W Japonii odnotowano w tym tygodniu pierwszy zgon spowodowany mpox. Choć jak wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia od maja nie jest już zagrożeniem dla zdrowia publicznego na skalę światową, potwierdzane są kolejne przypadki zakażeń. Tą chorobą "każdy może się zarazić", ostrzega WHO. Czym jest mpox? Jakie daje objawy? Wyjaśniamy.
W Japonii potwierdzono pierwszy zgon na mpox. Jak podało tamtejsze ministerstwo zdrowia, zmarły to mężczyzna w średnim wieku, który był również zakażony wirusem HIV. Nie wyjeżdżał w ostatnim czasie za granicę.
Czym jest mpox? Gdzie występuje?
Mpox, znane wcześniej pod nazwą małpia ospa, to rzadka choroba wywoływana przez zakażenie wirusem mpox. Po raz pierwszy zdiagnozowano ją w Danii w 1958 roku, kiedy w dwóch koloniach małp trzymanych w celach badawczych wystąpiły dwa ogniska choroby podobnej do ospy. Pomimo nazwy źródło choroby pozostaje nieznane. W 1970 roku potwierdzono pierwszy przypadek transmisji wirusa na człowieka. Pacjentem zero był dziewięciomiesięczny chłopiec z Demokratycznej Republiki Konga - wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Przez ponad pieć dekad obszar występowania choroby obejmował kilka państw Afryki Środkowej i Zachodniej. Zgłaszane wówczas przypadki mpox u osób spoza Afryki były powiązane z podróżami międzynarodowymi do krajów, w których choroba często występuje, lub z transportem importowanych zwierząt - podają amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC).
W 2022 roku mpox rozprzestrzeniła się poza kontynent afrykański. Do października 2023 roku potwierdzone przypadki zakażeń zgłoszono w 116 państwach na całym świecie. Z uwagi na skalę zakażeń w lipcu ubiegłego roku WHO wprowadziło globalny stan zagrożenia. Zniesiono go 11 miesięcy później.
Jak można się zarazić mpox?
Jak podaje WHO, mpox "każdy może się zarazić". Do dróg transmisji wywołującego ją wirusa należy przede wszystkim kontakt z zakażonymi osobami i zwierzętami. Zarazić można się również poprzez dotknięcie zanieczyszczonych wirusem przedmiotów, takich jak np. pościel czy odzież. Stwierdzono również przypadki przekazania wirusa nienarodzonym dzieciom przez kobiety w ciąży.
Jakie są objawy mpox?
Objawy mpox zwykle pojawiają się w ciągu trzech tygodni od kontaktu z wirusem - ocenia CDC. Początkowo obejmują one: wysoką gorączkę, powyżej 38,5 st. C, uogólnione lub miejscowe powiększenie węzłów chłonnych, ból głowy, ból pleców i znaczne osłabienie. Po 1-3 dniach u pacjenta rozwija się wysypka (w kolejności: plamki, grudki, pęcherzyki, krosty, strupki). Wysypka zazwyczaj zaczyna się na twarzy, a następnie rozprzestrzenia się na inne części ciała. Może pojawiać się na dłoniach, stopach, klatce piersiowej, twarzy, ustach czy w okolicach narządów płciowych. Utrzymuje się przez około 2-4 tygodnie. Powstające wskutek wysypki blizny są głębokie. Zwykle zanikają po około 1-4 latach.
Jak leczy się mpox?
Obecnie nie istnieje celowane leczenie przeciwko mpox. U pacjentów z tą chorobą stosuje się więc leczenie objawowe, obejmujące odkażanie zmian oraz wdrażanie leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych i przeciwświądowych.
Czy mpox jest chorobą śmiertelną?
Śmiertelność mpox różni się w zależności od jej konkretnego typu. Obecnie znane są trzy podwarianty: klad I, klad IIa i klad IIb. Śmiertelność pierwszego z nich określana jest, zgodnie z danymi CDC, na około 10 procent. Odsetek osób, u których zakażenie podwariantami klad II a i b kończy się śmiertelnie, wynosi około jednego procenta. W trakcie epidemii małpiej ospy w latach 2022-2023 większość przypadków stanowiły zakażenia kladem IIb. Największe zagrożenie choroba rodzi u niemowląt, kobiet w ciąży i osób z poważnie osłabionym układem odpornościowym, np. zakażonych wirusem HIV.
Mpox na świecie i w Polsce
Zgodnie z danymi WHO, od czasu rozprzestrzenienia się tej choroby poza Afrykę, stwierdzono ją w 116 państwach świata. Między początkiem stycznia roku ubiegłego, a końcem października tego roku globalnie zgłoszono 91 788 przypadków zachorowania na mpox. Najwięcej z nich odnotowano kolejno w: Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Hiszpanii, Francji, Kolumbii, Meksyku, Wielkiej Brytanii, Peru, Niemczech i Chinach. Choroba doprowadziła do śmierci 167 osób.
W Polsce pierwszy potwierdzony przypadek zachorowania na małpią ospę stwierdzono w czerwcu 2022 roku. Jak wskazują najnowsze dane Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH – PIB, od tego czasu w kraju potwierdzono łącznie 216 zachoronwań na mpox.
Dlaczego mpox, nie małpia ospa
Jak tłumaczył w swoim tekście z sierpnia 2022 roku Konkret 24, o zmianę nazwy małpiej ospy i jej wariantów na inne - niedyskryminujące i niestygmatyzujące - zaapelowało 30 naukowców całego świata. Zaproponowali, by w miejsce terminu "małpia ospa" stosować nazwę hMPXV. To skrót od określenia "ludzki wirus małpiej ospy" (ang. human monkeypox virus). A co do wariantów wirusa, zaproponowali, by porzucić stare nazwy wykorzystujące regiony geograficzne, w których te warianty krążyły, i zamienić je na nazwę klad (ang. clade).
W listopadzie 2022 roku WHO poinformowała, że zacznie używać nazwy mpox zamiast małpiej ospy z powodu skarg, że stara nazwa jest stygmatyzująca. Obie nazwy miały być używane przez rok, po czym pojęcie małpa ospa miało zostać wycofane.
Źródło: TVN24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock