Do SS-manów wchodziła jak do siebie. Nie prosiła, ale żądała

Pepi Spinner Mehlberg udawała polską hrabinę
Joanna Śliwa: Jak to możliwe, że żydowska kobieta wchodziła na teren obozu i negocjowała z nazistowskimi urzędnikami?
Źródło: Agnieszka Ląkocy-Sulej / Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie
Przyszła na świat jako Pepi Spinner w rodzinie bogatego właściciela ziemskiego. W czasie niemieckiej okupacji uciekła ze Lwowa do Lublina i przybrała wraz z mężem fikcyjną tożsamość. Tak narodziła się hrabina Janina Suchodolska. Właśnie ukazało się polskie wydanie książki o Żydówce, która udając katolicką arystokratkę, pomagała Polakom uwięzionym na Majdanku.  
Artykuł dostępny w subskrypcji
Kluczowe fakty:
  • Od dziecka obracała się w środowisku polskiej arystokracji. To pozwoliło jej doskonale wejść w rolę.
  • Pepi Spinner Mehlberg, udając hrabinę Janinę Suchodolską, przywoziła na Majdanek jedzenie i lekarstwa. Trudniła się też kontrabandą.
  • O tym wszystkim opowiadała w Lublinie między innymi dr Joanna Śliwa – współautorka książki o fałszywej hrabinie.

- Narracja o historii Zagłady w Polsce skupia się na Polakach ratujących Żydów. My przytaczamy historię Żydówki, która ratowała Polaków. Zdajemy sobie z tego sprawę, że to historia unikalna. Możliwe, że nie było innych takich historii, choć może jeszcze wiele jest przed nami do odkrycia – opisuje dr Joanna Śliwa.

Na co dzień wykłada historię Holokaustu i Żydów na uniwersytetach w USA oraz zarządza programami akademickimi Konferencji Żydowskich Roszczeń Materialnych wobec Niemiec (znaną jako Claims Conference) w Nowym Jorku. Pod koniec października przyjechała do Lublina na spotkanie autorskie związane z polskim wydaniem książki, którą napisała z również obecną na spotkaniu dr Elizabeth "Barry" White, która przez wiele lat pracowała w Muzeum Pamięci Holokaustu w Stanach Zjednoczonych.

Janina Spinner Mehlberg była po wojnie jedyną kobietą profesorem matematyki w Instytucie Technologicznym w stanie Illinois
Janina Spinner Mehlberg była po wojnie jedyną kobietą profesorem matematyki w Instytucie Technologicznym w stanie Illinois
Źródło: Państwowe Muzeum na Majdanku

Podszedł profesor i wręczył maszynopis

Książka nosi tytuł "Fałszywa hrabina. Opowieść o Żydówce, która podczas Zagłady uratowała tysiące Polaków". Przeczytamy w niej o losach Janiny Spinner Mehlberg - zasymilowanej Żydówki, która w czasach okupacji niemieckiej przybrała fałszywą tożsamość katolickiej arystokratki – hrabiny Janiny Suchodolskiej i niosła pomoc polskim więźniom Majdanka.

Był 1989 rok - Elizabeth "Barry" White wygłaszała prelekcję na konferencji naukowej, gdy podszedł do niej profesor z uniwersytetu na Florydzie i wręczył kopertę z maszynopisem. Była to, jak się później okazało, jedna z dwóch wersji pamiętnika "hrabiny". Elizabeth "Barry" White przeczytała maszynopis. Uznała, że ma do czynienia z niesamowitą historią.

Historia czekała na opowiedzenie przez wiele lat

- "Barry" wiedziała, że około 63 tysięcy Żydów zostało zamordowanych na Majdanku w komorach gazowych i przez rozstrzelanie. Jak to więc możliwe, że żydowska kobieta wchodziła na teren obozu – nawet pięć razy w tygodniu – z różnymi darami, z jedzeniem, lekarstwami? Że negocjowała z niemieckimi nazistowskimi urzędnikami? Jak to jest możliwe? Czy można znaleźć na to dokumenty? – mówiła podczas spotkania dr Śliwa.

Pepi Spinner Mehlberg udawała polską hrabinę
Pepi Spinner Mehlberg udawała polską hrabinę
Źródło: Państwowe Muzeum na Majdanku
Czytaj także: