Susza hydrologiczna i inne etapy suszy. Czym się różnią i jakie niosą skutki

Źródło:
gov.pl
Specjalistka WWF Alicja Pawelec o sytuacji hydrologicznej w kraju
Specjalistka WWF Alicja Pawelec o sytuacji hydrologicznej w krajuTVN24
wideo 2/4
Specjalistka WWF Alicja Pawelec o sytuacji hydrologicznej w krajuTVN24

Susza to zjawisko przedłużających się niedoborów wody, zarówno atmosferycznej (poniżej średniej opadów), jak i z wód powierzchniowych oraz gruntowych. Susza prowadzi do znacznego obniżenia poziomu zasobów wodnych, a to z kolei może mieć znaczny wpływ na ekosystem i rolnictwo dotkniętego regionu, a tym samym wyrządzić szkodę lokalnej gospodarce.

● Suszą określa się okres bez opadów lub niewielkiej ich ilości w stosunku do średnich wieloletnich wartości.

● Susze powodują szereg negatywnych skutków, zwłaszcza dla rolnictwa i ekosystemów.

● Skutki suszy i niedoborów wody można podzielić na trzy grupy: środowiskowe, gospodarcze i społeczne (w tym zdrowotne).

Jakie są etapy suszy?

Wyróżnia się cztery etapy suszy:

suszę atmosferyczną – brak opadów przez trzy tygodnie, wysoka temperatura, niska wilgotność, wyżowa cyrkulacja; suszę glebową – niedobór wody dla roślin; brak opadów prowadzi do zmniejszenia zasobów w strefie aeracyjnej; suszę hydrologiczną – obniżenie poziomu wód powierzchniowych i podziemnych - uzupełnienie wód podziemnych po tym okresie zajmuje wiele czasu; suszę hydrogeologiczną – następstwo długiej suszy hydrologicznej; poziom wód gruntowych jest tak niski, iż niemożliwe jest korzystanie ze studni - następuje obniżenie jakości zasobów wody.

ZOBACZ TEŻ: Polsce grożą coraz dotkliwsze susze. Ekspert: sytuacja jest poważna

Jakie są skutki suszy dla środowiska?

Skutki suszy można podzielić na trzy grupy:

Skutki środowiskowe

Susza prowadzi do przesuszenia gleby i zmniejszenia upraw roślin. Okres wysokich temperatur powoduje również zmniejszenie ilości dostępnej wody pitnej. Ograniczony przepływ rzek zwiększa zanieczyszczenia. Obniża się również poziom tlenu, co prowadzi do wyginięcia organizmów, dla których woda stanowi środowisko życia. Warto również zaznaczyć, iż susza często prowadzi do pożarów niszczących środowisko. Pożary prowokowane suszą generują cząstki przedostające się do powietrza i podrażniające układ oddechowy. Stanowi to duże ryzyko dla osób, zmagających się z astmą, czy mukowiscydozą.

Skutki społeczne (w tym zdrowotne)

Susza ma negatywny wpływ na zdrowie osób bezpośrednio narażonych na to zjawisko (nadmierne fale upałów). Do skutków społecznych suszy zaliczyć można także:

ograniczenie dostaw wody, zwiększony poziom zanieczyszczeń, wysokie koszty żywności, stres spowodowany nieudanymi zbiorami, niedobór wody pitnej.

Wyjaśnia to, dlaczego susza i niedobór wody stanowią czynnik zwiększający przepaść między krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się.

Skutki gospodarcze (ekonomiczne)

Susza wpływa na obniżenie wydajności produkcji, m.in. rolnej i leśnej oraz przemysłu rybnego. Powoduje wyższe koszty produkcji żywności, niższy poziom produkcji energii w elektrowniach wodnych, straty spowodowane uszczuplonymi przychodami z turystyki wodnej i transportu. Do negatywnych skutków gospodarczych zaliczają się również problemy z zaopatrzeniem w wodę dla energetyki i procesów technologicznych w hutnictwie, górnictwie, przemyśle chemicznym, papierniczym, drzewnym, spożywczym itp., a także zakłócenia dostaw wody dla gospodarki komunalnej.

