Jak resort sprawiedliwości pod rządami Ziobry "pompował pieniądze do mediów sprzyjających prawicy"

Już w styczniu tego roku portal tvn24.pl informował, że od 2018 roku resort kierowany przez Zbigniewa Ziobrę wydał aż 109,8 mln zł na promocję Funduszu Sprawiedliwości w mediach sprzyjających prawicy. Pieniądze wydawano na dwa sposoby. Początkowo resort podpisywał ramowe umowy z dużymi firmami zajmującymi się marketingiem i to one odpowiadały m.in. za przygotowanie spotów telewizyjnych czy artykułów sponsorowanych i ich publikację czy emisję w mediach. Od 2019 roku resort zaczął także zawierać umowy na zakup czasu antenowego bezpośrednio z wydawcami mediów.

Ze względu na to, że 51 milionów złotych na promocję Funduszu Sprawiedliwości zostało wydanych za pośrednictwem agencji marketingowych, trudno obecnie policzyć, ile poszczególne media otrzymały łącznie pieniędzy i kto był rekordzistą.

Ministerstwo Sprawiedliwości udostępniło jednak reporterowi "Czarno na białym" Arturowi Warcholińskiemu informacje o umowach zawieranych bezpośrednio z nadawcami. Zestawienie tych kontraktów - zawierające nie tylko numery umów i nazwę nadawcy, ale także kwotę, na jaką opiewała umowa, wskazują na preferencje, którymi kierował się resort sprawiedliwości przy ich zawieraniu. Te wybory były zaskakujące, bo całkowicie niezwiązane z rzeczywistym udziałem tych mediów w rynku telewizyjnym.

W zestawieniu figuruje na przykład spółka Fratria, która jest wydawcą telewizji wPolsce. Twarzami stacji są Jacek i Michał Karnowscy, prawicowi publicyści. Pięć z siedmiu umów na zakup czasu antenowego z tą telewizją zostało podpisanych w 2019 roku. Dwie z nich opiewają na nieco ponad 725 tys. zł każda. To istotne, bo średni udział telewizji wPolsce w rynku telewizyjnym w 2019 roku wyniósł 0,004 procent - wynika z danych Nielsen Audience Measurement. Dla porównania TVN24, lider kanałów newsowych, osiągnął wtedy prawie 4,5 procent, a TVP Info - 3,6 procent udziału w widowni telewizyjnej.

Mimo tego, że telewizja braci Karnowskich była na samym końcu zestawienia udziału w rynku kanałów informacyjnych resort sprawiedliwości kupował tam czas antenowy i promował Fundusz Sprawiedliwości. Tylko w 2019 roku zapłacił spółce Fratria prawie 2,8 mln zł. Przypomnijmy, że był to rok wyborów parlamentarnych. W 2020 roku, gdy odbywały się wybory prezydenckie, ministerstwo podpisało kolejną umowę na prawie pół miliona złotych. Po dwóch latach przerwy promocja wróciła na antenę telewizji wPolsce w 2023 roku, przed ostatnimi wyborami do Sejmu i Senatu. Umowa o numerze "DFS-III.0607.1.2023/66" opiewała na prawie 400 tys. zł. W sumie spółka Fratria zarobiła na emisji spotów Funduszu Sprawiedliwości prawie 3,7 mln zł.

CZYTAJ TEŻ: Minister powołał Społeczną Radę do spraw Funduszu Sprawiedliwości

Fundusz Sprawiedliwości promował się też w Telewizji Republika, której prezesem jest Tomasz Sakiewicz, występujący często w poprzednich latach w telewizji państwowej, kierowanej wówczas przez Jacka Kurskiego, a później Mateusza Matyszkowicza. Resort Ziobry kupował czas antenowy w Telewizji Republika kolejno w 2019, 2020, 2021, 2022 i 2023 roku. Najniższa umowa opiewała na niespełna 50 tysięcy, a najwyższa na 430 tysięcy złotych. W sumie spółka Tomasza Sakiewicza zarobiła w ten sposób ponad 2,1 mln zł. Średni udział TV Republika w rynku wyniósł w 2023 roku 0,2 procent.

- Żeby takie medium mogło trwać, potrzebna była tego rodzaju "kroplówka" - twierdzi dr Krzysztof Grzegorzewski, medioznawca z Uniwersytetu Łódzkiego. - Z racjonalnością wydawania pieniędzy nie ma to nic wspólnego. To była kwestia pragmatyki politycznej. Mieliśmy do czynienia z ordynarnym pompowaniem pieniędzy do mediów sprzyjających prawicy - ocenia medioznawca.

Nieporównanie mniej pieniędzy na zakup czasu antenowego popłynęło z Funduszu do Telewizji Polskiej - wówczas telewizji państwowej, choć jej zasięg i udział w rynku telewizyjnym był i nadal jest dużo większy niż wPolsce i Republiki razem wziętych. Do TVP popłynęło nieco ponad 2 mln zł. Fundusz Sprawiedliwości na podstawie zawartych umów promował się w 2021 (dwie umowy) i 2023 roku (pięć umów). Resort, którym kierował Zbigniew Ziobro, kupował też czas antenowy bezpośrednio w regionalnych oddziałach TVP. Było tak w 2023 roku, czyli w roku wyborczym.

- To raczej zaznaczenie obecności Zbigniewa Ziobry i jego partii. Te dwa miliony dla TVP to kropla w morzu. Nie potrzebowali tych pieniędzy na Woronicza - podkreśla dr Grzegorzewski. 

W zestawieniu odnajdujemy również Telewizję Trwam. Za "emisję 30-sekundowego spotu w łącznej liczbie 126 odsłon oraz wyemitowanie 2 audycji wraz z 2 powtórkami" Fundacja Lux Veritatis (wydawca TV Trwam) zarobiła prawie 400 tys. zł. Druga umowa na kwotę niespełna 200 tys. zł objęła 126 emisji spotu "Przemoc domowa".

Obie umowy ministerstwo podpisało w 2023 roku. Wyniki oglądalności tej stacji nie są ogólnodostępne. Są mierzone, ale firma badawcza udostępnia je tylko nadawcy i KRRiT - pisał pod koniec grudnia ubiegłego roku portal wirtualnemedia.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: NIK ocenił działania Funduszu Sprawiedliwości. "Stracił charakter funduszu celowego"

Jest jeszcze niszowy kanał Media Narodowe, którego oglądalność w ogóle nie jest badana. Pisaliśmy o tym w połowie stycznia.

Jak ustalił reporter "Czarno na białym" Artur Warcholiński, od 5 czerwca do 30 listopada 2023 roku do spółki, której prezesem jest Robert Bąkiewicz, narodowiec i polityk Suwerennej Polski, trafiło w sumie 200 tys. zł. Pieniądze płynęły nawet wtedy, gdy działacz zapisał się do partii Zbigniewa Ziobry i kandydował do Sejmu.

W sumie na promocję Funduszu Sprawiedliwości w prorządowych telewizjach Ministerstwo Sprawiedliwości wydało bezpośrednio ponad 9 mln zł. 

Nowe kierownictwo resortu udostępniło nam również informacje dotyczące umów zawieranych z Telewizją Polsat, Polsat Media i Polsat GO. Od 2021 do 2023 roku to pięć umów na łączną kwotę 3,2 mln zł.