Groźny zwłaszcza dla seniorów. Jak się ochronić przed wirusem RSV?

Syncytialny wirus oddechowy (RSV), przez lata błędnie utożsamiany głównie z infekcjami wieku dziecięcego, stanowi zagrożenie dla seniorów. U dorosłych może objawiać się kaszlem, zarówno suchym, jak i mokrym, katarem, gorączką oraz uczuciem ogólnego rozbicia, dusznością, świszczącym, przyspieszonym oddechem, zmęczeniem, bólem głowy oraz bólami w klatce piersiowej. Może prowadzić do zapalenia płuc, zwiększać ryzyko zawału serca lub pobytu w szpitalu. Szacuje się, że każdego roku z powodu tego wirusa na całym świecie do szpitali trafia 336 000 seniorów.

Czy można zapobiec zakażeniu?

W przypadku zakażenia RSV nie istnieje leczenie przyczynowe. Jedyną dostępną formą profilaktyki jest szczepienie. Jednak nie trzeba szczepić się co roku. Podczas spotkania zorganizowanego przez Dziennikarski Klub Promocji Zdrowia w Warszawie ​Eksperci zaapelowali, by nie zwlekać i przy okazji szczepienia przeciw sezonowej grypie, zabezpieczyć się również przed RSV, zmniejszając tym samym ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia i hospitalizacji. - Rozpoczynający się sezon grypowy to dobry moment, aby o tym pomyśleć - przekonywali.

Dowiedz się więcej:

E-skierowania na szczepienia przeciw COVID-19 już dostępne

Szczepienia przeciw RSV szczególnie zalecane są osobom po 60. roku życia. Są one bardziej niż inni narażone na ciężki przebieg zakażenia. Dodatkowo, może ono okazać się poważniejsze w skutkach niż grypa.

- Osoby po 60. r.ż. wymagają terapii wielokierunkowej, a infekcje takie jak grypa czy RSV mogą zaostrzać przebieg chorób podstawowych i często wymagają hospitalizacji. Leczenie szpitalne jest nie tylko bardziej kosztochłonne, ale powoduje w dłuższej perspektywie pogorszenie rokowania co do długości, a zawsze również – jakości życia pacjenta. Z moich obserwacji wynika, że osoby szczepione mają nie tylko mniejsze ryzyko infekcji, ale także, jeśli one wystąpią, ich przebieg jest łagodniejszy i nie generuje tych ryzyk - wyjaśniał prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wydziału Lekarskiego, WIM.

Dwa szczepienia na jednej wizycie

W Polsce wprowadzono już refundację szczepionki Abrysvo przeciwko wirusowi RSV dla określonych grup pacjentów. Jest dostępna bezpłatnie dla kobiet w ciąży (między 24. a 36. tygodniem ciąży), dla osób powyżej 65. roku życia, które są bardziej narażone na ciężki przebieg choroby wywołanej wirusem RSV. A osoby powyżej 60. roku życia mogą uzyskać szczepionkę z 50 proc. refundacją.

Odporność na grypę i RSV można nabyć poprzez jednoczesne szczepienie na jednej wizycie. - Jak pokazały wyniki badania zrealizowanego w ramach kampanii "Wygraj z RSV. Zaszczep się", tylko jedna trzecia seniorów wiedziała, że istnieje możliwość realizacji więcej niż jednego szczepienia podczas tej samej wizyty, ale aż 61 procent zadeklarowało, że chętnie by z niej skorzystało. Obie choroby, grypa i RSV, mogą prowadzić do ciężkich powikłań, hospitalizacji, a w konsekwencji utraty sprawności. Jednoczesne szczepienie zmniejsza to ryzyko, a tym samym pomaga seniorom zachować zdrowie, mobilność i niezależność - komentował dr hab. n. med. Tomasz Sobierajski, prof. UW, socjolog, wakcynolog społeczny.

Dowiedz się więcej:

Pacjenci z chorobami serca powinni zaszczepić się przeciw chorobom zakaźnym. Są najnowsze wytyczne

W tym roku po raz pierwszy w Polsce dostępna jest możliwość bezpłatnego, jednoczesnego szczepienia przeciw grypie i RSV dla wybranych grup pacjentów. Refundacja szczepionek przeciw grypie na sezon 2025/2026 została zachowana i obejmuje trzy główne preparaty: Vaxigrip Tetra i Influvac Tetra (pełna refundacja dla dzieci, seniorów, kobiet w ciąży; 50 proc. dopłaty dla dorosłych od 18 do 64 roku życia) oraz Efluelda Tetra (50 proc. dopłaty dla osób powyżej 60. roku życia).

Eksperci podkreślają, że takie rozwiązanie pozwala zyskać pełniejszą ochronę w prosty i wygodny sposób, dzięki jednej wizycie w przychodni lub aptece. - Jest to nie tylko bezpieczne, ale również wygodne dla pacjenta, bo ogranicza liczbę wizyt, oszczędza czas i pozwala szybciej zbudować bardziej kompleksową ochronę immunologiczną. Właściwe planowanie i jednoczesne szczepienia to obecnie jedna z najskuteczniejszych strategii profilaktycznych, zwiększających szanse na przejście sezonu infekcyjnego bez powikłań. Należy korzystać z tej możliwości szczególnie, że w tym roku, po raz pierwszy, szczepienia te mogą być realizowane również bezpłatnie dla wybranych grup pacjentów - wyjaśniał prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz.

Dowiedz się więcej:

Nowe refundowane szczepienia w aptekach. Jest termin

 Lista aptek i placówek, w których można się zaszczepić, jest dostępna na stronie: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/zaszczep-sie-w-aptece .

Potrzebna zachęta

Kto może zachęcić seniorów do szczepień? Eksperci wskazali na dużą rolę lekarza pierwszego kontaktu. - Największą moc ma rekomendacja lekarza. Niemal dziewięciu na dziesięciu seniorów deklaruje, że wyraźna zachęta ze strony medyka byłaby dla nich wystarczającym powodem, by podjąć decyzję. To rola lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jako przewodników i źródeł zaufania. Jak wynika z badania w ramach kampanii "Wygraj z RSV. Zaszczep się", działa też technologia: trzy czwarte seniorów chciałoby dostawać przypomnienia SMS-em lub telefonicznie. Apteka jako miejsce szczepień zyskuje poparcie 62 procent badanych.

Według raportu Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru pt. "Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 31 sierpnia 2025 r.", wirus RSV odpowiadał w tym roku w Polsce za 92 167 przypadków zakażeń.