Od kilku miesięcy opisujemy, jak minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek nagradza "znakomite" - jego zdaniem - organizacje pozarządowe. 

Przeznaczył na ten cel z publicznych pieniędzy:

- 10 milionów złotych na Program Wsparcia Edukacji. Pieniądze trafiły m.in. do fundacji związanych z europosłem PiS, byłym posłem PiS, senatorem PiS, córką członka PiS;

- 20 milionów złotych na Międzypokoleniowe Centra Edukacyjne, gdzie na liście nagrodzonych znaleźliśmy organizacje związane m.in. z byłą posłanką PiS, lokalnymi działaczami partii, a także z samym ministrem Przemysławem Czarnkiem;

- 100 milionów złotych na inwestycje dla niepublicznych szkół związanych m.in. z ojcem Tadeuszem Rydzykiem;

- 40 milionów złotych na remonty i zakup nieruchomości pod hasłem "Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania". 

Ten ostatni konkurs jest szczególny, bo to pierwsza taka sytuacja, gdy organizacje pozarządowe mogły dostać pieniądze na nowe siedziby. Budynki muszą być przez co najmniej pięć lat wykorzystywane w celach oświatowych, ale później już będą całkowicie do dyspozycji wybranych przez ministerstwo organizacji. A to oznacza, że nie tylko mogą te nieruchomości wykorzystać komercyjnie, ale też sprzedać.

WILLA PLUS. ZOBACZ LISTĘ I NIERUCHOMOŚCI >>>

Wśród kupowanych obiektów są m.in. modernistyczna willa w centrum warszawskiego Mokotowa, posiadłość z prywatnym lasem i stawem pod Elblągiem, dom w Beskidzie Niskim. Choć część obiektów do złudzenia przypomina agroturystykę lub ośrodek wypoczynkowy, nabywcy twierdzą, że ich głównym celem jest edukacja. 

Czy planowane i opisane przez nas zwycięskie organizacje rzeczywiście miałyby się przełożyć na poprawę jakości systemu edukacji w Polsce? Czy choćby aktywizację obywatelską w społecznościach lokalnych?

Anna Czyżewska, prezeska Federacji Mazowia, skupiającej organizacje pozarządowe działające na terenie województwa mazowieckiego, nie ma wątpliwości, że setki tysięcy złotych idą na realizację fasadowych projektów.

Bo ile sensu mają zajęcia z uczenia młodzieży korzystania ze smartfonów? Według ekspertki takie działania można by adresować, ale do osób, które po 25 latach wychodzą z więzienia, i dotychczas funkcjonowały w innej rzeczywistości. A takie organizacje już od lat są i działają na rzecz skazańców.

- Mamy do czynienia z sytuacją, w której w regulaminach konkursów wymaga się od wnioskodawców doświadczenia, czasem kilkuletniego w danym obszarze, a następnie pieniądze trafiają do organizacji bez zaplecza kadrowego i organizacyjnego, a osoby je tworzące nie mają doświadczenia poza działalnością blisko struktur Prawa i Sprawiedliwości lub w nich bezpośrednio - podkreśla.

Co zamierzają robić w zakupionych apartamentach, domach i willach? Sprawdzamy, opierając się na odpowiedziach uzyskanych od szefów nagradzanych organizacji oraz na oficjalnych wnioskach, które złożyli w ministerstwie, by zdobyć dotacje. Dostęp do tych wniosków stał się możliwy dzięki kontroli poselskiej Krystyny Szumilas i Katarzyny Lubnauer z Koalicji Obywatelskiej. My o ich treść staraliśmy się w Ministerstwie Edukacji i Nauki od listopada, ale termin odpowiedzi na nasz wniosek do MEiN o dostęp do informacji publicznej najpierw został prolongowany, a w styczniu resort uznał, że musimy udowodnić interes społeczny w przekazaniu danych na ten temat.

We wtorek wieczorem, wiele godzin po naszej publikacji, minister Czarnek opublikował na Twitterze opis dwóch spośród dofinansowanych 42 projektów. I napisał: "'Wille Czarnka' nazywają się: pracownia integracji sensorycznej SIES, obiekt dla dzieci i młodzieży przy Centrum Pomocy Osobom z Autyzmem w Białej Podlaskiej...".

Początkowo pisaliśmy o 42 organizacjach, ale wynik konkursu został zmieniony po kilku tygodniach, gdy jedna z organizacji się wycofała. Organizacji z dotacją jest 45.

