Kary dla Polski za Turów. Jak do tego doszło

Źródło:
TVN24 Biznes
Kara dla Polski ws. kopalni Turów
Kara dla Polski ws. kopalni TurówTVN24
wideo 2/18
Kara dla Polski ws. kopalni TurówTVN24

W związku ze sporem z Czechami i niezaprzestaniem wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów w poniedziałek Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nałożył na Polskę karę w wysokości pół miliona euro za dzień. Od czego zaczął się konflikt, jak przebiegały rozmowy polskich władz z czeskimi i jak sytuację przedstawiali rządzący? Poniżej prezentujemy kalendarium sporu o kopalnię Turów.

2019 ROK

6 maja - PGE wydaje komunikat, w którym odnosi się do wydanej w roku 1994 koncesji na wydobycie węgla w kopalni Turów. "Kopalnia Węgla Brunatnego Turów nie planuje rozszerzenia działalności poza określone 25 lat temu granice wskazane w koncesji. Wydobycie będzie prowadzone wyłącznie w obszarze określonym w decyzji z 1994 r." - poinformowano. Podkreślono, że tempo prowadzonej działalności w kopalni wymaga wydłużenia czasu obowiązywania koncesji i dodano, że oddziaływanie odwodnienia odkrywki Turów jest przedmiotem prac Polsko-Czeskiej Komisji ds. Współpracy na Wodach Granicznych, a eksperci strony czeskiej otrzymują na bieżąco materiały i dane od strony polskiej. 

28 maja - rada miejska w Bogatyni uchwaliła zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Bogatynia, polegającą na rozszerzeniu o niecałe 15 hektarów terenu odkrywkowej eksploatacji górniczej kopalni węgla brunatnego Turów.

Lipiec - polscy i czescy ekolodzy wskazują na negatywny wpływ na środowisko kopalni Turów. Samorząd Kraju Libereckiego i czeskie Ministerstwo Środowiska żądają anulowania nowego planu zagospodarowania przestrzennego Bogatyni, który zezwala na poszerzenie kopalni Turów. Według Czechów zatwierdzenie planu było niezgodne z prawem.

3-4 października - międzyrządowe konsultacje we Wrocławiu - spotkanie ekspertów z przedstawicielami Republiki Czeskiej w trybie art. 5 Konwencji z Espoo (Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym). Polska strona zobowiązuje się do przekazywania danych dotyczących poziomu wód podziemnych potrzebnych do oceny działania ekranu przeciwfiltracyjnego, który ma minimalizować wpływ kopalni Turów.

24 października - PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna składa wniosek o wydłużenie terminu obowiązywania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego o sześć lat – do 2026 roku.

15 listopada - resort środowiska Czech informuje na swoich stronach internetowych o negatywnym stanowisku wobec poszerzenia kopalni Turów.

2 grudnia - prezydent Andrzej Duda w Turowie dziękuje górnikom: - Dzisiaj kopalnia i elektrownia Turów zapewniają w ogromnym stopniu bezpieczeństwo energetyczne, i za to niezmiernie dziękuję.

CZARNO NA BIAŁYM O HISTORII SPORÓW WOKÓŁ TUROWA

Kompleks energetyczny w TurowiePAP

2020 ROK

21 stycznia - Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na kontynuacji eksploatacji złoża węgla brunatnego Turów do 2044 roku.

20 marca - polski minister klimatu udziela koncesji na wydobywanie węgla brunatnego do 2026 roku.

30 września - Czechy wnoszą sprawę do Komisji Europejskiej, twierdząc, że Polska dopuściła się szeregu naruszeń prawa Unii Europejskiej.

17 grudnia - KE wydaje opinię, w której zarzuca Polsce szereg naruszeń prawa UE – Bruksela uznaje, że przedłużenie przez Polskę do sześciu lat obowiązywania koncesji bez przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko jest naruszeniem dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia na środowisko.

