Konflikt Rosja-Ukraina. Zbigniew Rau rozmawiał z Siergiejem Ławrowem w Moskwie

Szef polskiego MSZ Zbigniew Rau - obecny przewodniczący OBWE - przyjechał w poniedziałek przed wieczorem do Moskwy, gdzie we wtorek rano rozmawiał z Siergiejem Ławrowem, szefem rosyjskiej dyplomacji. Po spotkaniu ministrowie wystąpili na wspólnej konferencji.

- Kluczowym tematem dla mnie jako przewodniczącego OBWE był stan bezpieczeństwa europejskiego, które znajduje się w głębokim kryzysie. Sytuacja wokół Ukrainy pozostaje niezwykle napięta i grozi jeszcze poważniejszą eskalacją - powiedział Rau.

Zapewniał, że polskie przewodnictwo w OBWE "podejmuje wszelkie działania, by jej zapobiec i obniżyć odczuwane obecnie napięcie". - W tym duchu zaproponowaliśmy inicjatywę nowego dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego. Przedstawiłem ministrowi Ławrowowi logikę tego projektu - przekazał polski minister.

- Celem jest redukcja ryzyka konfrontacji oraz wzmocnienie bezpieczeństwa i stabilności na obszarze OBWE. Oczekujemy, że inicjatywa ta pozwoli na lepsze zrozumienie stanowisk wszystkich państw uczestniczących i poprawę przewidywalności działań, a także wzmocnienie trzech fundamentalnych zasad dla pokoju i bezpieczeństwa w Europie: zasady wszechstronnego podejścia do bezpieczeństwa, niepodzielności bezpieczeństwa i pokojowych relacji między państwami - powiedział Rau.

- Liczymy na zaangażowanie strony rosyjskiej w ten projekt i jej merytoryczny wkład - dodał.

Rau powiedział, że ma świadomość "powagi wyzwań stojących przed nami w najbliższym czasie". - Jako przewodniczący OBWE chcę podkreślić z całą mocą, że zamierzamy kontynuować nasze wysiłki mające na celu doprowadzenie do jak najszybszej i pokojowej deeskalacji - oświadczył. - Nie mamy jednak złudzeń, że dotrzymanie podjętych zobowiązań i trwałe zakończenie tego kryzysu będzie wymagało przywrócenia do rozmów ducha kompromisu, woli politycznej i konstruktywnego zaangażowania wszystkich stron - zaznaczył.

- Chcielibyśmy, aby została stworzona nieformalna platforma do otwartej politycznej dyskusji oraz współpracy państw OBWE, która pozwali na omawianie propozycji wzmocnienia efektywności mechanizmów zapobiegania - również takim jak obecna - sytuacjom kryzysowym - powiedział minister. Ocenił, że "dialog to najlepszy sposób załatwiania spraw trudnych". - Mam ogromną nadzieję, że Rosja podziela ten punkt widzenia. Jedynym wyjściem z obecnego kryzysu jest dyplomacja. OBWE może i powinna znaleźć zastosowanie w wysiłkach na rzecz obrony pokoju w Europie - podkreślił.

Rosyjski minister spraw zagranicznych powiedział, że "agresywna retoryka, konfrontacyjne podejście przepełniają naszą wspólną przestrzeń, dominują nad duchem współpracy, nad kulturą wzajemnego poważania w ramach OBWE".

- W obecnych niełatwych warunkach pełnienie funkcji przewodniczącego OBWE ma szczególne znaczenie, jest to wielka odpowiedzialność. Gdy pan minister prezentował na posiedzeniu Rady Stałej OBWE priorytety polskiego przewodnictwa, mówił, że ważne jest poszukiwanie rozwiązań akceptowanych przez wszystkich. I jestem pewien, że przewodnictwo powinno sprzyjać osiągnięciu kompromisu, ukształtowaniu się wspólnego podejścia. W tym celu należy trzymać się mandatu przewodniczącego, unikać sformułowań pozbawionych konsensusu - oświadczył Ławrow. Dodał, że w czasie rozmowy Rau "potwierdził takie podejście".

