"Jest kolejna prośba prezydenta o kontrasygnatę". Tusk: ja jej nie udzielę

Premier Donald Tusk oraz minister sprawiedliwości Adam Bodnar spotkali się ze środowiskiem prawniczym w sprawie procesu przywracania praworządności w Polsce. Na początku przemówienia premier podziękował przedstawicielom środowisk prawniczych. Odniósł się też do udzielonej kontrasygnaty. - Zadaliście państwo publicznie pytanie, czy to był incydent, błąd, czy to była zmiana nastawienia i że testem będą kolejne decyzje - mówił premier.

- Chciałem to państwu powiedzieć jako pierwszym odbiorcom tego komunikatu. Bardzo mi zależy na tym, żebyśmy utrzymali maksymalny poziom wzajemnego zaufania. Możemy się różnić w różnych taktycznych ocenach, ale cel mamy naprawdę ten sam. Oczywiście tym testem jest kolejna prośba prezydenta o kontrasygnatę. Ja jej nie udzielę i to oddaje stan, nasze stanowisko. Nie będziemy w żaden sposób dawać nawet najmniejszych pretekstów, aby ktoś sądził, że z jakiegoś powodu naszym zamiarem jest legalizowanie stanu rzeczy, który uważamy za z gruntu zły - oznajmił Tusk.

Mówił też, iż "czasami błędy są na tyle spektakularne, że mogą powodować zrozumiałą i dość powszechną irytację". - Przyjmijcie państwo z najlepszą wiarą i wolą te wyjaśnienia i tę decyzję, którą podjąłem dzisiaj o nieudzielaniu kontrasygnaty w tej kolejnej próbie pana prezydenta legalizowania sytuacji z neosędziami - dodał.

Szefowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Paprocka poinformowała w piątek, że do premiera trafiło "postanowienie w sprawie osoby mającej wykonywać obowiązki prezesa Izby Pracy Sądu Najwyższego".

- Zobowiązaliśmy się wobec obywateli, wobec samych siebie, także wobec partnerów w UE, że będziemy przywracali praworządność w Polsce, zachowując możliwie najwyższe standardy państwa prawa - podkreślił Tusk.

Premier zapowiadał też, że zaprezentowane zostaną projekty przygotowane przez szefa MS, które dotyczą statusu sędziów, Krajowej Rady Sądownictwa, Sądu Najwyższego.

Premier Donald Tusk ocenił, że zakres rozliczeń ludzi, którzy nadużyli swojej władzy, jest największy od kilkudziesięciu lat, biorąc pod uwagę całą Europę. - Będziemy w tym bardzo konsekwentni, to będzie się dalej działo. Na pewno nie skapitulujemy - zapewnił.

Szef rządu przyznał, że chciałby, aby zmiany w obszarze wymiaru sprawiedliwości zachodziły szybciej. - Ten stan rzeczy, połowiczny, szary, przejściowy, jest niezwykle kosztowny - i reputacyjnie, i jeśli chodzi o funkcjonalność rządu, i zdolność przeprowadzania jakichś szybkich procesów i decyzji - powiedział premier.

- Na dłuższą metę nie sposób sprawnie rządzić państwem w stanie dwuwładzy prawnej i w tym szarym krajobrazie, a on do końca czarno-biały nie może być - dodał.

Adam Bodnar mówił, iż "ma wrażenie, że Ministerstwo Sprawiedliwości jest w bieżącym kontakcie i dialogu z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, z organizacjami prawniczymi, z sędziami, z prokuratorami". - Myślę, że do tej pory udało się wiele zrobić. Natomiast oczywiście to, co jest najważniejsze w tym momencie, to w pewnym sensie postawienie kropki nad i, więc przeprowadzenie takich zmian ustawowych, które spowodują, że w sposób trwały przywrócimy praworządność w Polsce - powiedział szef MS. Według niego, "by sprawiedliwości stało się zadość", należy dokonać zmian w Krajowej Radzie Sądownictwa, Sądzie Najwyższym i Trybunale Konstytucyjnym.

- Liczę na to, że dzisiejsze spotkanie to nie będzie tylko spowiedź z mojej strony, ale konstruktywna dyskusja i wyznaczenie planu działania, wręcz mapy drogowej na kolejne miesiące. Tak aby doprowadzić do przyjęcia tych ustaw, które będą mogły rozwiązać trudną sytuację w sądownictwie - powiedział minister sprawiedliwości.

Szef MS ujawnił, że rząd jest na ostatnim etapie przyjęcia ustawy o rozdzieleniu urzędu ministra sprawiedliwości i prokuratura generalnego.

Przed spotkaniem reporter TVN24 Sebastian Napieraj przypomniał, że premier zapowiadał "miniraporty przedstawiane przez ministrów, w tym przypadku przez ministra sprawiedliwości Adama Bodnara". - Premier mówił o spowiedzi, środowiska prawnicze wskazują na to, że trzeba tutaj mocno sypać głowę popiołem, jeżeli chodzi o temat przywracania praworządności w Polsce - mówił Napieraj.

Czytaj więcej: Tusk zapowiada "rządową spowiedź". "Właściwie dotyczy to każdego z resortów"

Sebastian Napieraj przypomniał, że zgody w wielu kwestiach między prezydentem a premierem nie ma, a ostatnio wiele dyskusji wzbudziła informacja o podpisaniu kontrasygnaty przez Tuska. - Część środowiska prawniczego oburzyło ostatnio, (...) że w wyniku błędu Donald Tusk współdziałał z prezydentem Andrzejem Dudą, składając swój podpis pod nominacją komisarza wyborczego do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. (...) Środowisko prawnicze cały czas wytyka to premierowi Donaldowi Tuskowi, zalecając większą ostrożność w przyszłości przy podpisywaniu dokumentów - relacjonował reporter TVN24.

