Jak Korea wypracowała Nobla? Kultura jako towar eksportowy

Źródło:
tvn24.pl
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han Kang
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han KangTVN24
wideo 2/4
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han KangTVN24

Tegoroczna laureatka Nagrody Nobla zwróciła uwagę publiczności na literaturę koreańską. A tamtejszy rząd od wielu lat stara się uczynić swoim flagowym towarem eksportowym właśnie kulturę i nie szczędzi na to pieniędzy. Sukcesy na arenie międzynarodowej to nie efekt jednorazowego zastrzyku pieniędzy, a wieloletniej strategii, dzięki której wartość eksportu kulturalnego Korei przekroczyła już wartość eksportu m.in. sprzętu AGD, akumulatorów, samochodów elektrycznych i paneli wyświetlaczy.

Literacki Nobel dla powieściopisarki Han Kang to zwieńczenie wieloletniej pracy rządu Korei Południowej na rzecz rozwoju i promocji tamtejszej kultury. Dzięki przemyślanej strategii, obejmującej wsparcie różnych dziedzin sztuki, k-kultura - przedrostek "k" oznacza tu oczywiście Koreę - stała się jednym z najważniejszych towarów eksportowych.

Nobel Han Kang, dopiero drugi w historii tego kraju - w 2000 r. nagrodę pokojową zdobył były prezydent Kim Dae-Jung - to niejedyny sukces koreańskiej strategii. Wśród nich można wymienić Oscara z 2019 r. w kategorii najlepszy film dla "Parasite" w reżyserii Boon Jong Ho (i trzy inne - za scenariusz, reżyserię i dla filmu międzynarodowego), globalne osiągnięcia zespołów k-popowych (np. BTS sprzedał na świecie 40 mln płyt i jest pierwszą nieanglojęzyczną grupą, która wypełniła londyński stadion Wembley) czy popularność seriali i programów rozrywkowych.

Popularnych dziedzin koreańskiej kultury jest tak dużo, że Bo Gyoon Park, były minister kultury, sportu i turystyki, określał ją jednym słowem k-content (od angielskiego słowa oznaczającego treści).

Następny będzie wrestling

W 2023 r. rządowe wsparcie dla koreańskiej kultury na świecie osiągnęło najwyższy poziom w historii. Tamtejsze Ministerstwo Kultury, Sportu i Turystyki przeznaczyło na to 12,5 proc. całego budżetu - w sumie 844,2 mld koreańskich wonów (ok. 2,4 mld zł).

Najwięcej pieniędzy zainwestowano m.in. w film, muzykę i gaming (gry komputerowe). Osobny budżet przeznaczono na analizę rynków zagranicznych (1,5 mld KRW, ponad 43 mln zł). Zaplanowało tez organizację wystawy K-kultury w Cheonan (300 mln wonów, czyli ponad 800 tys. zł).

Komentując te dane Bo Gyoon Park, ówczesny minister, powiedział: - Branża k-content stała się silnym graczem na koreańskim rynku eksportowym wcześniej, niż ktokolwiek się spodziewał. Wartość eksportu k-contentu w 2021 r. wyniosła 12,4 mld dolarów, przewyższając wartość eksportu sprzętu AGD, ogniw wtórnych, samochodów elektrycznych i paneli wyświetlaczy. W związku z tym k-content stał się nowym motorem wzrostu południowokoreańskiej gospodarki - mówił.

BTS zajęło 1. miejsce w zestawieniu (materiał z 2018 roku)
BTS zajęło 1. miejsce w zestawieniu 04.06 | Pierwsze miejsce w prestiżowym amerykańskim zestawieniu Billboard 200 zazwyczaj zarezerwowane jest dla gwiazd i zespołów z pierwszych stron branżowych magazynów. Nie tym razem - najwyższe miejsce zestawienia należy aktualnie do południowokoreańskiego boysbandu BTS. To pierwszy k-popowy (koreańsko-popowy – red.) zespół na świecie, któremu udało to osiągnąć. Sukcesu muzykom pogratulował prezydent Korei Południowej Moon Jae-in.AD/TOTERAZ | BigHit Entertainment

Park podkreślał, że dzięki najwyższej dotacji ministerstwo będzie w stanie intensywnie promować kulturę koreańską. - Postrzegamy ją jako przełomowy element, który może zmienić krajobraz naszego eksportu.

Duże znaczenie dla rozwoju tej dziedziny ma nie tylko bezpośrednie wsparcie finansowe ze strony państwa, ale też współpraca z prywatnymi firmami, w tym czebolami (konglomeratami, koncernami), mediami i przemysłem rozrywkowym. Ważną rolę w tym systemie odgrywają agencje talentów, odpowiedzialne m.in. "wychowywanie" kolejnych gwiazd muzyki.