Susza w Sahelu spowodowała śmierć głodową miliona osób

Susza w Sahelu była jedną z największych katastrof XX wieku. Trwała ona od końca lat sześćdziesiątych do połowy lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Jej skutkiem była śmierć głodowa miliona osób, zmieniła też diametralnie życie kolejnych dziesiątków milionów. Do wystąpienia tego zjawiska doprowadziły zarówno czynniki środowiskowe, jak i działania człowieka.

Sahel to obszar wzdłuż południowych obrzeży Sahary, ma zmienny klimat, a wahania te często prowadzą do obniżenia rocznych opadów w czasie pory deszczowej. Na suszę w tym regionie miała wpływ również nadmierna wycinka zieleni, nadmierny wypas zwierząt oraz duża eksploatacja ziem. Klęska głodu, stanowiąca następstwo wysokich temperatur, zwiększyła emigrację do krajów południowych względem Sahelu, zintensyfikowała migrację ludzi ze wsi do miast, a także doprowadziła do konfliktu w Darfurze.

ZOBACZ TEŻ: Portugalia zmaga się "z najpoważniejszą suszą w tym stuleciu"

Czy susza dotknęła Polskę?

Polska to kraj, który zmaga się z suszami od czasów Średniowiecza. Pierwsze wzmianki o piętnastowiecznej katastrofie pochodzą z kronik Jana Długosza. W XVI wieku Polska stała się częścią europejskiej strefy zmagającej się z suszą tysiąclecia. Liczne pożary doprowadziły również do zmiany w odbiorze barwy słonecznej. Obserwujący mieli wrażenie, że kolor zmienił się z jasnożółtego na czerwony. W 1921 roku zanotowano natomiast najwyższe temperatury powietrza w historii kraju. Sięgały one w wielu województwach 40 stopni. Ale wysokie temperatury w Polsce notuje się również obecnie. A susza jest realnym problemem.

ZOBACZ TEŻ: Apele o ograniczanie zużycia wody, wysychające rzeki. IMGW wydał kolejne ostrzeżenia przed suszą hydrologiczną

Susza dotknęła wszystkich polskich uprawShutterstock

Czy można zapobiec suszom?

Działalność człowieka stanowi jeden z czynników prowadzących do wysokich temperatur. Ludzie mogą zatem wdrożyć rozwiązania obniżające ryzyko wystąpienia suszy. Wśród nich warto wskazać:

- przeobrażenie systemu energetycznego – odkrywka węgla brunatnego obniża poziom i jakość wód gruntowych oraz powierzchniowych, - retencję opadów, m.in. poprzez poprawę rzecznych ekosystemów, - obniżenie intensywnej wycinki lasów.

Susza stanowi zjawisko utrudniające funkcjonowanie żywych organizmów i roślin. Warto zatem dbać o środowisko, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia okresu wysokich temperatur wraz z obniżonym poziomem wód.

ZOBACZ TEŻ: Zużywamy 92 litry wody dziennie, jak to ograniczyć? Oto kilka prostych sposobów

Źródła: gov.pl wody.gov.pl Geografia fizyczna Polski, Andrzej Richling, Katarzyna Ostaszewska, wydawnictwo: PWN, 2005 pgi.gov.pl

Autorka/Autor:red.//am

Źródło: gov.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Stery w pogodzie nad Polską przejmie wyż Riccarda, który kieruje w naszą stronę strumienie chłodnego, arktycznego powietrza. Będzie to szczególnie odczuwalne nad ranem - w nocy ze środy na czwartek w niektórych regionach ściśnie mróz. Miejscami przydadzą się również parasole.

Riccarda zawładnie pogodą. Co nam przyniesie

Riccarda zawładnie pogodą. Co nam przyniesie

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W prawie całej Polsce w nocy spodziewane są przymrozki - lokalnie temperatura przy gruncie może spaść do -8 stopni Celsjusza.

Alarmy IMGW dla wszystkich województw

Alarmy IMGW dla wszystkich województw

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Kanadyjscy strażacy walczą z pożarami traw w pobliżu miasta Edmonton na zachodzie kraju. W związku z zagrożeniem zdrowia i życia wprowadzono stan wyjątkowy. Część mieszkańców została ewakuowana.