Sęk w tym, że ani Stowarzyszenie Inicjatyw Ekologicznych i Społecznych SIES (otrzymało milion złotych na zakup wyposażenia), ani Stowarzyszenie "Wspólny Świat" (dotacja - 340 tys. zł) nie należą do grona 12 organizacji pozarządowych z naszego tekstu, które to dostały nowe siedziby za miliony złotych.

Czego będzie można się od zwycięzców konkursu nauczyć?

Dumni z Elbląga

Kamil Nowak, prezes działającej - co warte podkreślenia - od około roku fundacji Dumni z Elbląga, w swojej nowej wiejskiej posiadłości z prywatnym lasem, stawem i domkiem pszczelarza chce uruchomić Centrum Edukacyjne, skupiające się na kształtowaniu postaw obywatelskich.

Dumni z Elbląga to jedna z wielu nagrodzonych w tym konkursie fundacji, której dotychczasowy czas działania jest krótszy niż projekt realizowany za pieniądze z MEiN. Ten ma trwać bowiem minimum pięć lat.

Tymczasem część organizacji, która dostała miliony na nieruchomości - tak jak w przypadku Nowaka - nie bardzo miała się dotąd czym wykazać.

We wniosku do MEiN Nowak wykazał, że planuje przez najbliższe lata prowadzić tam kilkanaście rodzajów zajęć. Przedstawiamy ich listę wraz z fragmentami uzasadnień, dlaczego to kwestie zdaniem Nowaka ważne i zasługujące na ministerialne dotacje.

- prawo w codziennym życiu ("Żyjąc w ramach państwa praworządnego, w sieci umów społecznych uregulowanych w ramach prawodawstwa państwowego, wielu obywateli Polski wciąż nie zdaje sobie sprawy z zakresu swoich praw i sposobu jak można je egzekwować w ramach codziennego życia i interakcji z obywatelami”***; grupa docelowa - osoby w każdym wieku),

- budowa społeczeństwa obywatelskiego ("Dla lepszego zrozumienia korzyści z życia w obecnym ustroju uczestnicy wezmą także udział w symulacji innych dawnych ustrojów polityczno-prawnych, by lepiej mogli dostrzec korzyści z życia w państwie praworządnym respektującym prawa człowieka"),

- dojrzałość emocjonalna jako fundament życia, społeczeństwa, narodu (uwaga, to naprawdę będzie tylko jedno zdanie, pisownia oryginalna: "Obserwując pełne negatywnych emocji komentarze wielu naszych rodaków dotyczące choćby polityki widać wyraźnie potrzebę uświadomienia jak najszerszego grona obywateli o potrzebie świadomego panowania nad emocjami i kierowania uwagi na pozytywne aspekty życia, którego jakość obiektywnie patrząc jest w wielu wymiarach dużo lepsza niż kiedykolwiek w historii ludzkości"),

- spacer po wirtualnej rzeczywistości ("Rozwój technologiczny jest faktem, któremu nie możemy zaprzeczyć, a wszyscy musimy się do tak nowo powstałych realiów dopasować"),

- zdrowe i dostanie życie ("Jak pokazują różne badania naukowe dotyczące osób długowiecznych, najważniejsze są zdrowe relacje z ludźmi i nastawienie do życia"),

- przedsiębiorczość inaczej ("Pokazanie jak można brać swoje życie w swoje ręce, aktywnie kreować swoją karierę, majątek, rozwijać się zawodowo i biznesowo"),

- bezpieczeństwo w sieci ("Postęp technologiczny nie wyeliminował patologicznych ludzkich zachowań, a wręcz dał nowe pole osobom nieuczciwym do popełniania przestępstw i wykroczeń, które wykraczają poza wyobraźnię zwykłego użytkownika internetu", zajęcia mają dotyczyć m.in. weryfikowania dostawców usług tradingowych, handlu kryptowalutami, papierami wartościowymi),

- ogródkowanie i uprawa roślin ("Uprawa roślin to kluczowa umiejętność w naszej cywilizacji, która dała możliwość utrzymać przy życiu tak ogromną populację naszego gatunku"),

- gotowanie jak u mamy ("Przygotowywanie posiłków to kluczowa umiejętność życiowa, która często gdzieś zanika, traci na rzecz fastfoodów, życia w biegu"),

- technologie w codziennym życiu ("Postęp technologiczny to nie tylko problemy i zagrożenia, to rzecz jasna przede wszystkim najrozmaitsze udogodnienia, realizacja marzeń wielkich wizjonerów, które mają wpływ na codzienne życie każdego z nas"),