Zmiana kierunku i koreańska fala

Skąd tak duży nacisk na kulturę? Jedną z przyczyn jest azjatycki kryzys finansowy z 1997 r.

W ciągu czterech dekad od zakończenia wojny na półwyspie koreańskim kraj przeszedł drogę od skrajnego ubóstwa do jednego z najbogatszych państw na świecie. Boom zakończył finansowy krach. Rząd koreański pożyczył wtedy od Międzynarodowego Funduszu Walutowego 55 miliardów dolarów. Jak w wywiadzie tłumaczyła mi dr Julia Trzcińska z Wydziału Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Korea zrozumiała, że musi zmienić kierunek rozwoju gospodarki, bo dotychczasowy się nie sprawdził.

– Postawiono na dwie gałęzie: nowe technologie i sektor rozrywkowy. Mieli dobre produkty, południowokoreański won był bardzo tani, zaczęli więc eksportować. Poza technologia także kulturę - mówiła dr Trzcińska.

"Kraj musiał odejść od nadmiernego polegania na wytwórstwie przemysłowym. Musiał stworzyć swoją markę, która pozwoliłaby sprzedawać inne rodzaje towarów i usług. To się udało dzięki twórcom kultury" – piszą w książce "Korea. Nowa historia południa i północy" Victor D. Cha i Ramon Pacheco Pardo (przeł. Agnieszka Liszka-Drążkiewicz). "Skoro jeden hollywodzki film, 'Park Jurajski', zarobił w 1993 r. więcej pieniędzy niż Hyundai na sprzedaży samochodów, to czy południowokoreańska branża rozrywkowa nie mogła stać się dodatkowym motorem rozwoju, napędzającym gospodarkę kraju?".

"Parasite" otworzył drzwi dla koreańskich produkcji
"Parasite" otworzył drzwi dla koreańskich produkcji Gutek Film

Już w 1999 r. zadekretowano, że na promocję kultury przeznaczany będzie co najmniej 1 proc. budżetu państwa. Tak powstała "hallyu", czyli "koreańska fala" - termin określający zbiorczo fenomen rozwoju tamtejszej kultury, obejmujący takie dziedziny jak muzyka, film, seriale czy kuchnia, ukuli dziennikarze z Chin.

– Rząd bardzo wspierał rozwój kultury jako produktu eksportowego. Wiedzieli, że nie można oferować byle czego, czerpali doświadczenia z innych krajów: z Japonii, która wtedy była liderem w regionie, ze Stanów, z Europy. Wyciągnęli z cudzych doświadczeń to, co najlepsze, dodając swój koloryt kulturowy – opowiadała dr Trzcińska.

Koreańskiej kulturze pomogły też zmiany polityczne i demokratyzacja kraju. W 1993 r. Korea Południowa zniosła cenzurę, którą wprowadzono po wojskowym zamachu stanu w 1961 r. i która obowiązywała w czasie w czasie autorytarnych rządów (1961-87).  

Kluczowa dziedzina sztuki

Rządowym wsparciem otoczono też literaturę. W 1996 r. powstał LTI Korea (Koreański Instytut Tłumaczeń Literatury), którego celem jest promocja przekładów literackich. Do tej pory Instytut wsparł wydanie (np. dotując tłumaczenia) ponad 2 tys. książek w 44 językach. "Zdobycie Nagrody Nobla przez Han Kang jest zarówno efektem tych wysiłków, jak i symbolicznym momentem dowodzącym, że koreańska literatura rezonuje z czytelnikami na całym świecie" - czytamy w komunikacie na stronie LTI.

Wśród celów LTI na kolejne cztery lata jest wykształcenie prawie 5 tys. nowych tłumaczy, których praca pomoże dotrzeć kolejnym koreańskim dziełom do nowych odbiorców.

"Literacka Nagroda Nobla dla Han Kang to przełomowy moment, uwypuklający wysiłki LTI Korea na rzecz przedstawienia koreańskiej literatury światu" - skomentował Sooyoung Chon, szef Instytutu. "Będziemy nadal ciężko pracować, aby więcej koreańskich dzieł literackich zostało przetłumaczonych na różne języki i by móc je przedstawić globalnej publiczności".