Zobacz też: Postanowienie prezydenta, kontrasygnata premiera. Na co zgodził się Tusk?

We wtorek na konferencji prasowej Tusk mówił, że w piątek odbędzie się "spotkanie z tymi przedstawicielami środowisk prawniczych, które w sposób bardziej dobitny skrytykowały niektóre aspekty też mojego działania". - W tym sensie to będzie moja spowiedź polityczna przed środowiskami prawniczymi, które przez lata zaangażowane były w walkę o praworządność, których wsparcie czułem od pierwszego dnia mojego powrotu do polskiej polityki - powiedział.

Czytaj więcej: Pierwsze spotkanie w ramach "publicznej spowiedzi"

- Bardzo chciałbym nie zawieść oczekiwań środowisk prawniczych, niezależnych sędziów, niezależnych prokuratorów, adwokatów, radców prawnych. I będę niezwykle uważnie słuchał szczególnie tych krytycznych uwag, dotyczących nie tylko problemu kontrasygnaty, bo ten został jakoś wyjaśniony, ale przede wszystkim będziemy proponowali ustawy, które będą starały się uporać z problemem tego bałaganu, jaki PiS zostawił - dodał.

Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej mecenas Przemysław Rosati mówił, że oczekuje przede wszystkim "impulsu ze strony premiera, który spowoduje rzeczywiste zmiany w wymiarze sprawiedliwości". - Dla mnie osobiście, ale też przede wszystkim dla obywateli, istotne zmiany w wymiarze sprawiedliwości to - po pierwsze - uporządkowanie spraw ustrojowych. Rozwiązanie problemu neo-Sądu Najwyższego w tej części, która została ukształtowana po 2017 roku. Z drugiej strony, też trzeba otwarcie powiedzieć, uporządkowanie sytuacji w prokuraturze - wymienił Rosati.

- Z drugiej strony oczekuję też jasnej deklaracji, co dalej z KRS-em i co będzie się działo z osobami, które zostały powołane po 2017 roku, jeżeli chodzi o sędziów sądów powszechnych. Ten drugi obszar, który dla mnie jest niezwykle istotny, bo proszę pamiętać, że adwokatura przede wszystkim stoi po stronie obywateli - dodał.

Mówił też o potrzebie uproszczenia procedur i cyfryzacji wymiaru sprawiedliwości. - Z perspektywy zwykłego człowieka istotne jest to, aby postępowania w Polsce nie trwały długo, aby wyrok był prawomocny, żeby nikt tego wyroku nigdy nie próbował podważyć, żeby wymiar sprawiedliwości zapewniał pewną stabilizację w życiu zwykłych ludzi - mówił Rosati.

- I ten trzeci obszar, niezwykle istotny - to organizacja wymiaru sprawiedliwości. Musi być pomysł i musi być jakiś impuls, który spowoduje, że postępowania w sądzie nie będą trwały latami - dodał.

Andrzej Kompa, przewodniczący Rady Ławników Sądu Najwyższego, który weźmie udział w spotkaniu, ocenił w rozmowie z Sebastianem Napierajem, że "najważniejsze jest teraz, jakie będą przygotowane reformy przywracające standardy i podnoszące standardy praworządności". - Czas na dyskusję jest też pod koniec kadencji prezydenta Dudy, choć nie można liczyć na jego dobrą wolę w tej sprawie. Teraz trzeba przygotowywać to, co później będzie trwałymi podwalinami poprawy standardów. Każde tego rodzaju spotkanie jest moim zdaniem na wagę złota - mówił Kompa.

- Rada Ławnicza Sądu Najwyższego apelowała od dawna w swoich uchwałach, by zarówno władza ustawodawcza, jak i prezydent - władza wykonawcza, włączyły się do działania dla natychmiastowej poprawy standardów. Cierpią obywatele. Sąd Najwyższy jest zatkany nie dlatego, że ławnicy nie chcą orzekać z neosędziami. (...) Chcemy rzeczywistego wymiaru sprawiedliwości, a więc takiego, który będzie dawał obywatelom nie ułudę rozstrzygnięcia ich spraw nielegalnymi wyrokami przed pseudoizbami. Chodzi o takie wyroki, które będą sprawiedliwie, szybko i zgodnie z prawem rozstrzygały sprawy obywateli - dodał.

Sędzia Piotr Gąciarek ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" mówił w TVN24, że "coś dobrego może wyjść" z zamieszania wokół kontrasygnaty. - To jest chyba taki drugi moment, po tym zamieszaniu z wygaszonymi mandatami panów (Macieja) Wąsika i (Mariusza) Kamińskiego, gdzie rządzący zderzyli się z czymś takim, że problemu deformacji sprawiedliwości, problemu neosędziów (...) nie da się zamieść pod dywan. To narasta - opisał sędzia.

Ocenił, że w Sądzie Najwyższym "jest jedna trzecia legalnych, porządnych sędziów i ludzie, którzy poszli tam na skróty". - To trzeba raz na zawsze rozwiązać, to jest ważne dla ludzi, nie tylko dla sędziów - dodał Gąciarek.