TSUE zakończył rozpatrywanie skarg Polski i Węgier. Opinia rzecznika generalnego na początku grudnia

Rozprawa rozpoczęła się w poniedziałek i była kontynuowana we wtorek. TSUE obradował w pełnym składzie 27 sędziów. Ostatni raz w tak licznym gronie TSUE decydował w kwestiach związanych z brexitem.

- Było bardzo dużo pytań do instytucji unijnych - do Rady, do Parlamentu, też do Komisji Europejskiej. Mniej do Polski i Węgier. Te pytania, które padały do instytucji potwierdziły szereg wątpliwości i zastrzeżeń, które Polska podnosiła w swojej skardze, dotyczących braku precyzji definicji zawartych w zaskarżonym rozporządzeniu. W szczególności definicji państwa prawnego, (...) braku przewidywalności, jeśli chodzi o stosowanie tych przepisów (...), bardzo szerokiego marginesu uznania instytucji unijnych przy stosowaniu tego rozporządzenia. To są kwestie bardzo istotne - podsumował we wtorek rozprawę pełnomocnik RP przed TSUE Bogusław Majczyna.

- Zobaczymy, czy Trybunał uzna, że ta ogólnikowość przepisów rozporządzenia jest na tyle duża, że nie spełnia wymagań wynikających z traktatów, zasady pewności prawa, i wtedy stwierdzi nieważność tego rozporządzenia. Czy jednak (...), mimo że przepisy są mało precyzyjne, to (uzna), że będą mogły być precyzowane w praktyce i w drodze kolejnych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości. Mam nadzieję, że Trybunał wybierze tę pierwszą drogę i uzna, że te wady są na tyle istotne, te przepisy są tak źle skonstruowane, tak ogólne, że trzeba stwierdzić ich nieważność, ale zobaczymy. Musimy poczekać jeszcze pewnie kilka miesięcy na wyrok - dodał.

Rzecznik generalny TSUE Manuel Campos Sanchez-Bordona poinformował, że opinia w procedowanej sprawie zostanie przedstawiona 2 grudnia. Reporter TVN24 Michał Tracz przekazał, że wyroku należy się spodziewać po Nowym Roku.

Odpowiadając na pytania, wszystkie strony procesu podtrzymały swoje stanowiska. Pełnomocnik RP wskazał, że instytucje unijne "bardzo rozszerzająco" interpretują art. 322. Traktatu o Funkcjonowaniu UE, (dotyczący uchwalania i wykonywania budżetu Unii oraz kontroli podmiotów odpowiedzialnych), o który został oparty mechanizm warunkowości.

- My mamy inną interpretację. Uważamy, że ze względu na treść rozporządzenia, punkt ciężkości jest położony na przestrzeganie zasad praworządności, a nie na kwestie finansowe i że to nie mieści się w zakresie tej podstawy prawnej - wyjaśnił Majczyna.

Pytany, czy na podstawie przebiegu rozprawy mógłby się pokusić o przewidywanie, jaki będzie wyrok, odparł: - Często są niespodzianki. Bardzo ciężko jest przewidzieć. Czasami wydaje się z pytań, że Trybunał zmierza w jedną stronę, a później rozstrzygnięcie jest zaskakujące i nie takie, jak się można było spodziewać. Nie chciałbym zgadywać, jak potoczy się sytuacja z tym rozporządzeniem.

Odniósł się również do sprzecznych stanowisk Rady UE i Komisji Europejskiej, która ujawniła się przy jednej z kwestii. Chodziło o katalog naruszeń, które powinny powodować uruchomienie mechanizmu warunkowości. Rada uznaje, że powinien on być zamknięty, Komisja Europejska - odwrotnie.

- To jest coś, co wiąże się z ogólnikowością przepisów. To pokazuje, że nawet instytucje między sobą, już teraz, różnie interpretują te przepisy rozporządzenia w bardzo istotnej kwestii. (...) Potwierdza to trafność zarzutów Polski dotyczących tego, że rozporządzenie jest niejasne, narusza zasadę pewności prawa. Trudno mówić o pewności prawa, gdy w tak podstawowym elemencie już na wstępie są tak daleko idące rozbieżności - skonkludował Majczyna.

Do przerwy we wtorkowej części rozprawy większość pytań sędziów była skierowana do reprezentantów instytucji europejskich i miała na celu doprecyzowanie zapisów rozporządzenia o mechanizmie warunkowości. Zdaniem strony polskiej potwierdza to jeden z argumentów Polski, że przepisy rozporządzenia mechanizmu warunkowości są niejasne.

- (Rozporządzenie - red.) odwołuje się do ogólnych pojęć, (...) niemierzalnych kryteriów, nieskonkretyzowanych obowiązków - stwierdziła pełnomocniczka Polski Sylwia Żyrek.

Również wskazywała, że w odpowiedzi na jedno z pytań Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski i Komisja Europejska zaprezentowały sprzeczne ze sobą stanowiska.

Sylwia Żyrek oceniła, że pokazuje to sprzeczne stanowiska instytucji, które przyjęły przepisy i tej, która ma je stosować. - Najlepszy dowód na to, że przepisy są niejasne to fakt, że twórca przepisów i instytucja, która będzie stosować rozporządzenie, mają aż takie rozbieżności - podkreśliła.

Mechanizmu warunkowości w Luksemburgu bronią Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska. Do sprawy włączyło się 10 krajów UE, które są po stronie mechanizmu.

O skardze wniesionej przez Polskę mówił w poniedziałek Majczyna. - Polska w skardze podniosła szereg zarzutów, szereg argumentów, domagając się stwierdzenia nieważności rozporządzenia o warunkowości. Te zarzuty dotyczą zarówno podstawy prawnej, naruszenia artykułu 7. Traktatu o Unii Europejskiej, naruszenia zasady proporcjonalności, pewności prawa, niewystarczającego uzasadnienia. Zarzut dotyczący artykuł 7. jest szczególnie istotny. Zdaniem Polski tylko artykuł 7. i tylko tamta procedura traktatowa umożliwia ocenę przestrzegania zasad praworządności przez państwo - przekazał.