– Rząd koreański uważa literaturę za kluczową dziedzinę rodzimej sztuki – mówił mi w rozmowie opublikowanej na łamach "Książek. Magazynu do czytania" Dangkweon Lee, dyrektor Centrum Kultury Koreańskiej (KCC) w Warszawie. Placówki KCC podlegają rządowej instytucji zajmującej się promowaniem Korei za granicą, znaleźć można je na całym świecie. – Skupiamy się na umocnieniu pozycji naszego kraju jako ośrodka kultury o zasięgu globalnym. A nasza polityka obejmuje także wspieranie przemysłu wydawniczego - podkreślał.

Koreańczycy inwestują m.in. w tłumaczenia i w promocję. Organizują warsztaty dla tłumaczy, wspierają też zagranicznych wydawców grantami. Karolina Bednarz, założycielka specjalizującego się w azjatyckiej literaturze wydawnictwa Tajfuny, mówiła mi, że propozycji wsparcia ze strony KCC jest tak dużo, że nie ze wszystkiego są w stanie skorzystać. A system jest na tyle prosty, że łatwiej jest rozliczyć grant koreański, niż te, które przyznawane są w Polsce. – Można by wziąć choćby częściowo przykład z Korei - podsumowała Bednarz.

Autorka/Autor:Natalia Szostak

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: Guillem Lopez/PHOTOSHOT/PAP

Pozostałe wiadomości

- Do tej pory z programu dobrowolnych odejść w Poczcie Polskiej skorzystało 2,4 tysiąca pracowników - przekazał w Sejmie wiceminister aktywów państwowych Zbigniew Ziejewski. Dodał, że sytuacja spółki, ze względu na generowane straty, pozostaje "bardzo zła".

"Bardzo zła" sytuacja polskiego giganta. Cięcie etatów

"Bardzo zła" sytuacja polskiego giganta. Cięcie etatów

Źródło:
PAP

Sejm uchwalił w piątek nowelizację ustawy zakładającą zakaz sprzedaży podgrzewanych wyrobów tytoniowych z aromatem. Producenci i sprzedawcy będą mieli dziewięć miesięcy na dostosowanie się do nowego prawa.

Te produkty mają być zakazane. Decyzja Sejmu

Te produkty mają być zakazane. Decyzja Sejmu

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Władimir Putin polecił w piątek swojemu rządowi, by przygotował się do powrotu zachodnich firm do Rosji - napisał portal brytyjskiego dziennika "Financial Times". To sygnał potencjalnego odrodzenia relacji biznesowych na tle zbliżenia między USA i Rosją.

Putin szykuje się na powrót zachodnich firm

Putin szykuje się na powrót zachodnich firm

Źródło:
PAP

- Ministerstwo Finansów nie planuje wprowadzenia podatku katastralnego w Polsce - zapewnił w piątek w Sejmie wiceminister finansów Jarosław Neneman, odpowiadając na pytania posłów. Przypomniał też, że rząd nie wprowadził żadnego nowego podatku od kapliczek, ogrodowych krasnali czy płotów, o czym wcześniej informowały niektóre media.

"Żadnego podatku od krasnali, kapliczek"

"Żadnego podatku od krasnali, kapliczek"

Źródło:
PAP

Rosja może wyrazić zgodę na wykorzystanie zamrożonych na Zachodzie aktywów państwowych do odbudowy Ukrainy, pod warunkiem, że część tych środków trafi na terytoria kontrolowane przez Moskwę - przekazała w piątek agencja Reutera, powołując się na trzy źródła.

Nowy pomysł w sprawie zamrożonych rosyjskich aktywów

Nowy pomysł w sprawie zamrożonych rosyjskich aktywów

Źródło:
PAP

W piątkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. W efekcie kumulacja rośnie do 100 milionów złotych. W Polsce odnotowano trzy wygrane czwartego stopnia. Oto liczby, które wylosowano 21 lutego 2025 roku.

Kumulacja w Eurojackpot rośnie

Kumulacja w Eurojackpot rośnie

Źródło:
tvn24.pl

- Jeśli zlikwidowane zostanie zwolnienie z cła przesyłek o wartości poniżej 150 euro, będzie to oznaczać objęcie cłem wszystkich przesyłek z krajów trzecich do Unii Europejskiej - powiedziała wiceszefowa Krajowej Administracji Skarbowej Małgorzata Krok.

Zakupy przez internet mogą być droższe

Zakupy przez internet mogą być droższe

Źródło:
PAP

PKO BP, Santander Bank Polska, ING Bank Śląski, mBank i Alior Bank - między innymi te instytucje finansowe zapowiedziały na najbliższe dni prace serwisowe. W niektórych przypadkach mogą pojawić się problemy z płatnościami, wypłatą pieniędzy z bankomatów oraz dostępem do strony internetowej i aplikacji.