Kopalnie węgla brunatnego w Polsce, Czechach i w NiemczechPAP/Adam Ziemienowicz

2021 ROK

12 lutego - minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau spotyka się z ministrem spraw zagranicznych Republiki Czeskiej Tomaszem Petriczekiem. Z krótkiego komunikatu MSZ nie wynika, żeby sprawa kopalni Turów była poruszana.

17 lutego - w Krakowie odbywa się szczyt z okazji 30-lecia Grupy Wyszehradzkiej. Udział w nim biorą szefowie państw, w tym premier Polski Mateusz Morawiecki oraz premier Czech Andrej Babisz. W rządowych deklaracjach szczyt jubileuszowy Grupy Wyszehradzkiej określany jest mianem "szczytu konkretów", ale rozmowy dotyczyły raczej zwalczania COVID-19, unijnej polityki klimatycznej i migracyjnej oraz sytuacji w sąsiedztwie UE (głównie w krajach Partnerstwa Wschodniego).

26 lutego - Czechy wnoszą skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Czechy zwracają się do TSUE o wydanie nakazu Polsce niezwłocznego zaprzestania wydobywania węgla brunatnego w kopalni Turów.

10 marca - do czeskiego ministerstwa zdrowia dociera list polskiej ambasady w sprawie zmian prawa aborcyjnego w tym kraju.

30 marca - na wniosek opozycji zbierają się komisje sejmowe: środowiska, energii i klimatu oraz spraw zagranicznych. Posiedzenie zaczyna się od tego, że przewodniczący Marek Suski doprowadza do wykluczenia z obrad Greenpeace. Wiceminister aktywów państwowych Zbigniew Gryglas przekonuje, że Polska zainwestowała kilkanaście milionów złotych w budowę specjalnego ekranu. - Rozmawialiśmy z naszymi przyjaciółmi z Czech, także z Niemiec, i dążymy, żeby to było polubownie zakończone – mówi. Z kolei Suski podczas posiedzenia twierdzi: - Czesi chcą nas oskubać, a grożą nam tym, że wniosą do ETS-u skargę, żeby nam zamknąć elektrownię, która jest jednym z kluczowych elementów systemu energetycznego i Polacy pewnie się wystraszą i im zapłacą haracz. To jest po prostu szantaż ze strony Czechów.

7 maja - premier Mateusz Morawiecki bierze udział w unijnym szczycie w Porto. Podczas obrad siedzi obok premiera Czech.

14 maja - w Elektrowni Turów zaczyna pracę nowy blok energetyczny o mocy 496 MW.

21 maja - TSUE nakazuje wstrzymanie wydobycia w kopalni w Turowie.

24 maja - premier Morawiecki zapowiada negocjacje ze stroną czeską oraz europejską - jednym z argumentów w rozmowach ma być budowa ekranu - przyspieszona i ukończona we wrześniu 2021 roku. 

Wiceprezes PGE Paweł Śliwa wyjaśnia, że według szacunków spółki zamknięcie kopalni Turów spowodowałoby straty w wysokości 13,5 mld zł. 

Podczas negocjacji ze stroną czeską specjalny zespół roboczy samorządowo-rządowy uzgadnia kierunkowe wytyczne dotyczące umowy. - Polska na współfinansowanie celów środowiskowych, geologicznych przeznaczy między 40 a 45 milionów euro - wyjaśnia rzecznik rządu Piotr Mueller.

W nocy z 24 na 25 maja premier Morawiecki twierdzi, że "Republika Czeska zgodziła się wycofać wniosek do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej".

25 maja - do słów szefa polskiego rządu szybko odnosi się premier Czech Andrej Babisz i zaznacza, że nie ma planów wycofania skargi przeciwko Polsce w sprawie kopalni Turów, ponieważ nie osiągnięto jeszcze porozumienia.

