Brak wystarczającej ilości snu może sprawić, że poczujesz się nawet o 5-10 lat starszy niż w rzeczywistości, wynika z dwóch nowych badań, opisanych przez portal CNN. - Sen odgrywa zasadniczą rolę w tym, jak starzy ludzie się czują - podkreśla Leonie Balter, ich autorka.
Problemy ze zdrowiem czy z poruszaniem się mogą powodować przedwczesne poczucie starości, ale według dwóch badań, których wyniki opublikowano w czasopiśmie "Proceedings of the Royal Society B", to kwestia snu była kluczem do postrzegania siebie jako osoby starszej niż wskazywałaby na to metryka. - Sen odgrywa zasadniczą rolę w tym, jak starzy ludzie się czują - wyjaśnia Leonie Balter, badaczka snu na Uniwersytecie w Sztokholmie i główna autorka badań. Oba wskazują, że niedosypianie może sprawić, że poczujesz się nawet o 5-10 lat starszy niż w rzeczywistości.
Dlaczego brak snu sprawia, że czujemy się starsi
Badaczka tak wyjaśnia ten mechanizm: - Niewystarczająca ilość snu powoduje uczucie senności. A senność to ważny stan, który ma wpływ na motywację (do działania - red.). Sprawia, że priorytetowo traktujemy sen, zmniejsza się zarazem nasz poziom energii. Brak energii i motywacji do działania z pewnością może przyczynić się do poczucia starzenia się, ograniczając jednocześnie zdolność człowieka do pozostania aktywnym fizycznie i społecznie. Tymczasem oba te czynniki sprawiają, że czujemy się młodziej.
- Wiek można rozumieć w wielu wymiarach: metrykalnym, biologicznym i subiektywnym - podkreśla badacz snu dr Chang-Ho Yun, profesor neurologii na Uniwersytecie Narodowym w Seulu, który nie brał udziału w badaniach. - Ogólnie rzecz biorąc, odkrycia te podkreślają znaczenie odpowiedniego snu dla utrzymania młodego subiektywnego wieku, co potencjalnie korzystnie wpływa zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne - dodaje.
Jak przebiegały badania
Balter i jej współpracownicy przeprowadzili dwa badania. W pierwszym uczestniczyło przez miesiąc 429 osób w wieku od 18 do 70 lat. Spali we własnych domach, byli pytani o jakość snu i na ile lat się czują. Jak się okazało, na każdą nieprzespaną noc zgłaszali, że czują się o około ćwierć roku starsi niż wskazywałby to ich wiek metrykalny. Jeśli dana osoba dobrze spała przez cały miesiąc, czuła się średnio o prawie sześć lat młodsza niż w rzeczywistości.
W drugim badaniu 186 tych samych uczestników spało w warunkach laboratoryjnych przez dwie noce. Upewniono się, że każdej nocy nie będą mieli więcej niż cztery godziny snu. Subiektywne doświadczenie starzenia się było znacznie większe, gdy ludzie doświadczali takiego stopnia braku snu: czuli się średnio o prawie cztery i pół roku starsi niż w rzeczywistości.
W drugim badaniu monitorowano też uczucie senności. Każda jednostka wzrostu w skali pomiaru powodowała dodanie 1,23 roku do oceny starzenia się.
Płeć nie miała znaczenia dla wyników, ale chronotyp snu - tak. Ludzie, którzy lubią wstawać wcześnie, tzw. ranne ptaszki, odczuli ten wpływ głębiej. Kiedy przesypiali do dziewięciu godzin na dobę, czuli się znacznie młodsi.
- Te odkrycia potwierdzają, że sen, istotne zjawisko biologiczne, może być kluczem do poczucia młodości - napisali w podsumowaniu badania Balter i jej współpracownicy.
Dlaczego to ważne, by czuć się młodo
Że dobrze jest czuć się młodo, nieraz już naukowcy wykazali. Powiązano to z dłuższym życiem, niższą częstotliwością występowania demencji i depresji, a także takimi cechami, jak optymizm, nadzieja i odporność. Generalnie: z lepszym zdrowiem fizycznym i psychicznym.
Badania potwierdziły też, że ludzie, którzy czują się młodziej niż wskazuje ich wiek, mają młodsze mózgi. Przeprowadzone w czerwcu 2018 r. analizy dowiodły, że starsi ludzie, którzy postrzegali siebie jako młodszych, mieli w mózgach więcej istoty szarej, która m.in. warunkuje proces mówienia i rozumienia, odpowiada za inteligencję, pamięć, zdolności umysłowe, warunkuje myślenie abstrakcyjne, kojarzenie faktów, czytanie i pisanie. Uzyskali też lepsze wyniki w testach wieku mózgu.
Jak szybko ludzie mogą znów poczuć się młodziej
Jak szybko ludzie mogą odzyskać siły po okresie niedosypiania i znów zacząć czuć się młodziej? - Dokładna odpowiedź na to pytanie nie jest znana. Z naszych danych wynika jednak, że może to nastąpić dość szybko - zaznacza Balter. - Wszystko, co może złagodzić senność (w ciągu dnia - red.) może mieć natychmiastowy wpływ na subiektywny wiek. Jednak aby uzyskać bardziej znaczące i trwałe efekty, niezbędna jest wystarczająca ilości snu.
Profesor Yun podkreśla też, że "jeśli podejrzewasz, że brak snu wynika z zaburzeń, takich jak bezsenność lub bezdech senny, niezwykle ważne jest, aby zgłosić się do lekarza i podjąć leczenie. Dodaje również, że "zmiany nastroju i uczucie zmęczenia również przyczyniają się do subiektywnego poczucia starzenia się". - Zmiany te są typowymi objawami braku snu i mogą nasilać zarówno senność, jak i postrzeganie swojego wieku jako starszy.
Źródło: CNN
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock