Jak Korea wypracowała Nobla? Kultura jako towar eksportowy

Źródło:
tvn24.pl
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han Kang
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han KangTVN24
wideo 2/4
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han KangTVN24

Tegoroczna laureatka Nagrody Nobla zwróciła uwagę publiczności na literaturę koreańską. A tamtejszy rząd od wielu lat stara się uczynić swoim flagowym towarem eksportowym właśnie kulturę i nie szczędzi na to pieniędzy. Sukcesy na arenie międzynarodowej to nie efekt jednorazowego zastrzyku pieniędzy, a wieloletniej strategii, dzięki której wartość eksportu kulturalnego Korei przekroczyła już wartość eksportu m.in. sprzętu AGD, akumulatorów, samochodów elektrycznych i paneli wyświetlaczy.

Literacki Nobel dla powieściopisarki Han Kang to zwieńczenie wieloletniej pracy rządu Korei Południowej na rzecz rozwoju i promocji tamtejszej kultury. Dzięki przemyślanej strategii, obejmującej wsparcie różnych dziedzin sztuki, k-kultura - przedrostek "k" oznacza tu oczywiście Koreę - stała się jednym z najważniejszych towarów eksportowych.

Nobel Han Kang, dopiero drugi w historii tego kraju - w 2000 r. nagrodę pokojową zdobył były prezydent Kim Dae-Jung - to niejedyny sukces koreańskiej strategii. Wśród nich można wymienić Oscara z 2019 r. w kategorii najlepszy film dla "Parasite" w reżyserii Boon Jong Ho (i trzy inne - za scenariusz, reżyserię i dla filmu międzynarodowego), globalne osiągnięcia zespołów k-popowych (np. BTS sprzedał na świecie 40 mln płyt i jest pierwszą nieanglojęzyczną grupą, która wypełniła londyński stadion Wembley) czy popularność seriali i programów rozrywkowych.

Popularnych dziedzin koreańskiej kultury jest tak dużo, że Bo Gyoon Park, były minister kultury, sportu i turystyki, określał ją jednym słowem k-content (od angielskiego słowa oznaczającego treści).

Następny będzie wrestling

W 2023 r. rządowe wsparcie dla koreańskiej kultury na świecie osiągnęło najwyższy poziom w historii. Tamtejsze Ministerstwo Kultury, Sportu i Turystyki przeznaczyło na to 12,5 proc. całego budżetu - w sumie 844,2 mld koreańskich wonów (ok. 2,4 mld zł).

Najwięcej pieniędzy zainwestowano m.in. w film, muzykę i gaming (gry komputerowe). Osobny budżet przeznaczono na analizę rynków zagranicznych (1,5 mld KRW, ponad 43 mln zł). Zaplanowało tez organizację wystawy K-kultury w Cheonan (300 mln wonów, czyli ponad 800 tys. zł).

Komentując te dane Bo Gyoon Park, ówczesny minister, powiedział: - Branża k-content stała się silnym graczem na koreańskim rynku eksportowym wcześniej, niż ktokolwiek się spodziewał. Wartość eksportu k-contentu w 2021 r. wyniosła 12,4 mld dolarów, przewyższając wartość eksportu sprzętu AGD, ogniw wtórnych, samochodów elektrycznych i paneli wyświetlaczy. W związku z tym k-content stał się nowym motorem wzrostu południowokoreańskiej gospodarki - mówił.

BTS zajęło 1. miejsce w zestawieniu (materiał z 2018 roku)
BTS zajęło 1. miejsce w zestawieniu 04.06 | Pierwsze miejsce w prestiżowym amerykańskim zestawieniu Billboard 200 zazwyczaj zarezerwowane jest dla gwiazd i zespołów z pierwszych stron branżowych magazynów. Nie tym razem - najwyższe miejsce zestawienia należy aktualnie do południowokoreańskiego boysbandu BTS. To pierwszy k-popowy (koreańsko-popowy – red.) zespół na świecie, któremu udało to osiągnąć. Sukcesu muzykom pogratulował prezydent Korei Południowej Moon Jae-in.AD/TOTERAZ | BigHit Entertainment

Park podkreślał, że dzięki najwyższej dotacji ministerstwo będzie w stanie intensywnie promować kulturę koreańską. - Postrzegamy ją jako przełomowy element, który może zmienić krajobraz naszego eksportu.