Premier Czech o kopalni Turów
Premier Czech o kopalni TurówTVN24

Kilka godzin później premier Morawiecki mówi, że "mamy przede wszystkim wyznaczone wytyczne do umowy i jeżeli ta umowa zostanie zaakceptowana - a wszystko na to wskazuje - to mamy w zasięgu ręki polubowne załatwienie tego sporu".

Premier Morawiecki o kopalni w Turowie: mamy uzgodnione wytyczne do umowy
Premier Morawiecki o kopalni w Turowie: mamy uzgodnione wytyczne do umowyTVN24

Wicepremier Jacek Sasin pisze na Twitterze: "Jestem w drodze do Turowa. Mam dobre informacje". Następnie wyjaśnia, że "po wczorajszych rozmowach mamy zapewnienie, że po podpisaniu umowy międzyrządowej z Czechami, skarga do TSUE zostanie wycofana". Dodaje też: "to dla nas niezrozumiały spór, dlatego, że mamy podpisane dokumenty ze stroną czeską, w których zostały uzgodnione wszystkie warunki niezbędne do przyznania koncesji dla funkcjonowania kopalni w Turowie".

7 czerwca - Czesi zapowiadają wniosek do TSUE o wymierzenie Polsce kary dziennej w wysokości 5 milionów euro w związku z niewykonaniem decyzji o wstrzymaniu wydobycia.

8 czerwca - premier Morawiecki mówi, że poprosi ministra, który będzie szefem zespołu negocjacyjnego po naszej stronie, by udał się do Republiki Czeskiej na długie albo krótsze rozmowy. - Jestem dobrej myśli, ale przed nami pewnie kilka dni albo kilka tygodni rozmów w tym temacie – stwierdza szef polskiego rządu.

9 czerwca - Komisja Europejska staje po stronie Czech i składa wniosek o przystąpienie do sprawy dotyczącej kopalni Turów.

14 czerwca - czeski rząd przesyła Polsce pierwszą wersję umowy dotyczącej kopalni Turów.

17 czerwca - w Pradze rozpoczynają się polsko-czeskie negocjacje z udziałem wicepremiera i ministra aktywów państwowych Jacka Sasin, wiceministra aktywów państwowych Artura Sobonia, polskiej delegacji przewodniczy minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka. Po trzech miesiącach regularnych rozmów okazuje się, że nie przyniosły spodziewanego rezultatu.

20 września - Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z powodu niezaprzestania wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów nakłada na Polskę karę w wysokości 500 tysięcy euro dziennie. TSUE tłumaczy, że "tego rodzaju środek należy uznać za konieczny do wzmocnienia skuteczności środka tymczasowego zarządzonego postanowieniem z dnia 21 maja 2021 roku".

O kopalni i elektrowni w Turowie

Kopalnia i elektrownia Turów należą do spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, będącej częścią PGE Polskiej Grupy Energetycznej. Elektrownia odpowiada za kilka procent produkcji energii elektrycznej w Polsce.

Karolina Baca-Pogorzelska z serwisu Outriders jeszcze w maju mówiła w TVN24, że nie ma możliwości, by elektrownia Turów kontynuowała działalność bez kopalni. Jak podkreśliła, "nie ma możliwości dowiezienia paliwa i bzdurą jest mówienie, że to wyłączenie naszej kopalni po to, by elektrownia była zasilana paliwem z Czech i Niemiec". - Nie, wyłączenie kopalni oznacza wyłączenie elektrowni, bo zapasów tego węgla po prostu się nie składuje - dodała.

Ośrodek Studiów Wschodnich zwracał uwagę, że Niemcy i Czechy, wraz z Polską, należą do państw o największym poziomie wydobycia węgla brunatnego nie tylko w UE, lecz także na świecie. W 2018 roku RFN plasowała się na pierwszym, a Czechy na dziesiątym miejscu, Polska była szósta.