Gęste kłęby dymu w pobliżu miasta, ewakuacje

Gęste kłęby dymu w pobliżu miasta, ewakuacje

Źródło:
CNN, CBC, Canadian Press News

Gwałtowne ulewy nawiedziły Portoryko. Według danych służby meteorologicznej od końca kwietnia lokalnie spadło ponad 400 litrów deszczu na metr kwadratowy. Okolice miasta Utuado zostały odcięte od świata przez wylewające rzeki, zaś w sąsiednim Adjuntas osuwiska zablokowały drogi.

Jedno miasto odcięła od świata woda, drugie - masy błota

Jedno miasto odcięła od świata woda, drugie - masy błota

Źródło:
Prensa Latina, Claridad Puerto Rico

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 08.05. Noc w całym kraju zapowiada się pogodnie, ale mroźnie - miejscami termometry pokażą zaledwie -3 stopnie Celsjusza. W dzień na niebie pojawi się więcej chmur, ale będziemy mogli zostawić parasolki w domu.

Pogoda na jutro - czwartek 08.05. Nocą lokalnie szczypnie mróz

Pogoda na jutro - czwartek 08.05. Nocą lokalnie szczypnie mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Polska Agencja Kosmiczna wydała oświadczenie dotyczące nadchodzącej deorbitacji radzieckiej sondy Kosmos 482. Jak wyjaśnił popularyzator astronomii Karol Wójcicki, jedna z potencjalnych orbit obiektu w momencie wejścia w atmosferę przebiega nad zachodnią i centralną częścią kraju.

Radziecka sonda ma spaść na Ziemię. Jest oświadczenie Polskiej Agencji Kosmicznej

Radziecka sonda ma spaść na Ziemię. Jest oświadczenie Polskiej Agencji Kosmicznej

Źródło:
PAP, "Z głową w gwiazdach", LiveScience, sattrackcam.blogspot.com, tvnmeteo.pl

"Gwiezdna muzyka" pozwoliła badaczom odkryć tajemnice starzejącej się gwiazdy. Naukowcy zmierzyli wibracje pomarańczowego karła HD 219134, na podstawie których określili wiek i wymiary odległego obiektu. Jego oscylacje zostały "przełożone" na słyszalne częstotliwości, dzięki czemu możemy posłuchać jej aktywności.

Badacze zarejestrowali "muzykę" odległej gwiazdy

Badacze zarejestrowali "muzykę" odległej gwiazdy

Źródło:
W. M. Keck Observatory

Hodowca drobiu z Wielkiej Brytanii odkrył, że jedna z jego kur zniosła jajko o kulistym kształcie. W rozmowie z BBC mężczyzna przyznał, że sprzedał je na aukcji, a pieniądze przekazał na cele charytatywne.

Jedno na miliard. Kura zniosła nietypowe jajko

Jedno na miliard. Kura zniosła nietypowe jajko

Źródło:
BBC

7700 dolarów grzywny lub rok w więzieniu - taki wyrok usłyszeli przemytnicy, którzy w kwietniu próbowali wywieźć z Kenii pięć tysięcy rzadkich i cennych okazów mrówek. Owady miały trafić na nielegalne targi egzotycznych zwierząt w Europie i Azji.

Próbowali przemycić tysiące mrówek w strzykawkach. Jest wyrok

Próbowali przemycić tysiące mrówek w strzykawkach. Jest wyrok

Źródło:
PAP, Reuters, BBC

Aż 80 procent zaostrzeń astmy u dzieci wywołują zakażenia wirusowe - podkreślają eksperci. Specjaliści szczególnie dla tej grupy pacjentów zalecają szczepienia ochronne.

Ten czynnik najczęściej zaostrza astmę u dzieci

Ten czynnik najczęściej zaostrza astmę u dzieci

Źródło:
PAP, mp.pl

Na Florydzie w jednym z hrabstw od kilkudziesięciu godzin trwają poszukiwania niedźwiedzia, który zaatakował i doprowadził do śmierci 89-latka i jego psa. W pobliżu rozstawiono pułapki, a teren jest pod obserwacją służb.

