Papierosy, alkohol, niewłaściwe odżywianie czy brak regularnej aktywności fizycznej - to czynniki, na które wszyscy mamy wpływ. Jak pokazują badania, nawet 90 procent nowotworów zależy właśnie od nich. Póki nie jest za późno na zmianę, warto zapoznać się z kodeksem, którego przestrzeganie może uratować życie. Przypadający w sobotę Światowy Dzień Walki z Rakiem to do tego dobra okazja.
Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała, że gdyby Europejczycy przestrzegali 12 zaleceń europejskiego kodeksu walki z rakiem, mogliby uniknąć nawet 50 proc. wszystkich zgonów nowotworowych w Europie. Zapisy europejskiego kodeksu walki z rakiem znaleźć można m.in. na stronie pacjent.gov.pl.
Złote zasady
Pierwsze z zaleceń brzmi: nie pal. Dym tytoniowy jest jednym z najsilniejszych czynników rakotwórczych. W jednym papierosie znajduje się około 7000 substancji chemicznych, z czego aż ponad 70 jest silnie rakotwórczych.
Kolejne zalecenie zwraca uwagę na konieczność tworzenia w domu i pracy warunków wolnych od dymu tytoniowego, co ma ograniczyć - również bardzo szkodliwe dla zdrowia - bierne palenie.
W punkcie trzecim autorzy zaleceń wymieniają utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Otyłość to drugi po paleniu tytoniu najważniejszy czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych.
ZOBACZ TEŻ: Spożywanie tych produktów zwiększa ryzyko wystąpienia aż 34 rodzajów nowotworu. Wyniki badań
Czwarty punkt dotyczy aktywności fizycznej. Kodeks zaleca, aby każdego dnia poświęcić 60 minut na ruch o średniej intensywności lub alternatywnie 30 minut na ruch o wysokiej intensywności.
Piąty punkt kodeksu zachęca do przestrzegania zasad zdrowego odżywiania. Najlepsza jest dieta bogata w produkty pełnoziarniste, warzywa, w tym strączkowe oraz owoce, a uboga w produkty bogate w tłuszcz, cukry proste, czerwone i przetworzone mięso oraz w sól.
Europejski kodeks walki z rakiem zaleca ograniczenie spożycie alkoholu, a także unikanie nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Ważne jest także, by chronić się przed działaniem substancji rakotwórczych w pracy.
W punkcie 10 kodeks rekomenduje kobietom, by karmiły piersią, jeśli to możliwe. Wskazano w nim ponadto, że przedłużone stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), która łagodzi objawy menopauzy, może zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi.
W kodeksie zwrócono też uwagę, że, aby uniknąć zachorowania na raka wątroby i raka szyjki macicy, warto zaszczepić dzieci przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B (HBV) oraz przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV).
W ostatnim punkcie promowane jest korzystanie z programów badań przesiewowych z badań przesiewowych: mammografii, cytologii i kolonoskopii.
Ważne regularne badania profilaktyczne
Dużo swojego czasu zawodowego na krzewienie wiedzy o walce z nowotworami poświęca dziennikarka TVN24 Adrianna Otręba, która za swoją pracę została wyróżniona Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia tytułem "Dziennikarza Medycznego Roku 2022" w kategorii telewizja news. Jury doceniło wybitne walory edukacyjne, rzetelność oraz oryginalność materiałów tworzonych przez naszą redakcyjną koleżankę.
- Jest mi niezmiernie miło, ponieważ ta nagroda to nie jest tylko nagroda dla mnie. To nagroda dla moich bohaterek i bohaterów, którzy zdecydowali się opowiedzieć o swoich historiach związanych z walką o zdrowie, o tym jak wygląda ich codzienność, kiedy dowiadują się, że są chorzy, że mają nowotwór - mówiła Otręba we "Wstajesz i Weekend".
Reporterka magazynu "Polska i Świat" zaznaczała jak bardzo istotne jest badanie siebie samego, ale też troszczenie się o swoich bliskich.
- Z jednego z badań wynika, że 64 procent badanych nie wykonuje regularnie badań profilaktycznych. Mamy więc jeszcze bardzo dużo do zrobienia w tej kwestii. Mam do państwa prośbę - badajcie się. Jest początek roku, zróbcie sobie listę, jakie badania chcecie zrobić w tym roku - apeluje Adrianna Otręba.
Niepokojące statystyki w sprawie nowotworów
"Kobiety w Polsce najczęściej chorują na raka piersi, mężczyźni - na raka prostaty. Drugim najczęstszym nowotworem jest rak płuc. Na trzecim miejscu - rak jelita grubego" - wskazała w komunikacie Federacja Porozumienie Zielonogórskie.
Na całym świecie zachorowalność na nowotwory zwiększa się. Po chorobach układu krążenia nowotwory są drugą przyczyną zgonów.
"Zdaniem ekspertów na 40-50 proc. wszystkich nowotworów mamy wpływ. Wprowadzając zmiany do swojego życia, możemy zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Ale najważniejsza jest wiedza, rzetelna edukacja, świadomość i profilaktyka" - podkreśla Porozumienie Zielonogórskie.
PZ zwróciło uwagę, że do lekarzy rodzinnych trafiają pacjenci z różnymi objawami chorobowymi, w związku z tym "specjaliści medycyny rodzinnej od lat realizują różne ogólnopolskie programy wczesnego wykrywania nowotworów".
Eksperci alarmują, że 60 proc. nowotworów głowy i szyi, czyli raka jamy ustnej, języka, gardła, krtani, nosa i zatok przynosowych, ucha zewnętrznego, środkowego, wewnętrznego, skóry okolic głowy i szyi, wykrywa się w zaawansowanych stadiach, a prawie połowa pacjentów umiera 3 lata od postawienia diagnozy.
Źródło: PAP, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock