- Myślę, że wyzwania, przed którymi stoją systemy opieki zdrowotnej w całej Europie, są zbieżne, niemal takie same. Widzimy, że kraje zmagają się z bardzo złożonymi problemami związanymi ze stabilnością finansowania opieki zdrowotnej, ale także ze starzeniem się społeczeństw i zmianami epidemiologicznymi. Wiemy też, że choroby przewlekłe, które stanowią główny ciężar chorób w Europie, przyczyniają się do wzrostu kosztów w systemie ochrony zdrowia - powiedziała w rozmowie z tvn24.pl podczas prezentacji raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego i Federacji Przedsiębiorców Polskich pt. "Luka finansowa w ochronie zdrowia. Wyzwania długoterminowe" dr Nino Berdzuli, dyrektorka Biura Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Polsce.

"Te prognozy to syreny alarmowe"

Raport jest pierwszym opracowaniem, które pokazuje skalę finansowych wyzwań w zdrowiu - w szczególności do 2040 r. Autorzy wskazują, że w najbliższych 15 latach nierównowaga kosztów i przychodów będzie się pogłębiać, ponieważ potrzeby pacjentów będą dalej rosły oraz zacznie ubywać osób pracujących. To już trzeci raport na temat luki finansowej systemu ochrony zdrowia. Tym razem w dokumencie nacisk jest położony na skutki zmian demograficznych. Starzejące się społeczeństwo będzie w większym stopniu potrzebować opieki, a obecny system finansowania, oparty o składkę zdrowotną, nie jest odporny na odejście z rynku tak dużej liczby pracowników.

Dowiedz się więcej:

Limity na tomografię i rezonans magnetyczny? "To nieakceptowalne"

- Te prognozy to syreny alarmowe. Dziś system finansowania ochrony zdrowia działa z roku na rok, bez pewności, co przyniesie przyszłość. Analizy prowadzone przez European Observatory on Health Systems and Policies są jednoznaczne. Jeżeli nic się nie zmieni, to coraz większy ciężar kosztów leczenia spadnie na obywateli państw Unii Europejskiej. Najmocniej odczują to rodziny z najniższymi dochodami - te, które państwo powinno szczególnie wspierać. To nie jest raport o finansach, lecz o przyszłości zdrowia całego społeczeństwa - podkreślił dr Bernard Waśko, Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny.

Wzmocnienie roli POZ, odciążenie szpitali

Podczas wtorkowej prezentacji raportu eksperci podkreślali, że skuteczna reorganizacja systemu ochrony zdrowia powinna uwzględniać wzmocnienie roli podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) oraz usług świadczonych w społecznościach lokalnych. - To one powinny przejąć większą część opieki nad pacjentami z chorobami przewlekłymi, ponieważ leczenie tych schorzeń na poziomie szpitalnym jest znacznie bardziej kosztowne. Takie podejście może nie tylko poprawić dostępność i ciągłość opieki, ale też ograniczyć rosnące wydatki systemu zdrowotnego, co ma kluczowe znaczenie w obliczu starzejącego się społeczeństwa - tłumaczyła dr Berdzuli.

Tymczasem, jak wskazują eksperci ochrony zdrowia, w Polsce od lat pozostaje nierozwiązany problem systemowego marnotrawstwa części środków, spowodowany m.in. nadmiarem łóżek szpitalnych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców (jeden z najwyższych wskaźników w krajach UE, obok Rumunii i Bułgarii). Jak podkreślają autorzy raportu, utrzymanie systemu opartego przede wszystkim na szpitalach jest bardzo kosztowne, nieefektywne, angażuje zasoby kadrowe i pochłonie ponad 51 proc. wydatków NFZ w 2025 r. - Musimy zacząć rozmawiać o powielaniu nieuzasadnionych porad specjalistycznych oraz innych obszarach, gdzie konieczna jest interwencja - komentował Wojciech Wiśniewski, ekspert ds. ochrony zdrowia Federacji Przedsiębiorców Polskich.

W raporcie NIZP i FPP czytamy, że tylko około 70 proc. łóżek jest wykorzystywanych przez pacjentów. - Jak wynika z danych przekazanych do WHO, Polska ma dobrze rozwiniętą infrastrukturę szpitalną, choć wskaźniki obłożenia miejsc są niskie. Konieczna będzie szeroka dyskusja o lepszym ukierunkowaniu systemu na leczenie chorób w trybie ambulatoryjnym i dziennym oraz na skuteczniejszej integracji podstawowej opieki zdrowotnej, usług środowiskowych i szpitalnych. Dzięki temu system mógłby stać się bardziej efektywny i lepiej odpowiadać na potrzeby starzejącego się społeczeństwa - wyjaśniła dr Berdzuli.

Dowiedz się więcej:

Dwa szczyty, jeden kryzys. Lekarze: w kilka godzin systemu nie uzdrowimy

- Ważne jest, aby pieniądze przeznaczane na zdrowie zapewniały lepsze zdrowie, a nie tylko wzrost samych wydatków - wskazała dr Berdzuli.

"Chcemy mieć pewność, że seniorzy będą pracować dłużej"

Eksperci mówią wprost: Europa starzeje się w najszybszym tempie na świecie, a to oznacza poważne wyzwania dla systemów ochrony zdrowia. Jednocześnie zwracają uwagę, że konieczne jest lepsze zorganizowanie usług medycznych, zwłaszcza w zakresie opieki długoterminowej i podstawowej opieki zdrowotnej. Coraz częstsze choroby przewlekłe wymagają stałej i zintegrowanej opieki blisko pacjenta. - Ważna jest lepsza organizacja usług, lepsza podstawowa opieka zdrowotna oraz inwestycje w opiekę długoterminową i w profilaktykę w całym cyklu życia, co może mieć bardzo ważne korzyści - mówi dr Berdzuli.

Czy zdrowsi i dłużej pracujący zawodowo seniorzy to cel na przyszłość? - Zdecydowanie. Chcemy mieć pewność, że seniorzy będą pracować dłużej, ponieważ wnoszą wkład w system poprzez swoje wynagrodzenia i pracę. A ochrona zdrowia otrzymuje te składki na finansowanie opieki zdrowotnej - dodała dr Berdzuli.

Dowiedz się więcej:

"Podejmowano bardzo kosztowne decyzje". Eksperci komentują szczyt medyczny

Dr Berdzuli podkreśliła, że jednym z najważniejszych zadań systemu ochrony zdrowia jest zapewnienie ludziom bezpieczeństwa finansowego. Chodzi o to, by koszty leczenia nie prowadziły do zadłużenia ani ubóstwa. - Każde państwo powinno dążyć do takiego modelu opieki zdrowotnej, w którym nikt nie zostaje bez pomocy z powodu braku pieniędzy, a dostęp do leczenia jest prawem, nie luksusem - dodaje.