Znaleziono zwłoki mężczyzny i psa. Trwają poszukiwania niedźwiedzia

Znaleziono zwłoki mężczyzny i psa. Trwają poszukiwania niedźwiedzia

Źródło:
NBC News, ABC News, FOX4Now

Nastał maj, cudny i kapryśny jednocześnie. Wiele mu wybaczamy, bo kochamy go w Polsce od wieków. Uwielbienie dla maja znalazło swoje odbicie w śpiewanej do dziś dziewiętnastowiecznej pieśni kościelnej "Chwalcie łąki umajone".

Na mapach widać dużo czerwieni. Czy będziemy "chwalić łąki umajone"?

Na mapach widać dużo czerwieni. Czy będziemy "chwalić łąki umajone"?

Źródło:
TVN24+

W Polsce przyszło ochłodzenie, w najbliższych dniach spodziewane są przymrozki, a miejscami nocami i o poranku chwyci mróz. Jak przekazał synoptyk tvnmeteo.pl Tomasz Wakszyński, w tym roku zimni ogrodnicy i zimna Zośka, majowe zjawisko meteorologiczne, przyszło wcześniej niż zwykle.

Zimni ogrodnicy przyszli w tym roku wcześniej. W prognozach mróz

Zimni ogrodnicy przyszli w tym roku wcześniej. W prognozach mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Amerykańskie służby poszukują dziewczynki, która w poniedziałek została porwana przez wodę w mieście Brenham w Teksasie. Region zmaga się z falą burz z obfitymi opadami deszczu, które powodują występowanie powodzi błyskawicznych. W poszukiwanie dziewczynki zaangażowanych jest wiele ekip ratowniczych.

Woda porwała dziecko

Woda porwała dziecko

Źródło:
ABC News, Fox Weather

Gwałtowne burze nawiedziły w poniedziałek po południu północno-wschodnią Hiszpanię. Na terenie prowincji Barcelona doszło do silnego gradobicia. Wtorek również ma przynieść niespokojną aurę. Władze apelują o zachowanie ostrożności.

Dywany gradu i ulewy w Hiszpanii. Zwiastują dużą zmianę pogody

Dywany gradu i ulewy w Hiszpanii. Zwiastują dużą zmianę pogody

Źródło:
ENEX, metropoliabierta.elespanol.com, elperiodico.com, AEMET

Kilkudziesięcioletnie drzewo zawaliło się podczas burzy na jeden z domów na południu Miami w Stanach Zjednoczonych. W niedzielę w tym regionie wystąpiły wichury z obfitymi opadami deszczu. Niebezpieczne warunki doprowadziły także do wielu utrudnień na drogach.

Wiatr wyrwał kilkudziesięcioletnie drzewo z korzeniami

Wiatr wyrwał kilkudziesięcioletnie drzewo z korzeniami

Źródło:
CNN

Obfite opady deszczu doprowadziły do powstania lawiny błotnej w północno-zachodniej Kolumbii. W wyniku żywiołu zginęła jedna osoba. Jak donoszą lokalne media, masa błota uszkodziła domy i powywracała auta.

Zeszła lawina błotna, zginęła jedna osoba

Zeszła lawina błotna, zginęła jedna osoba

Źródło:
Reuters

Pogryzione przez kleszcze niektóre gatunki zwierząt potrafią rozwinąć częściową odporność, która przyczynia się do zmniejszenia populacji tych pajęczaków. - Zjawisko nabytej odporności na kleszcze ma potencjał, aby odegrać naprawdę głęboką rolę w regulowaniu dynamiki populacji kleszczy - powiedział Jeb Owen, profesor entomologii na Washington State University.

Odporność na kleszcze. Może regulować populacje tych pajęczaków

Odporność na kleszcze. Może regulować populacje tych pajęczaków

Źródło:
phys.org, PAP

Około 1800 turystów zostało ewakuowanych ze starożytnego miasta Petra w Jordanii. W niedzielę południowo-zachodnie regiony kraju nawiedziła powódź błyskawiczna. W położonym niedaleko dystrykcie Shoubak lokalne służby odnalazły ciała zaginionych turystów z Belgii.

