"Każda godzina dopisuje kolejny fragment". Nowe informacje i zdjęcie Marii Barr

W minioną niedzielę Instytut Pamięci Narodowej udostępnił archiwalną fotografię, na której widać młodą kobietę w polskim mundurze wojskowym. "Postanowiliśmy poznać historię nieznajomej dziewczyny sfotografowanej ponad 70 lat temu na jednej z angielskich ulic" – napisał na Facebooku IPN. "Chcielibyśmy dowiedzieć się, czy pozostała na emigracji, czy też może wróciła do zniszczonej wojenną pożogą Ojczyzny" - dodał Instytut. 

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO >>>

Na fotografii widać młodą kobietę w stalowoniebieskim mundurze wojskowym przynależnym lotnictwu. Na głowie ma furażerkę z polskim orłem. "Poszukiwana ze zdjęcia. Kim Jesteś?" - napisał IPN, zwracając się o pomoc w rozpoznaniu osoby uwiecznionej na zdjęciu pochodzącym z archiwum.

Wkrótce po publikacji zdjęcia z pomocą przybyli internauci. Personalia kobiety udało się ustalić między innymi administratorowi facebookowego fanpage'a o nazwie II Wojna Światowa w Kolorze. Okazało się, że bohaterka fotografii to Polka, Maria Barr, żona Philipa Rexa Barra, dowódcy 107. Dywizjonu RAF.

Dane te potwierdził we wtorek IPN. "Bardzo cieszymy się, że naszym czytelnikom i innym internautom udało się dojść do tak ważnych materiałów archiwalnych, które jasno wskazują personalia naszej 'nieznanej bohaterki'. Według 'Dziennika Polskiego' (nr 896 z 11 czerwca 1943 roku) to Maria Barr (Barczynska), żona brytyjskiego pilota (dowódcy 107. Dywizjonu RAF) Philipa Rexa Barra, który zginął w 1943 nad Holandią. Na fotografii z Archiwum IPN Maria Barr trzyma w dłoniach jego pośmiertne odznaczenie - D.F.C. (Distinguished Flying Cross), które odebrała osobiście z rąk króla Jerzego VI w tym samym roku" - podał Adam Stefan Lewandowski z IPN.

Według informacji zamieszczonych na fanpage'u Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie Maria Barr urodziła się w 1923 roku, zmarła natomiast w 2018, a więc dożyła sędziwego wieku 95 lat.

W sobotę IPN opublikował kolejne zdjęcie Marii. Do fotografii dotarł genealog Adam Antoni Pszczółkowski. Widać na niej Marię w białej sukni wraz z mężem Philipem Rexem Barrem w brytyjskim mundurze wojskowym. Pszczółkowski wskazał, że zdjęcie pochodzące ze zbiorów rodziny zrobiono w 1941 roku w szkockim Glasgow.

We wtorek pasjonat historii Tomasz Muskus poinformował, że udało mu się odnaleźć grób rodziny Marii Barr, w tym jej ojca pułkownika Benedykta Chłusewicza, który jako oficer służył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Podhalańskich. To "grób w Londynie, który jest w złym stanie" - potwierdził szef IPN Jarosław Szarek, dodając, że Instytut zaangażuje się na rzecz odnowienia mogiły.

Muskusowi udało się również zlokalizować grób drugiego męża Marii Barr, Stanisława Grabowskiego. "Jak się okazało, był żołnierzem w 10. Brygadzie Kawalerii Stanisława Maczka. Przeszedł z nią cały szlak bojowy, był kilkakrotnie odznaczony" – poinformował Instytut Pamięci Narodowej. Jak dodał IPN, "Grabowski był po wojnie bardzo znanym architektem". 

Prezes IPN na środowym briefingu prasowym odniósł się do tego, że historię Marii Barr i jej zdjęcia poznał już w 2013 roku dr hab. Adam Puławski, który w tym czasie był historykiem IPN. Puławski w rozmowie z TOK FM powiedział, że natknął się na fotografię podczas zbierania materiałów do książki o zagładzie Żydów. - Zdjęcie tej pani przykuło moją uwagę - była elegancka, w mundurze, dlatego zamieściłem to zdjęcie u siebie na Facebooku, nie przypuszczając, że to kiedyś będzie tak ważne – mówił.

Jak zauważa TOK FM, po 17 latach pracy naukowej w IPN, w 2018 roku Puławskiego chciano odsunąć od badań i przenieść na stanowisko urzędnicze, na co się nie zgodził i musiał odejść z Instytutu.

- W Instytucie Pamięci Narodowej jest 39 milionów zdjęć. Ja mogę pokazać korespondencję tego historyka, jego post z 2013 roku, na którym on zamieszcza tę informację i otrzymuje pytanie, kim jest ta kobieta. To jest 2013 rok i on pisze: to jest żona jakiegoś oficera - mówił w środę Szarek.

- My znamy historię dzięki internautom (…). Historycy IPN pracują na tych archiwach, to są 92 kilometry akt, publikują książki, ale to zainteresowanie społeczne, to państwa aktywność pozwoliła nam opisać historię tej kobiety i myślę, że ta historia się nie kończy - zauważył. - Tutaj każda godzina dopisuje kolejny fragment - dodał.

Pytany skąd zdjęcie Marii Barr trafiło przed laty do Archiwum IPN, Szarek przypomniał, że z Wojskowych Służb Informacyjnych. - To było pudło z wrzuconymi bezładnie setkami zdjęć z podpisem "Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie". To są zdjęcia niepodpisane, zdjęcia, które przedstawiają oficerów czy żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Ponad tysiąc zdjęć wrzuconych bezładnie do pudeł i same zdjęcia zbiorowe, indywidualne, widoki z Wielkiej Brytanii - mówił Szarek.