W obydwu państwach odbywa się ono metodą odkrywkową – w Niemczech, podobnie jak w Polsce, w 100 proc., w Czechach w ponad 99 proc. RFN i Czechy odpowiadają łącznie za 55 proc. unijnej konsumpcji węgla brunatnego (odpowiednio 43 i 12 proc.), zajmując w UE pierwsze i trzecie miejsce (druga jest Polska z udziałem 16 proc.).

PAP/Adam Ziemienowicz

Autorka/Autor:kris/dap

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Andrzej Stefańczyk/TVN24

Pozostałe wiadomości

Nie chcemy odwetu, ale mamy plan dotyczący takich działań, jeśli będzie to konieczne – zadeklarowała we wtorek w Parlamencie Europejskim w Strasburgu szefowa Komisji Europejskiej. Odniosła się w ten sposób do amerykańskich ceł na Unię Europejską.

Wojna na cła. "To będzie koszmar"

Wojna na cła. "To będzie koszmar"

Źródło:
PAP

W pewnym momencie Departament Wydajności Państwa (DOGE) zakończy swoją działalność - powiedział prezydent USA Donald Trump. Zwrócił uwagę, że według obecnych ustaleń Elon Musk ma pełnić funkcję specjalnego pracownika rządowego przez 130 dni.

Trump zabrał głos w sprawie przyszłości Muska

Trump zabrał głos w sprawie przyszłości Muska

Źródło:
CNN, tvn24.pl

Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych liczonego według metodologii unijnej wyniosła na koniec 2024 roku 55,6 procent PKB - poinformowało Ministerstwo Finansów. W kwotach nominalnych to rekordowe ponad dwa biliony złotych. "Sfera fiskalna pozostaje daleko od równowagi" - napisali we wtorek analitycy banku PKO BP.

Dwa biliony złotych pod kreską

Dwa biliony złotych pod kreską

Źródło:
PAP

Rozmowa o pracę, wyprawa w tropiki czy wspieranie rozwodzącej się przyjaciółki - to, jak się okazuje, dopuszczalne aktywności na zwolnieniu lekarskim według sądów - pisze we wtorek "Dziennik Gazeta Prawna".

Co wolno choremu na L4

Co wolno choremu na L4

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ponad 80 tysięcy pracowników federalnych instytucji zdrowia publicznego w Stanach Zjednoczonych drży o swoje miejsca pracy. Niektóre osoby zatrudnione w Agencji do spraw Żywności i Leków (FDA) otrzymały polecenie spakowania się i przygotowania na możliwość, że już nie wrócą do swoich zadań - podała agencja AP.

Tysiące pracowników zagrożonych zwolnieniami

Tysiące pracowników zagrożonych zwolnieniami

Źródło:
PAP

Od wtorku refundowanych jest dwadzieścia dziewięć nowych leków. Między innymi na nadciśnienie tętnicze czy leki stosowane w chorobach rzadkich czy terapiach onkologicznych. Jednocześnie "Gazeta Wyborcza" we wtorkowym wydaniu napisała, że na kwietniowej liście leków refundowanych zabrakło prawie 90 tańszych zamienników, które uzyskały pozytywną opinię Komisji Ekonomicznej.

Zmiany na liście leków refundowanych

Zmiany na liście leków refundowanych

Źródło:
PAP

Władze stolicy Włoch ruszyły w poniedziałek z kampanią "Szanuj Rzym". Skierowana jest do mieszkańców i turystów, a a jej przekaz brzmi: kto kocha Rzym, nie rani go, nie obraża, nie przyczynia się do jego degradacji. Władze chcą w ten sposób zwrócić uwagę na trzy zabronione w Rzymie zachowania, które wciąż regularnie się zdarzają.

Trzy zabronione zachowania, władze Rzymu ostrzegają

Trzy zabronione zachowania, władze Rzymu ostrzegają

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Kanadyjskie sklepy rezygnują z zamawiania amerykańskich towarów, na popularności zyskuje jednocześnie akcja "Kupuj kanadyjskie" - informuje Reuters. Ma to związek z wcześniejszymi deklaracjami prezydenta Donalda Trumpa dotyczącymi przyłączenia północnego sąsiada do USA oraz cłami na produkty importowane z Kanady.

