"Wywiad medyczny", podcast Joanny Kryńskiej

Źródło: TVN24

- Przekonanie, że jeśli w rodzinie danej osoby nikt nie chorował na raka, to ta osoba też na niego nie zachoruje, to "wielkie nieporozumienie" - przekonuje prof. dr hab. n. med. Jan Lubiński, ekspert z zakresu genetyki klinicznej. Specjalista tłumaczy, jakie elementy naszego DNA mogą świadczyć o podwyższonym ryzyku zachorowania na konkretne nowotwory i zachęca wszystkich do przeprowadzenia pod tym kątem badań. Może to pomóc nie tylko w doborze leczenia, ale i odpowiedniej profilaktyki.  

Na pytanie: czy w naszych genach zapisane jest to, czy zachorujemy na raka, prof. Jan Lubiński, którego Joanna Kryńska gościła w "Wywiadzie medycznym", odpowiada: - Tak, mamy takie zapisy, nosimy je w sobie. One są nieodłączną składową wszystkich procesów chorobowych. Chociaż niejedyną. Drugą, tak samo ważną, a czasami ważniejszą, są oddziaływania środowiskowe.

"Badanie, które powinien zrobić każdy"

- Ale każdy choć raz powinien wykonać badania genetyczne - przekonuje prof. Lubiński. Jak tłumaczy, odpowiednia analiza może pozwolić na wykrycie genów związanych z podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka. Ich obecność nie oznacza, że u danego pacjenta musi kiedyś pojawić się choroba, ale że jest to bardziej prawdopodobne. Wiedza na ten temat jest niezwykle cenna zarówno dla odpowiedniej profilaktyki, jak i ewentualnego doboru skutecznego leczenia.

Zdaniem prof. Lubińskiego badanie DNA "powinno stanowić bazę przy podejmowaniu decyzji dotyczących zdrowia". - To jest jeden z podstawowych elementów, które powinniśmy mieć zbadany - mówi specjalista. Do wykonania testów pod kątem kilkunastu najczęściej występujących mutacji zachęca wszystkich Polaków.

Dowiedz się więcej:

"Rak to nie wyrok", a onkolog "leczy, nie walczy"

Czy ujemny wywiad rodzinny oznacza, że nie zachorujemy na raka?

Przekonanie, że ujemny wywiad rodzinny, tj. brak chorób nowotworowych u najbliższych krewnych, świadczy o tym, że dana osoba nie zachoruje na raka, prof. Lubiński nazywa "wielkim nieporozumieniem". Jak mówi, spośród około miliona osób w Polsce, u których w DNA występują najbardziej charakterystyczne mutacje wysokiego ryzyka zachorowania na nowotwory, ponad połowa nie ma w rodzinie historii raka.

Opowiadając o tym, jak wygląda konsultacja z lekarzem genetykiem, ekspert mówi m.in. o zaleceniach, jakie każdy otrzymuje po wykonaniu testów DNA. - Pacjent wychodzi z zapisanym rozpoznaniem i zapisanym schematem postępowania. (Wie), co robić, żeby nie doszło do raka, co robić, żeby (ewentualny) nowotwór był wcześnie wykryty i jak go leczyć - tłumaczy prof. Lubiński. Badania prowadzone są w wielu prywatnych ośrodkach. U niektórych pacjentów zleca i refunduje je też NFZ.

Geny i środowisko - oba czynniki ważne

Ekspert zauważa, że nie można mówić "o genach bez odniesienia do środowiska i o środowisku bez odniesienia do genów". Dopiero razem oba te czynniki tworzą "składową procesów chorobowych". - Są sytuacje, kiedy geny mają większy udział. Są też takie sytuacje, że większe oddziaływanie mają czynniki środowiskowe. Różnie wygląda to u poszczególnych osób, ale zawsze te dwa komponenty dają efekt końcowy - dodaje lekarz.

Więcej o badaniach genetycznych, profilaktyce nowotworów i leczeniu onkologicznym prof. Jan Lubiński opowiada w pierwszym odcinku "Wywiadu medycznego", nowego podcastu Joanny Kryńskiej. Rozmowy można posłuchać w TVN24+.

Profesor Jan Lubiński to polski lekarz, specjalista w dziedzinie patomorfologii oraz genetyki klinicznej. Jest związany z Katedrą Onkologii i Zakładu Genetyki i Patomorfologii na Wydziale Lekarsko-Biotechnologicznym i Medycyny Laboratoryjnej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie oraz działającym przy tej uczelni Międzynarodowym Centrum Nowotworów Dziedzicznych. Jest prezesem spółki Read-Gene SA notowanej na giełdzie NewConnect. Jest też badaczem nowotworów dziedzicznych, w tym dziedzicznego raka sutka i jajnika oraz dziedzicznego niepolipowatego raka jelita grubego.

Dowiedz się więcej:

Joanna Kryńska o nowym wyzwaniu zawodowym