Ewakuacja blisko 1800 turystów z ikonicznego miejsca

Ewakuacja blisko 1800 turystów z ikonicznego miejsca

Źródło:
Reuters, Newarab.com, Times Of Israel, Jordan Times

Potężna burza piaskowa sparaliżowała południowe i północne regiony Iraku. Z powodu problemów z oddychaniem kilkaset osób potrzebowało pomocy medycznej. W prowincji Dijala doszło do wypadku, w którym zginęły trzy osoby.

Rdzawa mgła ogarnęła Irak

Rdzawa mgła ogarnęła Irak

Źródło:
ENEX, Shafaq.com,

W weekend nad Portugalią zaobserwowano co najmniej cztery trąby powietrzne. Zjawiska towarzyszyły burzom i wichurom, jakie przetoczyły się nad centralną i zachodnią częścią kraju. Silny wiatr wyrządził tam spore szkody.

Cztery trąby powietrzne w trzy dni. "Drzewa spadały na drogi"

Cztery trąby powietrzne w trzy dni. "Drzewa spadały na drogi"

Źródło:
PAP, observador.pt

Po majówce, która miejscami była gorąca, przyjdzie duże ochłodzenie. Co czeka nas w kolejnych tygodniach maja, kiedy przypadają zimni ogrodnicy i zimna Zośka? Sprawdź autorską prognozę temperatury na kolejne 16 dni, przygotowaną przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Wraca zimno, wracają przymrozki

Pogoda na 16 dni. Wraca zimno, wracają przymrozki

Źródło:
tvnmeteo.pl

Krew mężczyzny, który przeżył ponad 200 ukąszeń trujących węży, może posłużyć do stworzenia wyjątkowo skutecznej antytoksyny. Aby uzyskać odporność, hodowca kilkaset razy dobrowolnie wstrzykiwał toksyny do swojego organizmu. W ten sposób wytworzył zestaw przeciwciał działających w przypadku pokąsania przez wiele gatunków.

Przez 18 lat wstrzykiwał sobie jad węży. Jego krew może ratować życie

Przez 18 lat wstrzykiwał sobie jad węży. Jego krew może ratować życie

Źródło:
BBC, ScienceAlert

Transmisja na żywo Wielkiej Wędrówki Łosi w Szwecji trwała 478 godzin. Przeprawa tych zwierząt z gór położonych na północy na letnie żerowiska przyciągnęła miliony widzów - poinformowała w poniedziałek szwedzka telewizja publiczna.

478. Tyle godzin transmitowali wędrówkę łosi

478. Tyle godzin transmitowali wędrówkę łosi

Źródło:
PAP, The Guardian

Szacuje się, że nawet 10 procent Polaków ma objawy sugerujące astmę. - Liczba ta może być niedoszacowana - powiedział dr hab. Piotr Dąbrowiecki z okazji przypadającego 6 maja Światowego Dnia Astmy. W naszym kraju chorobę tę na ogół rozpoznaje się dopiero po siedmiu latach.

Czy z astmy można "wyrosnąć"? Specjalista odpowiada

Czy z astmy można "wyrosnąć"? Specjalista odpowiada

Źródło:
PAP

Francuski wędkarz złowił w pobliżu miasta Castelo Branco we wschodniej Portugalii ogromnego suma pospolitego o wadze 102 kilogramów. Ryba ta jest na Półwyspie Iberyjskim gatunkiem inwazyjnym.

Złowił ponad 100-kilogramowego suma

Złowił ponad 100-kilogramowego suma

Źródło:
PAP, publico.pt, cmjornal.pt

Wyobraźmy sobie wiosenny spacer po mieście. Jest pogodnie, promienie słońca przesączają się przez soczyście zielone liście. Nagle naszą uwagę przykuwa jedna z rosnących przy drodze lip - na pniu drzewa wije się różnobarwna masa. Podchodzimy bliżej. Dziwne zjawisko okazuje się chmarą drobnych, kłębiących się owadów. Widok jest zaskakujący, bo możemy przysiąc, że nigdy wcześniej nie widzieliśmy czegoś podobnego.

Śródziemnomorski pluskwiak podbija Polskę. Czy jest się czego bać?

Śródziemnomorski pluskwiak podbija Polskę. Czy jest się czego bać?

Źródło:
TVN24+