Jak przypominają autorzy raportu, śmiertelność z powodu nowotworów w Polsce nadal jest znacznie wyższa niż średnia unijna. Z danych Komisji Europejskiej wynika, że wśród osób dorosłych najwyższe wskaźniki 5-letnich przeżyć odnotowuje się w przypadku raka prostaty (78 proc. w porównaniu z 87 proc. w całej UE) i raka piersi (77 proc. w porównaniu z 83 proc. w całej UE), natomiast w przypadku raka płuc przeżycie pozostaje niskie i zbliżone do średniej UE (14 proc. w porównaniu z 15 proc. w całej UE) Wiele przypadków raka wykrywanych jest zbyt późno, ponieważ wskaźniki badań przesiewowych są za niskie w porównaniu z innymi krajami.

Na badania jest nam nie po drodze

Okazuje się, że choć Polska zwiększa dostęp do profilaktyki, to wciąż ma problem z zachęceniem pacjentów do korzystania z dostępnych opcji. Sztandarowym przykładem może być szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Po latach starań od września ubiegłego roku działa program szczepień dla dzieci od 9. do 14. roku życia. Z raportu krajowego ECO wynika jednak, że skorzystało z nich zaledwie 17 proc. uprawnionych dziewcząt, podczas gdy cel dla Unii Europejskiej to 90 proc.

Szczepienie jest podstawą ograniczenia ryzyka nie tylko raka szyjki macicy, lecz także między innymi nowotworów głowy i szyi, prącia czy odbytu. Na cytologię zgłasza się zaledwie 11 proc. Polek, podczas gdy średnia unijna to 56 proc. W przypadku mammografii zgłaszalność to 32 proc. przy unijnej średniej na poziomie 54 proc. Z badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego korzysta natomiast 14 procent osób, a średnia dla Unii Europejskiej to 32 proc. Jednocześnie wskaźniki 5-letnich przeżyć są w Polsce, w przypadku raka szyjki macicy, niższe o 9 punktów procentowych w stosunku do średniej unijnej. W przypadku raka jelita grubego różnica wynosi 7 punktów procentowych.

"Wzmocnienie profilaktyki pierwotnej i wczesnego wykrywania to obecnie kluczowe priorytety w opiece onkologicznej w Polsce. Rozszerzenie edukacji publicznej na temat wczesnych objawów i czynników ryzyka - takich jak palenie tytoniu, niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej - jest niezbędne. Wiele nowotworów diagnozowanych jest zbyt późno, co ogranicza możliwości leczenia" - podkreśla cytowany w materiale prasowym prof. Jacek Jassem, kierownik Katedry Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, współprzewodniczący sieci "Emergencies and Crises Network"” przy ECO.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

Ten rak długo nie daje objawów. Zagrożeni mężczyźni w pewnym wieku

Piotr Wójcik

Na te choroby umiera w Polsce najwięcej ludzi

Potrzebna jest przemyślana strategia

Na podstawie opinii czołowych polskich ekspertów z dziedziny onkologii raport wskazuje trzy najpilniejsze do realizacji priorytety. To przede wszystkim wzmocnienie edukacji społecznej na temat wczesnych objawów nowotworów i czynników ryzyka, takich jak nadmierne spożycie alkoholu, niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej.

Równie istotna, w ocenie autorów, jest poprawa dostępu do badań przesiewowych oraz zapewnienie, że lekarze podstawowej opieki zdrowotnej będą lepiej wyposażeni w narzędzia do promocji zdrowego stylu życia i kierowania pacjentów do opieki specjalistycznej.

Konieczne jest też zapewnienie równości w opiece onkologicznej we wszystkich regionach i grupach społecznych poprzez odpowiednie regulacje prawne, lepszą koordynację opieki, szybsze wdrażanie nowych narzędzi cyfrowych.

"Polska znacząco poprawiła dostęp do nowych terapii onkologicznych, nadal pracuje nad udoskonaleniem strategii profilaktycznych i wdrożyła nowy kompleksowy system opieki onkologicznej. Jednak nadal musimy pokonać wiele wyzwań, w szczególności ograniczenia w finansowaniu systemu opieki zdrowotnej oraz konieczność zachęcania obywateli do korzystania z narzędzi profilaktyki i prowadzenia zdrowszego stylu życia" - komentuje prof. Piotr Rutkowski z Narodowego Instytutu Onkologii, współprzewodniczący sieci Health Systems and Quality Cancer Care Network przy ECO.