Utrudnienia w bankach. "Nie wykonasz transakcji"

Utrudnienia w bankach. "Nie wykonasz transakcji"

Źródło:
tvn24.pl

Aż trzy czwarte treści promowanych przez algorytmy na niemieckim TikToku i X, czyli dawnym Twitterze, miało pozytywny wydźwięk dla prawicy, głównie skrajnej Alternatywy dla Niemiec (Afd) - wynika z analizy międzynarodowej organizacji Global Witness. Najbliższe wybory do Bundestagu odbędą się już w najbliższą niedzielę.

Algorytmy promują skrajną prawicę

Algorytmy promują skrajną prawicę

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Niektóre osoby mogą niedługo stracić dostęp do mObywatela. Od 25 lutego użytkownicy aplikacji w wersji 4.50.0 i niższej nie będą już mogli z niej korzystać. Aby móc nadal jej używać, konieczna jest aktualizacja.

Oni stracą dostęp do mObywatela. Już niedługo ważna zmiana

Oni stracą dostęp do mObywatela. Już niedługo ważna zmiana

Źródło:
tvn24.pl

Firma Birkenstock próbowała przed niemieckim sądem zastrzec projekt swoich sandałów jako sztukę, tak by w konsekwencji były one chronione prawami autorskimi. Chciała w ten sposób powstrzymać konkurencję przed sprzedażą sandałów z korkową podeszwą. Z takim rozumowaniem sąd zgodzić się jednak nie chciał.

Producent chciał, by sandały zostały uznane za dzieło sztuki. Sąd się nie zgodził

Producent chciał, by sandały zostały uznane za dzieło sztuki. Sąd się nie zgodził

Źródło:
BBC

Microsoft zaprezentował nowy chip, który, jak stwierdza firma, pokazał, że obliczenia kwantowe są "kwestią lat, a nie dziesięcioleci". Gigant z Redmond dołączył do Google i IBM w prognozach, że fundamentalna zmiana w technologii komputerowej jest znacznie bliższa, niż ostatnio sądzono.

Microsoft zaprezentowało nowy chip kwantowy. Teoria sprzed stu lat wprowadzona w rzeczywistość

Microsoft zaprezentowało nowy chip kwantowy. Teoria sprzed stu lat wprowadzona w rzeczywistość

Źródło:
Reuters

U wybrzeży Gotlandii doszło do kolejnego przerwania podmorskiego kabla na Morzu Bałtyckim - poinformowały w piątek szwedzkie władze. Prokuratura w Sztokholmie wszczęła w tej sprawie śledztwo.

Kolejne przerwanie podmorskiego kabla na Bałtyku     

Kolejne przerwanie podmorskiego kabla na Bałtyku     

Źródło:
PAP

Rada nadzorcza Polskich Portów Lotniczych odwołała Andrzeja Ilkowa z funkcji prezesa zarządu Polskich Portów Lotniczych - poinformowała spółka w komunikacie.

Zmiany w Polskich Portach Lotniczych

Zmiany w Polskich Portach Lotniczych

Źródło:
tvn24.pl, PAP

- Z założenia nie wierzę politykom. Powiem "sprawdzam" w ciągu 100 dni. Jeśli z tych 300 propozycji połowa zostanie wdrożona szybką ścieżką, to będzie to gigantyczny sukces – ocenił w piątek w Radiu ZET prezes InPostu Rafał Brzoska. Przedsiębiorca podkreślił, że nie chce wchodzić do polityki. - Jestem z krwi i kości człowiekiem biznesu, filantropem, myślę niezłym ojcem i niezłym mężem - powiedział Brzoska.

Brzoska: Z założenia nie wierzę politykom. Powiem "sprawdzam" w ciągu 100 dni

Brzoska: Z założenia nie wierzę politykom. Powiem "sprawdzam" w ciągu 100 dni

Źródło:
PAP, Radio ZET

Jack Ma powrócił do łask chińskich władz? Tak zdaje się sugerować nagranie ze spotkania prezydenta Chin Xi Jinpinga z liderami biznesu w kraju, na którym pojawił się założyciel Alibaby. Jack Ma zniknął z życia publicznego w 2020 roku, po tym jak skrytykował chiński sektor finansowy.

Zniknął po krytyce władz, teraz pokazał się na spotkaniu z prezydentem. Co to oznacza?

Zniknął po krytyce władz, teraz pokazał się na spotkaniu z prezydentem. Co to oznacza?

