Odbieranie stopni wojskowych m.in. "za służbę na rzecz totalitarnego państwa" w okresie PRL - to jedno z założeń projektu ustawy, nad którym w trybie pilnym trwają prace w Ministerstwie Obrony Narodowej. W projekcie jest również zapis umożliwiający degradację już nieżyjących wojskowych.
Trzy przypadki
Zmiany miałaby zostać wprowadzone do ustawy o powszechnym obowiązku obrony.
Projekt zakłada dodanie artykułu wymieniającego trzy przypadki, w których "żołnierz niebędący w czynnej służbie wojskowej może być pozbawiony stopnia oficerskiego lub podoficerskiego". Dwa z tych przypadków dotyczą "popełnienia czynu świadczącego o utracie wymaganych wartości moralnych" oraz "dokonaniu czynu uwłaczającego godności posiadanego stopnia wojskowego".
Trzeci przypadek dotyczy natomiast żołnierzy pełniących służbę w całym okresie istnienia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i/lub w pierwszych miesiącach III Rzeczypospolitej. Dopuszcza on odbieranie stopni w przypadku "służby na rzecz totalitarnego państwa w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 sierpnia 1990 r. w wojskowych instytucjach i formacjach - jednostkach organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów (żołnierz - red.) został pozbawiony przywilejów emerytalno-rentowych".
W dalszej części projektu istnieje ponadto zapis o tym, że pozbawienie stopnia wojskowego "może nastąpić również pośmiertnie". O pozbawieniu stopnia generalskiego i admiralskiego decydowałby prezydent na wniosek szefa MON, w przypadkach niższych stopni byłaby to decyzja ministra obrony.
Postępowanie w sprawie pozbawienia stopnia szef MON będzie mógł podjąć z własnej inicjatywy lub po uzyskaniu informacji od innych podmiotów. W szczególności wymieniono tu w projekcie IPN, Wojskowe Biuro Historyczne, archiwa państwowe i organizacje kombatanckie i niepodległościowe.
Na postanowienie o pozbawieniu stopnia wojskowego przysługiwać będzie skarga do wojskowego sądu okręgowego (istnieją dwa takie sądy - w Warszawie i Poznaniu). Jeżeli pozbawienie stopnia nastąpi po śmierci żołnierza, prawo do skargi będą mieli małżonek, dzieci, wstępni lub rodzeństwo zmarłego.
"Symboliczne rozliczenie PRL"
Jak napisano w uzasadnieniu projektu, "zmiana pozbawiania stopni wojskowych żołnierzy niebędących w czynnej służbie wojskowej lub już nieżyjących, pozwoli na zadośćuczynienie społeczeństwa polskiego i stanowić będzie symboliczne rozliczenie epoki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej".
Uzgodnienia wewnątrzministerialne, dotyczące treści projektu zmian ustawy, zakończyć miały się 20 grudnia. Rzecznik MON Bartłomiej Misiewicz powiedział natomiast, że nowe przepisy zostaną opublikowane w styczniu 2017 r.
Na tym etapie projekty ustaw zazwyczaj nie są jeszcze publikowane na stronach rządowych. Przedłożenie zostało jednak opublikowane na stronie internetowej stowarzyszenia "SOWA", którego prezesem jest były szef Wojskowych Służb Informacyjnych gen. bryg. Marek Dukaczewski.
Obecnie w ustawie o powszechnym obowiązku obrony istnieje zapis, że żołnierz traci stopień wojskowy w razie zrzeczenia się obywatelstwa polskiego, odmowy złożenia przysięgi wojskowej lub uprawomocnienia się wyroku sądu orzekającego środek karny pozbawienia praw publicznych albo degradacji. Innej prawnej możliwości degradacji żołnierza Wojska Polskiego obecne prawo nie przewiduje.
Autor: mm,ts/sk / Źródło: tvn24.pl, PAP