Zełenski przybył na szczyt Inicjatywy Trójmorza

"Przybyłem na Litwę, aby wziąć udział w Szczycie Trójmorza i przeprowadzić rozmowy z szefami państw partnerskich. Planowane są ważne spotkania i podpisanie nowej dwustronnej umowy o bezpieczeństwie" - napisał Wołodymyr Zełenski na platformie X.

"Najważniejszą rzeczą jest teraz zrobienie wszystkiego, aby wzmocnić naszą obronę powietrzną, zaspokoić pilne potrzeby ukraińskich sił obronnych i skonsolidować międzynarodowe wsparcie, abyśmy mogli pokonać rosyjski terror" - dodał ukraiński przywódca.

Zełenski zaakcentował, że pochodzące z Rosji zło jest zagrożeniem nie tylko dla Ukrainy, ale także dla każdego narodu graniczącego z Rosją i dla każdego, kto ceni wartość prawa międzynarodowego.

W Wilnie Wołodymyr Zełenski i prezydent Łotwy, Edgars Rinkeviczs, podpisali dwustronną umowę o bezpieczeństwie. Łotwa w następnych latach ma przekazywać Ukrainie wsparcie wojskowe w wysokości 0,25 procent PKB.

We wpisie na platformie X prezydent Ukrainy przekazał, że umowa przewiduje też 10-letnie łotewskie zobowiązanie wspierania Kijowa w dziedzinie bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, rozminowywania, technologii dronowych. Łotwa potwierdza też swoje poparcie dla wejścia Ukrainy do UE i NATO.

Ukraiński przywódca podziękował Łotwie i dodał: "to właśnie jest ten konkret i przewidywalność, jakich wymaga nasza walka o wolność i niepodległość".

Prezydent Polski Andrzej Duda, który w Wilnie wziął udział w Forum Biznesu, zorganizowanym na marginesie odbywającego się szczytu oznajmił, że w ciągu dziewięciu lat Trójmorze stało się najważniejszą platformą współpracy regionalnej. Dodał, że zrealizowane i powstające projekty infrastrukturalne - jak terminale LNG nad Bałtykiem i Adriatykiem, trasy Via Carpatia czy Rail Baltica - przyczyniły się do rozwoju i odporności gospodarki całej UE.

Jak mówił Duda, "przez ostatnich 15 lat nasze kraje były wśród najszybciej rozwijających się w Unii Europejskiej". - Jesteśmy napędem europejskiej gospodarki - ocenił.

Prezydent zaznaczył, że mimo to rozbudowa wszelkiego rodzaju infrastruktury jest wciąż kluczowa, zwłaszcza dla odporności regionu wobec zagrożeń związanych m.in. z inwazją Rosji na Ukrainę. Jak ocenił, infrastruktura państw Trójmorza pozwoli krajom regionu w dużej mierze uwolnić się od rosyjskich surowców energetycznych.

Duda zwrócił także uwagę na kwestie infrastruktury transportowej w kontekście transportu wojsk. Jak mówił, kluczowe jest posiadanie w regionie zdolności do szybkiego przerzucania wojsk - drogami, przez porty morskie czy liniami kolejowymi - w razie zagrożenia. Jego zdaniem, konieczna jest ciągła adaptacja całego regionu do wyzwań stwarzanych przez agresywną politykę Rosji.

Prezydent, pytany o przyszłość Inicjatywy Trójmorza i ewentualne dołączenie do niej Ukrainy, podkreślił, że Ukraina jest już - obok Mołdawii - strategicznym partnerem Trójmorza, ale by zostać pełnym członkiem, musi należeć do Unii Europejskiej.

Litewski prezydent Gitanas Nauseda dodał, że państwa Trójmorza mogą i powinny robić więcej, by ułatwić Ukrainie proces akcesji do UE, tak by nastąpiła ona "tak szybko, jak to możliwe". Wyraził nadzieję, że Ukraina mogłaby stać się częścią wspólnoty europejskiej np. w 2027 roku, podczas prezydencji Litwy.

Nauseda przestrzegł, że państwa Trójmorza i UE wciąż nie są przygotowane do integracji rynku ukraińskiego z unijnym, ale zaznaczył, że odpowiednie przygotowanie trójmorskiej infrastruktury - np. linii kolejowych czy dróg do bałtyckich portów dla eksportu towarów z Ukrainy poza UE - mogłoby znacząco ułatwić ten proces.

Trójmorze jako format międzynarodowy zostało zawiązane w 2015 roku przez prezydentów Polski i Chorwacji. Jak przypomina polski resort spraw zagranicznych, liderzy zdecydowali się wówczas wspólnie szukać nowych źródeł modernizacji państw regionu, m.in. poprzez rozwój infrastruktury transportowej (międzynarodowe trasy i linie kolejowe), wzmocnienie bezpieczeństwa i współpracy w obszarze energetyki i przyspieszenie rozwoju gospodarki cyfrowej.