Projekt ustawy o związkach partnerskich. "Nowy rozdział w długim marszu", ma zmienić prawie 250 innych ustaw

Ministra Katarzyna Kotula będzie dziś gościnią w "Tak jest" w TVN24.

W piątek na stronie Rządowego Centrum Legislacji zostały opublikowane dwa projekty ustaw. Pierwszy, to projekt właściwy o rejestrowanych związkach partnerskich. Drugi projekt to tzw. ustawa wprowadzająca, która ma dostosować przepisy innych ustaw do nowego prawa.

Zakładają one m.in. że związek partnerski zostaje zawarty, gdy dwie osoby złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zawarciu związku.

"Projekty ustaw o rejestrowanych związkach partnerskich, które były omawiane z organizacjami pozarządowymi, zostały skierowane do konsultacji publicznych i międzyresortowych. To dla mnie bardzo ważny dzień, bo w Wasze ręce oddaję efekt wielu miesięcy pracy całego naszego zespołu" - napisała na platformie X ministra ds. równości Katarzyna Kotula.

"Tym samym kontynuujemy proces legislacyjny, który jeszcze nie miał w Polsce miejsca i który mamy nadzieję zakończy się wprowadzeniem do polskiego prawa nowej instytucji. To nowy rozdział w długim marszu po równość, który dzięki wieloletniej pracy wielu organizacji LGBT i społeczeństwa obywatelskiego doprowadził nas do tego historycznego momentu" - dodała.

W rozmowie z reporterem TVN24 Radomirem Witem Katarzyna Kotula mówiła, że "to historyczny moment". - Po raz pierwszy w trybie rządowym są dwa projekty - projekt o rejestrowanych związkach partnerskich i duży projekt ustawy wprowadzającej. Łącznie te dwa projekty mają kilkaset stron - mówiła Kotula.

Teraz odbędą się konsultacje publiczne i uzgodnienia międzyresortowe. - Po raz pierwszy udało się w koalicji 15 października wypracować projekt rządowy. (...) Zrobiliśmy drugi krok z trzech, które są nam potrzebne do tego, żeby wprowadzić do polskiego prawa nową instytucję o rejestrowanych związkach partnerskich - dodała.

Na późniejszej konferencji prasowej Kotula podkreślała, że projekt ustawy wprowadzającej - który pojawił się jednocześnie z projektem ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich - zmienia prawie 250 innych ustaw.

- To są szczegółowe zmiany w ustawach, które mają na celu po raz pierwszy wprowadzenie do polskiego prawa instytucji rejestrowanego związku partnerskiego. 

Wskazała, że "w tej ustawie jest rejestracja związku partnerskiego w Urzędzie Stanu Cywilnego, jest wspólne nazwisko, jest tak zwana mała piecza".

- Nie ma tam przysposobienia dzieci - podkreśliła, przypominając, że to była jedna z kwestii, "które były sporne od początku w koalicji 15 października i na które nie zgadzało się Polskie Stronnictwo Ludowe". - Tu faktycznie zrobiliśmy taki krok do tyłu, krok kompromisowy i zdecydowaliśmy się na zapisy tylko o małej pieczy. Właściwie są to rozwiązania, które głównie będą służyły tak zwanym rodzinom zrekonstruowanym w parach hetero, kiedy mamy dwa małżeństwa, które się rozwodzą i ci ludzie zabierają ze sobą dzieci, żyją w związku nieformalnym - powiedziała ministra. 

Dalej wskazywała, że w projekcie "jest oczywiście dostęp do informacji medycznej", a także "kwestie prawa do decyzji o pochówku, kwestie dziedziczenia". 

- Wspólność majątkowa jest zapisana w ten sposób, że jest deklaratywna, czyli ona nie jest automatyczna, tak jak w przypadku zawierania małżeństwa. To oznacza także wspólne rozliczenie, ubezpieczenie społeczne - zaznaczyła.

Przyznała, że liczy na merytoryczne rozmowy w ciągu kolejnych dni, kiedy będą odbywały się konsultacje międzyresortowe i społeczne. - Mamy poparcie Koalicji Obywatelskiej, ale także Szymon Hołownia, Polska 2050 mówi, że poprze taki projekt, bo jeszcze przed wakacjami o szczegółach takiego projektu rozmawiałam z marszałkiem - przekazała.

Mówiła, że również "liczy na dobre rozmowy z Polskim Stronnictwem Ludowym". Kotula oznajmiła też, że gdy projekt będzie ostatecznie ukończony, jest gotowa, żeby spotkać się z prezydentem Andrzejem Dudą w tej sprawie.

Jak czytamy w dokumencie, "ustawa określa zasady, na podstawie których dochodzi do zawarcia rejestrowanego związku partnerskiego, (...) jego rozwiązania lub ustania z innej przyczyny, prawa i obowiązki osób w związku partnerskim, a także stosunki majątkowe między tymi osobami".

Według projektu "związek partnerski zostaje zawarty, gdy dwie osoby złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zawarciu tego związku", także jeśli chodzi o osoby tej samej płci.

Zobacz też: Kotula: projekt ustawy o związkach partnerskich w wykazie prac rządu

Dodano, że "osoby w związku partnerskim mają równe prawa i obowiązki wynikające z zawarcia tego związku, są obowiązane do wzajemnego szacunku, lojalności, pomocy oraz współdziałania dla wspólnego dobra".

W projekcie zaznaczono, że osoby w związku partnerskim mogą nosić wspólne nazwisko, będące dotychczasowym nazwiskiem jednej z nich. "Każda z osób w związku partnerskim może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiej z osób związku partnerskim. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów" - zaznaczono.

W projekcie ustawy opisano także kwestie materialne między osobami w związkach partnerskich. Zaznaczono, że "osoby w związku partnerskim mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego ustanowić wspólność majątkową partnerską albo rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków".

"W razie śmierci jednej z osób w związku partnerskim, wyrównanie dorobków następuje między jego spadkobiercami a osobą w związku partnerskim pozostałą przy życiu" - dodano.

Projekt zakłada także, że "osoba w związku partnerskim jest uprawniona do uczestniczenia w sprawowaniu bieżącej pieczy nad wspólnie z nim przebywającym dzieckiem pozostającym pod władzą rodzicielską drugiej z osób w związku partnerskim i jego wychowaniu, w tym podejmowania decyzji w sprawach życia codziennego, chyba, że sprzeciwi się temu, którekolwiek z rodziców wykonujących władzę rodzicielską nad tym dzieckiem".

"Związek partnerski ustaje w przypadku śmierci jednej z osób w związku partnerskim, uznania jednej z osób w związku partnerskim za zmarłą, unieważnienia związku partnerskiego, rozwiązania związku partnerskiego, zawarcia małżeństwa przez osoby, które zawarły ze sobą związek partnerski" - czytamy w projekcie ustawy.

"Nie mogą zawrzeć związku partnerskiego osoby, które w chwili składania oświadczenia o zawarciu związku partnerskiego nie ukończyły 18 lat, osoby nieposiadające zdolności do czynności prawnych, krewni w linii prostej oraz rodzeństwo, osoby pozostające ze sobą w stosunku przysposobienia, osoby pozostające w związku małżeńskim lub w związku partnerskim (...), osoby, które w chwili składania oświadczeń o zawarciu związku partnerskiego są w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony, pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie może się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste" - zakłada projekt ustawy.