- Wśród wyzwań, które stoją przed OBWE, jest osiągnięcie jednego ujęcia wobec bezpieczeństwa europejskiego, jest to niepodzielne i równe bezpieczeństwo dla wszystkich. Przede wszystkim wymaga to unikania działań, które gwarantowałyby bezpieczeństwo jednych kosztem drugich - mówił szef rosyjskiej dyplomacji.

Podkreślał, że "najważniejszym jest dialog z USA, z NATO, w ramach którego są omawiane długoterminowe prawne gwarancje bezpieczeństwa". - Przy braku postępu w ramach rozmów z NATO i USA rozmowy w Wiedniu (gdzie znajduje się siedziba OBWE - red.) będą bez sensu, będą nieskuteczne - stwierdził.

Zdaniem szefa rosyjskiego MSZ w OBWE drzemie wielki potencjał. - Dlatego kluczowym tematem powinno być podniesienie skuteczności OBWE. (...) Oczekujemy, że w okresie polskiego przewodnictwa uda się uczciwie porozmawiać na wszystkie tematy ze wszystkimi krajami członkowskimi - dodał.

Jeszcze na wstępie rozmów Ławrow mówił, że Polska przejęła przewodnictwo w OBWE w "niełatwych czasach". - W poprzednich latach zebrało się sporo problemów. Jest obiektywna potrzeba wyrównania działalności tej organizacji w celu polepszenia współpracy i dialogu - powiedział.

Minister Rau podziękował Siergiejowi Ławrowowi za zaproszenie do Moskwy. - Tej wizycie towarzyszy napięta sytuacja międzynarodowa – podkreślił szef polskiej dyplomacji. – Nasze spotkanie jest szczególnie ważne. Mamy przed sobą rozmowy o wielu sprawach z agendy OBWE. Polska w roli przewodniczącego organizacji zaproponowała wznowienie dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego – przypomniał.

OGLĄDAJ NA ŻYWO W TVN24 GO

Jak przekazał wcześniej rzecznik MSZ Łukasz Jasina, po konferencji ministrowie rozpoczną kolejną turę rozmów, poświęconą agendzie dwustronnej pomiędzy Polską a Rosją. - Tutaj wiele tematów będzie zbliżonych do tego, co mamy na rozmowie dotyczącej OBWE - zauważył. Podkreślił, że na tym zakończą się oficjalne rozmowy.

Od tygodni rosyjskie wojska koncentrują się przy granicy z Ukrainą. Działania te wywołują poważne obawy. Kraje zachodnie uważają, że kolejny w ostatnich latach atak Rosji na Ukrainę może się rozpocząć w każdej chwili. Moskwa twierdzi, że nie ma takich planów, jednocześnie żądając od USA i NATO gwarancji o nierozszerzaniu Sojuszu o Ukrainę oraz wycofania jego infrastruktury "od granic Rosji".

Czytaj również: Rosja-Ukraina. Sytuacja na granicy i przyczyny konfliktu

W związku ze zwiększeniem napięcia w regionie do opuszczenia Ukrainy i niepodróżowania do tego państwa swoich obywateli wezwały rządy Włoch, Holandii, Belgii, Szwecji i Hiszpanii. Podobne komunikaty już wcześniej wydały m.in. rządy USA, Wielkiej Brytanii, Łotwy, Norwegii, Japonii, Kanady i Izraela.

W sobotę po raz czwarty od początku kryzysu telefonicznie rozmawiali ze sobą prezydent USA Joe Biden oraz prezydent Rosji Władimir Putin. Amerykańska administracja informowała, że rozmowa była "rzeczowa i profesjonalna", ale "nie zmieniła fundamentalnej dynamiki sytuacji, jaką obserwujemy od kilku tygodni".

W niedzielnym wywiadzie dla CNN doradca ds. bezpieczeństwa narodowego USA Jake Sullivan podkreślił, że do ataku na Ukrainę może dojść w każdej chwili - zarówno w tym tygodniu, jak i po trwających do 20 lutego igrzyskach olimpijskich.