Efekt Trumpa na półkach. "Nigdy byśmy się nie spodziewali"

Efekt Trumpa na półkach. "Nigdy byśmy się nie spodziewali"

Źródło:
Reuters

Czy Wielkanoc 2025 będzie droższa niż ubiegłoroczna? Eksperci zwracają uwagę, że więcej - i to znacznie - trzeba będzie zapłacić za masło czy jaja. Podrożały także pieczywo i wędliny. Tańsze natomiast mogą być ziemniaki, czy mąka.

Skok nawet o 30 procent. Co podrożało, co potaniało

Skok nawet o 30 procent. Co podrożało, co potaniało

Źródło:
tvn24.pl

Jens Stoltenberg, były szef NATO, ostrzegł, że cła zapowiadane przez Donalda Trumpa i wojna handlowa mogą doprowadzić do powtórki z Wielkiego Kryzysu. - Tego typu historyczne porównania przypominają nam, o co toczy się gra i że zmierzamy w kierunku zupełnie nowego porządku świata - stwierdził w wywiadzie dla norweskiego Aftenposten.

Były szef NATO: ta decyzja wywołała globalne załamanie

Były szef NATO: ta decyzja wywołała globalne załamanie

Źródło:
PAP

Siedemnaście samochodów marki Tesla spłonęło w salonie tej firmy w Rzymie w pożarze, który wybuchł w nocy z niedzieli na poniedziałek - podała agencja Ansa. Śledczy nie wykluczają podpalenia.

Duży pożar w salonie Tesli

Duży pożar w salonie Tesli

Źródło:
PAP

Audyty i kontrole wykazały, że działania zarządcze prowadzone od stycznia 2016 do lutego 2024 roku miały wygenerować miliardowe straty - poinformował w poniedziałek Orlen. Koncern przekazał, że w związku z tym skierowano kolejne zawiadomienia do prokuratury.

"Straty liczone w dziesiątkach miliardów złotych". Gigant alarmuje

"Straty liczone w dziesiątkach miliardów złotych". Gigant alarmuje

Źródło:
PAP

Wynagrodzenie prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego wzrosło w 2024 roku o 4,1 procent do poziomu niemal 1,4 miliona złotych - wynika z informacji zamieszczonej na stronie internetowej banku centralnego.

Pensja Glapińskiego w górę. Tyle zarobił szef NBP

Pensja Glapińskiego w górę. Tyle zarobił szef NBP

Źródło:
PAP

Eksperci z Goldman Sachs zredukowali prognozę docelowego poziomu indeksu giełdowego S&P 500 na koniec roku do 5700 punktów z wcześniejszych 6200 punktów, wskazując na pogarszające się perspektywy wzrostu gospodarczego w USA oraz zwiększone ryzyko recesji.

Tąpnięcie w prognozach. Wielki bank zmienia zdanie

Tąpnięcie w prognozach. Wielki bank zmienia zdanie

Źródło:
PAP

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie możliwego niedozwolonego ustalania cen sprzętu AGD marki Electrolux oraz AEG. Urzędnicy przeprowadzili przeszukania w siedzibach Electrolux Poland oraz właścicieli sklepów: RTV Euro AGD, Media Markt i Media Expert.

Przeszukania w znanych firmach. Podejrzenie zmowy cenowej

Przeszukania w znanych firmach. Podejrzenie zmowy cenowej

Źródło:
tvn24.pl

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2025 roku wzrosły o 4,9 procent rok do roku, a w porównaniu z ubiegłym miesiącem wzrosły o 0,1 procent - podał w szybkim szacunku Główny Urząd Statystyczny.

