nogi

- Metoda ta polega na wprowadzenie przez nakłucie żyły udowej zastawki do tętnicy płucnej i umieszczeniu jej tam na stałe. W ten sposób możemy uniknąć operacji kardiochirurgicznej, a proces rekonwalescencji po zabiegu jest dużo krótszy - tłumaczy profesor Sebastian Góreczny, kierownik Kliniki Kardiologii USDK.

Po trwającym od dwóch do czterech godzin zabiegu wstawienia zastawki przez skórę pacjent jeszcze tego samego dnia potrafi oddychać bez aparatury, a w ciągu jednego lub dwóch dni może już zostać wypisany do domu. Zastawka Venus jest rewolucyjna dzięki swojemu rozmiarowi - jest nieco większa od tych stosowanych do tej pory i powiększa spektrum wad, które specjaliści mogą leczyć przezskórnie.

Czytaj też: Na świecie żyje około 125 osób z tą chorobą. 39-letni Jacek czekał dwa lata na przeszczep płuc. Już jest po operacji

Przedstawiciele krakowskiego szpitala zaznaczyli, że dzięki zastosowaniu zastawki można odroczyć w czasie leczenie kardiochirurgiczne - niestety, zastawki nie są rozwiązaniem na resztę życia, ale znacznie odwlekają operację kardiochirurgiczną.

Zmniejszenie w ciągu życia pacjenta liczby operacji kardiochirurgicznych - jak wskazują specjaliści z USDK - jest istotne pod względem ryzyka ewentualnych zrostów. Zastawki są bezpieczniejsze i mniej inwazyjne.

Jak podkreślają specjaliści, spora grupa pacjentów z wrodzonymi wadami serca wymaga operacji we wczesnym okresie niemowlęcym. Zwykle chirurdzy usuwają większość z nich, jednak w organizmie zostają tak zwane zmiany resztkowe. Te nasilają się wraz ze wzrostem dziecka. Początkowo są niegroźne, jednak u części pacjentów w wieku nastoletnim pojawia się istotna niedomykalność płucna i sytuacja ulega zmianie. Wtedy pomocna staje się zastawka typu Venus.

Czytaj też: Reuters: przełomowy lek na otyłość wkrótce w Wielkiej Brytanii

- Tak jest w przypadku tetralogii Fallota. Jest to sinicza wada serca, która u większości pacjentów wymaga leczenia w pierwszym roku życia. Wymaga ona poszerzenia zastawki płucnej. Po operacji obserwujemy niedomykalność tej zastawki. To znaczy, że krew cofa się z płuc do prawej komory. Zastawka powinna temu przeciwdziałać - tłumaczy profesor Góreczny. Gdy pacjent ma już kilkanaście lat, problem robi się poważny. - Dzieje się to stopniowo, dlatego pacjenci są często zaadoptowani. Kiedy rozmawiamy z rodzicami, to oni nie obserwują w ostatnich miesiącach pogorszenia stanu zdrowia, ale jeśli zapytamy, jak było rok czy dwa lata temu, to czasem są w stanie odnaleźć istotne różnice - mówi lekarz.

Wady wrodzone serca wymagają często ponownych operacji kardiochirurgicznych, które wiążą się z otwarciem klatki piersiowej i z wykorzystaniem płucoserca - czyli również z zatrzymaniem krążenia na czas najistotniejszego etapu operacji.

- Z drugiej strony (operacja - red.) daje szansę na wszczepienie zastawki płucnej o optymalnym rozmiarze. Jednocześnie chirurg może wtedy na przykład poszerzać gałęzie płucne, czyli może dokonać korekty zmian resztkowych, które przez ostatnie lata stopniowo się nasilały. U części pacjentów staramy się zrobić dokładnie to samo, tylko mniej inwazyjnie, z nakłucia żyły - podkreśla prof. Sebastian Góreczny.

Kierownik kliniki zaznacza jednak, że zdarzają się utrudnienia, które uniemożliwiają wybór tej mniej inwazyjnej metody. - Na przykład przebieg tętnicy wieńcowej, czyli naczynia, które zaopatruje serce w krew. Zdarza się, że przebiega ono tak blisko zastawki płucnej, że gdybyśmy tam założyli zastawkę przezskórnie, moglibyśmy takie naczynie ucisnąć - zaznacza specjalista.

Czytaj też: Chory na raka zaczął mówić z obcym akcentem. Naukowcy wskazali wyjaśnienie

Dlatego zanim lekarze podejmą się leczenia, wykonują badania, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans serca. Zwracają uwagę na wydolność i stan zdrowia pacjenta i wtedy podejmują decyzję o najlepszym podejściu.

Prof. Góreczny zaznacza, że implantacja przezskórna zastawek płucnych wykonywana jest od 2000 roku. Zastawka Venus jest wyjątkowa ze względu na rozmiar, wprowadzono ją do użytku w ubiegłym roku. Jako pierwsi wykorzystali ją - u pacjentów dorosłych - w połowie lutego lekarze z Narodowego Instytutu Kardiologii w Warszawie.

- Mieliśmy ambitne plany implantacji tych zastawek już w grudniu ubiegłego roku. Niestety zima pokrzyżowała nam szyki i z powodu śnieżyc część sprzętu nie dotarła - powiedział kierownik Kliniki Kardiologii w USDK.

Czytaj też: Wczytać się w raka, poznać go i zniszczyć. Polak w zespole, który pracuje nad przełomową metodą

Codziennie w Polsce rodzi się dziesięcioro dzieci z wrodzonymi wadami serca, a niektóre z nich muszą być operowane już w pierwszych dniach swojego życia. To schorzenia przewlekłe i niebezpieczne przede wszystkim dla noworodków i dzieci w okresie niemowlęcym, ponieważ jest najczęstszą przyczyną ich zgonu. Jednak dzięki odpowiedniej opiece nad najmłodszymi corocznie wzrasta liczba dzieci, które przeżywają i mają szansę wkroczyć w życie dorosłe.

Jak czytamy na stronie Ministerstwa Zdrowia, jak dotąd nie ustalono konkretnych przyczyn powstania wad, jednak przypuszcza się, iż w większości przypadków spowodowana jest podłożem genetycznym czy środowiskowym. Wśród czynników zidentyfikowano na przykład picie alkoholu, cukrzycę, przyjmowanie niektórych leków, ale także grypę w trakcie ciąży.

Najczęściej występującymi wadami wrodzonymi serca są ubytki przegrody międzykomorowej i przegrody międzyprzedsionkowej, przetrwały przewód tętniczy, zespół Fallota i zwężenie cieśni aorty.

"Leczenie wad serca wiąże się w większości przypadków z operacjami, wieloma hospitalizacjami i latami rehabilitacji" - informuje ministerstwo zdrowia.