Znany rosyjski opozycjonista skazany na 25 lat więzienia

Opozycjonista przebywał w areszcie śledczym od kwietnia 2022 roku. Został oskarżony o zdradę, o rozpowszechnianie "nieprawdziwych informacji" na temat rosyjskiej armii, a także o uczestniczenie w działalności organizacji uznanych za "niepożądane". Proces Władimira Kary-Murzy rozpoczął się 13 marca przed moskiewskim sądem.

Moskiewski sąd przychylił się do wniosku prokuratury, skazując znanego opozycjonistę na 25 lat pozbawienia wolności. Jak podał dziennik "Kommiersant", polityk ma odbyć wyrok w kolonii karnej o surowym rygorze. "Kommiersant" poinformował, że proces odbywał się za zamkniętymi drzwiami.

"Sprawa Władimira Kary-Murzy jest pierwszą w Rosji, w której zastosowano nową wersję artykułu o zdradzie. Według przepisów za zdradę można uznać nie tylko przekazywanie tajnych informacji, ale także udzielanie pomocy innym państwom lub organizacjom w działaniach skierowanych przeciwko bezpieczeństwu Rosji" - napisał "Kommiersant".

Wyrok, który zapadł w poniedziałek, dotyczy wszystkich wymienionych oskarżeń pod adresem krytyka Kremla. Sąd połączył kary 18 lat za rzekomą zdradę stanu, siedmiu lat za "fake newsy" o działaniach armii i trzech lat za udział w "organizacjach niepożądanych", zasądzając w sumie 25 lat pozbawienia wolności - podał niezależny rosyjski portal Mediazona.

Po ogłoszeniu wyroku Kara-Murza, który na sali sądowej przetrzymywany był w szklanym boksie, z kajdankami na rękach, powiedział: "przekażcie wszystkim, że Rosja będzie wolna" - poinformował portal Avtozak LIVE, publikujący doniesienia o łamaniu praw człowieka w Rosji, akcjach protestacyjnych i bezprawiu rosyjskich sił bezpieczeństwa.

Jak mówił rosyjskiej redakcji BBC adwokat Wadim Prochorow, na procesie nie rozpatrywano żadnych tajnych dokumentów, co zwykle jest uzasadnieniem utajniania spraw o zdradę stanu, a Kara-Murza został oskarżony z powodu swych publicznych wystąpień za granicą, gdzie mówił o naruszeniach praw człowieka w Rosji, fałszowaniu wyborów i agresji rosyjskiej na Ukrainę. Śledczy twierdzili, że w ten sposób "stworzył zagrożenia dla bezpieczeństwa wewnętrznego i integralności terytorialnej Rosji". Jest to pierwszy przypadek, jak zauważa BBC, gdy obywatel Rosji został oskarżony o zdradę stanu za to, że w publicznych wystąpieniach podawał publicznie znane fakty.

Jak wskazał Prochorow, w procesie Kary-Murzy wystąpił jawny konflikt interesów: składowi sędziowskiemu przewodniczył Siergiej Podoprigorow, którego nazwisko figuruje w amerykańskiej "ustawie Magnitskiego" o sankcjach wobec przedstawicieli Rosji. Kara-Murza zabiegał przed laty o przyjęcie tej regulacji przez Kongres USA.

Żona opozycjonisty, Jewgienija Kara-Murza, nazywa proces z udziałem Podoprigorowa nawet nie "konfliktem interesów", ale "jawną zemstą" wobec jej męża.

41-letni Kara-Murza junior, syn znanego dziennikarza Władimira Kary-Murzy, był koordynatorem ruchu Otwarta Rosja, utworzonego z inicjatywy byłego szefa koncernu Jukos Michaiła Chodorkowskiego. Kara-Murza był także współpracownikiem jednego z liderów opozycji w Rosji, byłego wicepremiera Borysa Niemcowa, zastrzelonego w 2015 roku w pobliżu Kremla.

Skazany opozycjonista przeżył dwie próby otrucia - w 2015 i 2017 roku. Opozycjonista i jego bliscy są przekonani, że był to zamach ze strony rosyjskich służb specjalnych. Następstwa otrucia dały o sobie znać po aresztowaniu - Kara-Murza schudł w areszcie śledczym ponad 20 kilogramów. Adwokaci i bliscy polityka alarmowali, że jego stan zdrowia się pogarsza.

10 kwietnia, w ostatnim słowie, Kara-Murza mówił o politycznych motywach procesu. - Do winy powinni przyznawać się przestępcy. Ja jestem w więzieniu za swoje poglądy polityczne. Za wystąpienia przeciwko wojnie w Ukrainie, za wieloletnią walkę z dyktaturą (Władimira) Putina. Za wspieranie przyjęcia międzynarodowych sankcji personalnych na podstawie "ustawy Magnitskiego", wymierzonych w tych, którzy naruszają prawa człowieka - dowodził.

Tekst przemówienia opublikowały niezależne rosyjskie media. W sądzie wysłuchali Kary-Murzy jedynie sędziowie i prokuratorzy, ponieważ rozprawę utajniono.