Tak rosną ceny w Polsce

Tak rosną ceny w Polsce

Źródło:
PAP

Katarzyna Nowakowska, wiceszefowa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, powiedziała, że w resorcie powstał projekt zmieniający częstotliwość weryfikacji kryteriów dochodowych w pomocy społecznej. Ma być ona przeprowadzana każdego roku, a nie co trzy lata.

Zapowiedź zmian w pomocy społecznej. "Wysłaliśmy już wniosek"

Zapowiedź zmian w pomocy społecznej. "Wysłaliśmy już wniosek"

Źródło:
PAP

Ministerstwo Kultury zaczerniło najbardziej bulwersujące fragmenty raportu z kontroli w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Chodzi o wielomilionowe pensje byłego prezesa Jacka Bromskiego i dyrektorki biura SFP. "Gazeta Wyborcza" dotarła do pełnej wersji kontroli w SFP. W ocenie Bromskiego dokument "zawiera szereg nieprawdziwych lub nieuprawnionych stwierdzeń".

Kolosalne zarobki w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich

Kolosalne zarobki w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich

Źródło:
PAP

Program Czyste Powietrze startuje w nowej odsłonie. W niej pojawia się między innymi obowiązkowy audyt energetyczny przed wykonaniem termomodernizacji. Wykreślono także dotacje dla pieców gazowych. Przewidziano także wprowadzenie "opiekunów" w procesie ocieplania domu.

Można uzyskać nawet 170 tysięcy. Nowa odsłona rządowego programu

Można uzyskać nawet 170 tysięcy. Nowa odsłona rządowego programu

Źródło:
PAP

Popularna japońska sieć restauracji Sukiya zamknęła w tym tygodniu niemal wszystkie swoje lokale w celu przeprowadzenia czyszczenia. Wcześniej w jedzeniu serwowanym w restauracjach sieci znaleziono szczura i robaka.

Szczur w misce zupy. Zamknęli prawie dwa tysiące lokali

Szczur w misce zupy. Zamknęli prawie dwa tysiące lokali

Źródło:
CNN

Banki zarabiają czterokrotnie więcej niż średnio w ciągu ostatnich 15 lat, głównie dzięki bardzo wysoko oprocentowanym kredytom - napisała ministra funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Dodała, że w ten sposób nie wspierają, ale "duszą" polski rozwój.

"Zarabiają kuriozalnie dużo". Ministra pokazuje wykres

"Zarabiają kuriozalnie dużo". Ministra pokazuje wykres

Źródło:
PAP

W sprawie grupy HRE Investments w łódzkiej prokuraturze trwają przesłuchania kilku tysięcy osób, które nie otrzymały obiecanych mieszkań lub nie wypłacono im odsetek od zainwestowanych pieniędzy. - Nie neguję tego, że mamy opóźnienia. Za to przepraszam, jest mi bardzo przykro, ale też jestem zdeterminowany, żeby problemy płynnościowe rozwiązać - mówi w rozmowie z biznesową redakcją tvn24.pl Michał Sapota, szef firmy. Innego zdania jest Michał Cebula, wspólnik. - Po odebraniu władzy Michałowi Sapocie i przeprowadzeniu audytu pojawi się realny potencjał na postępowanie sanacyjne - stwierdza.

Kłopoty tysięcy klientów z całej Polski. "Nie mam pojęcia, czy odzyskam pieniądze" 

Kłopoty tysięcy klientów z całej Polski. "Nie mam pojęcia, czy odzyskam pieniądze" 

Źródło:
tvn24.pl

Niemcy zyskały dodatkowy bilion euro praktycznie za darmo dzięki pozytywnej reakcji rynków obligacji na ich "historyczny" projekt dotyczący planowanych wydatków - stwierdził szef rady nadzorczej Deutsche Banku Alexander Wynaendts.

Największa gospodarka Europy i bilion euro "bez dodatkowych kosztów"

Największa gospodarka Europy i bilion euro "bez dodatkowych kosztów"

Źródło:
Bloomberg