Źródło:
BBC

Największym dostawcą dużego sprzętu AGD w Unii Europejskiej nie jest już Polska. Jej miejsce zajęły Chiny. Grozi nam utrata konkurencyjności i wielu rynków – ostrzegają przedstawiciele branży, cytowani w czołówkowym tekście piątkowego wydania "Rzeczpospolitej".

Polska była numerem jeden w tej branży, ale właśnie przegrała z Chinami

Polska była numerem jeden w tej branży, ale właśnie przegrała z Chinami

Źródło:
PAP

6 na 50 zbadanych partii zimowych płynów i koncentratów płynów do spryskiwaczy i odmrażaczy do szyb samochodowych miała przekroczoną zawartość metanolu - poinformował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Substancja jest silną trucizną.

Za duże stężenie alkoholu w płynach do spryskiwaczy. Producenci wycofują produkty z obrotu

Za duże stężenie alkoholu w płynach do spryskiwaczy. Producenci wycofują produkty z obrotu

Źródło:
PAP

Chorwaci bojkotują supermarkety i konkretne produkty w proteście przeciwko drożyźnie. Jak wskazuje w rozmowie z portalem tvn24.pl analityczka do spraw Bałkanów Zachodnich w Ośrodku Studiów Wschodnich Paulina Wankiewicz, akcje konsumenckie odniosły pewien skutek - rząd wprowadził punktowo ceny regulowane, a niektórzy handlowcy zdecydowali się na obniżki. Ekspertka zwraca także uwagę na "psychologiczny efekt" związany ze zmianą waluty, a także na istotne wyzwanie, jakie kwestia cen niesie dla turystyki, odpowiadającej aż za 20 procent PKB tego kraju.

Bojkot sklepów i produktów. "Kierunek droższy niż Hiszpania czy Grecja"

Bojkot sklepów i produktów. "Kierunek droższy niż Hiszpania czy Grecja"

Źródło:
tvn24.pl

Ważna informacja dla tych, którzy planują podróż do Grecji. Kontrolerzy ruchu lotniczego w tym kraju ogłosili, że dołączą 28 lutego do strajku generalnego, co oznacza, że nie będą obsługiwane loty komercyjne. Na ostatni dzień lutego zaplanowano demonstracje w związku z drugą rocznicą katastrofy kolejowej, w której zginęło 57 osób.

Ważna informacja dla podróżujących do Grecji. Kontrolerzy lotów dołączają do strajku

Ważna informacja dla podróżujących do Grecji. Kontrolerzy lotów dołączają do strajku

Źródło:
PAP

To bardzo dobra rzecz, by wspierać budownictwo społeczne, ale także spółdzielcze. To są rzeczy, z którymi się zgadzamy - mówiła w "Faktach po Faktach" ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Jak podkreśliła, nie zgadza się natomiast z dopłatami do kredytów, które mogą wpłynąć na ceny mieszkań oraz ich dostępność.

Ministra: tu zapala się czerwona lampka

Ministra: tu zapala się czerwona lampka

Źródło:
tvn24.pl

Dość rozmów, czas na działanie! Sfinansujmy pomoc dla Ukrainy z zamrożonych rosyjskich aktywów - napisał w czwartek na platformie X premier Donald Tusk. Dodał, że konieczne jest także wzmocnienie europejskich granic z Rosją, ochrona nieba, a także przyjęcie nowych zasad fiskalnych w celu sfinansowania bezpieczeństwa Unii Europejskiej.

Trzy punkty Tuska. "Czas na działanie!"

Trzy punkty Tuska. "Czas na działanie!"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Linie lotnicze Delta Air Lines zaoferowały, że zapłacą po 30 tysięcy dolarów wszystkim pasażerom samolotu, który rozbił się na lotnisku w Toronto - pisze "The New York Times". W poniedziałek świat obiegły zdjęcia maszyny leżącej do góry podwoziem na płycie kandyjskiego lotniska.

Wypadek w Toronto. Linie chcą zapłacić po 30 tys. dolarów każdemu z pasażerów

Wypadek w Toronto. Linie chcą zapłacić po 30 tys. dolarów każdemu z pasażerów

Źródło:
The New York Times, tvn24.pl

Sejm uchwalił w czwartek ustawę o dokapitalizowaniu z budżetu spółki Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) kwotą do 60 miliardów złotych, co ma być wkładem do budowy pierwszej elektrowni jądrowej. Warunkiem dokapitalizowania jest zgoda Brukseli na pomoc publiczną.

Ogromne pieniądze na elektrownię jądrową. Decyzja Sejmu

Ogromne pieniądze na elektrownię jądrową. Decyzja Sejmu

Źródło:
PAP