Po rozpoczęciu przez Rosję inwazji na Ukrainę Kara-Murza wraz z innymi opozycjonistami utworzył Antywojenny Komitet Rosji.

Aktywiści wzywali społeczność międzynarodową do uznania władz na Kremlu, które wydały rozkaz ataku na Ukrainę, za "zbrodniarzy wojennych winnych złamania prawa międzynarodowego".

W październiku ubiegłego roku opozycjonista otrzymał nagrodę im. Vaclava Havla, przyznawaną przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy obrońcom praw człowieka.

W poniedziałek rząd brytyjski wezwał ambasadora Rosji, aby potępić "motywowane politycznie" skazanie zagorzałego krytyka Kremla Władimira Kary-Murzy, mającego podwójne (brytyjskie i rosyjskie) obywatelstwo - poinformowała agencja Reutera.

Skazanie Władimira Kara-Murzy na 25 lat więzienia pokazuje, że system sądowniczy w Rosji jest używany do wywierania presji na aktywistów, obrońców praw człowieka i na wszelkie głosy sprzeciwiające się nielegalnej agresji Rosji na Ukrainę - oznajmił w imieniu 27 państw Unii Europejskiej szef unijnej dyplomacji Josep Borrell.

"Unia Europejska zdecydowanie potępia wyrok moskiewskiego sądu skazujący opozycyjnego polityka, działacza na rzecz demokracji i zdeklarowanego krytyka Kremla Władimira Karę-Murzę na 25 lat więzienia na podstawie zarzutów o podłożu politycznym. Dzisiejsza skandalicznie surowa decyzja sądu po raz kolejny pokazuje, że sądownictwo jest używane politycznie do wywierania presji na aktywistów, obrońców praw człowieka i na wszelkie głosy sprzeciwiające się nielegalnej agresji Rosji na Ukrainę" - czytamy w oświadczeniu opublikowanym przez Borrella.

"Ten 'proces' nie spełniał międzynarodowych standardów sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia sprawy przez kompetentny, bezstronny i niezależny sąd. Rozprawy sądowe były niedostępne dla obserwatorów. Rosja powinna również zapewnić dostęp do odpowiedniej opieki zdrowotnej Władimirowi Karze-Murzie i wszystkim innym osadzonym w więzieniach. W swoim ostatnim wystąpieniu przed sądem Władimir Kara-Murza powiedział, że jego proces przypomina procesy pokazowe z lat 30. XX wieku" - przypomniał szef unijnej dyplomacji.

Borrell, w imieniu UE, zapewnił o solidarności ze wszystkimi Rosjanami ściganymi, więzionymi lub zastraszanymi za walkę o prawa człowieka, mówienie prawdy i krytykę reżimu.

"Wzywamy Rosję do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich uwięzionych na podstawie zarzutów o podłożu politycznym. Wzywamy również Rosję do zniesienia jej opresyjnego ustawodawstwa, w tym ustaw cenzurujących prawdziwe informacje o wojnie Rosji z Ukrainą oraz ustaw dotyczących tak zwanych 'zagranicznych agentów' i 'niepożądanych organizacji', które są wykorzystywane wyłącznie do tłumienia społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych głosów" - zaapelował Josep Borrell.

Władimir Kara-Murza stał się kolejną ofiarą represji Kremla. Ponawiamy nasz apel o uwolnienie zarówno jego, jak też ponad 400 innych więźniów politycznych w Rosji - oświadczył Departament Stanu USA.

"Potwierdzamy naszą solidarność z Karą-Murzą i wszystkimi odważnymi orędownikami lepszej przyszłości w Rosji, którzy są niesprawiedliwie przetrzymywani (w areszcie) - w tym Aleksiejem Nawalnym, Ilją Jaszynem i wieloma innymi. Te osoby służą swojemu krajowi i współobywatelom, ponosząc wielkie osobiste koszty, a także odważnie występując w obronie praw człowieka i podstawowych wolności" - podkreślił w oświadczeniu amerykański resort dyplomacji.

W odpowiedzi na skazanie Kary-Murzy Łotwa zakazała wjazdu 10 Rosjanom związanym z wyrokiem - poinformował szef tamtejszej dyplomacji Edgars Rinkeviczs.

Szef MSZ potępił we wpisie na Twitterze "niesprawiedliwy i surowy" wyrok na opozycjonistę i zaapelował także do UE o nałożenie sankcji.

Słowa potępienia popłynęły także z Berlina. - Ten wyrok, podobnie jak wiele innych, ma na celu odstraszanie, wykluczenie i stłumienie wszystkich głosów krytycznych - podkreśliła rzeczniczka niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Andrea Sasse. Dodała, że władze federalne domagają się "natychmiastowego uwolnienia Władimira Kara-Murzy i (...) wszystkich innych niesprawiedliwie uwięzionych politycznie" - dodała. Sasse nazwała wyrok "równie szokującym, co brutalnym". Jak podkreśliła, obrazuje on coraz bardziej totalitarne praktyki rosyjskiego rządu pod rządami Władimira Putina. "Wolność słowa jest nie tylko ograniczana - wolne słowo jest ścigane" - zaznaczyła rzeczniczka, cytowana przez portal stacji ZDF.