Duże znaczenie dla rozwoju tej dziedziny ma nie tylko bezpośrednie wsparcie finansowe ze strony państwa, ale też współpraca z prywatnymi firmami, w tym czebolami (konglomeratami, koncernami), mediami i przemysłem rozrywkowym. Ważną rolę w tym systemie odgrywają agencje talentów, odpowiedzialne m.in. "wychowywanie" kolejnych gwiazd muzyki.

Zmiana kierunku i koreańska fala

Skąd tak duży nacisk na kulturę? Jedną z przyczyn jest azjatycki kryzys finansowy z 1997 r.

W ciągu czterech dekad od zakończenia wojny na półwyspie koreańskim kraj przeszedł drogę od skrajnego ubóstwa do jednego z najbogatszych państw na świecie. Boom zakończył finansowy krach. Rząd koreański pożyczył wtedy od Międzynarodowego Funduszu Walutowego 55 miliardów dolarów. Jak w wywiadzie tłumaczyła mi dr Julia Trzcińska z Wydziału Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Korea zrozumiała, że musi zmienić kierunek rozwoju gospodarki, bo dotychczasowy się nie sprawdził.

– Postawiono na dwie gałęzie: nowe technologie i sektor rozrywkowy. Mieli dobre produkty, południowokoreański won był bardzo tani, zaczęli więc eksportować. Poza technologia także kulturę - mówiła dr Trzcińska.

"Kraj musiał odejść od nadmiernego polegania na wytwórstwie przemysłowym. Musiał stworzyć swoją markę, która pozwoliłaby sprzedawać inne rodzaje towarów i usług. To się udało dzięki twórcom kultury" – piszą w książce "Korea. Nowa historia południa i północy" Victor D. Cha i Ramon Pacheco Pardo (przeł. Agnieszka Liszka-Drążkiewicz). "Skoro jeden hollywodzki film, 'Park Jurajski', zarobił w 1993 r. więcej pieniędzy niż Hyundai na sprzedaży samochodów, to czy południowokoreańska branża rozrywkowa nie mogła stać się dodatkowym motorem rozwoju, napędzającym gospodarkę kraju?".

"Parasite" otworzył drzwi dla koreańskich produkcji
"Parasite" otworzył drzwi dla koreańskich produkcji Gutek Film

Już w 1999 r. zadekretowano, że na promocję kultury przeznaczany będzie co najmniej 1 proc. budżetu państwa. Tak powstała "hallyu", czyli "koreańska fala" - termin określający zbiorczo fenomen rozwoju tamtejszej kultury, obejmujący takie dziedziny jak muzyka, film, seriale czy kuchnia, ukuli dziennikarze z Chin.

– Rząd bardzo wspierał rozwój kultury jako produktu eksportowego. Wiedzieli, że nie można oferować byle czego, czerpali doświadczenia z innych krajów: z Japonii, która wtedy była liderem w regionie, ze Stanów, z Europy. Wyciągnęli z cudzych doświadczeń to, co najlepsze, dodając swój koloryt kulturowy – opowiadała dr Trzcińska.

Koreańskiej kulturze pomogły też zmiany polityczne i demokratyzacja kraju. W 1993 r. Korea Południowa zniosła cenzurę, którą wprowadzono po wojskowym zamachu stanu w 1961 r. i która obowiązywała w czasie w czasie autorytarnych rządów (1961-87).  

Kluczowa dziedzina sztuki

Rządowym wsparciem otoczono też literaturę. W 1996 r. powstał LTI Korea (Koreański Instytut Tłumaczeń Literatury), którego celem jest promocja przekładów literackich. Do tej pory Instytut wsparł wydanie (np. dotując tłumaczenia) ponad 2 tys. książek w 44 językach. "Zdobycie Nagrody Nobla przez Han Kang jest zarówno efektem tych wysiłków, jak i symbolicznym momentem dowodzącym, że koreańska literatura rezonuje z czytelnikami na całym świecie" - czytamy w komunikacie na stronie LTI.

Wśród celów LTI na kolejne cztery lata jest wykształcenie prawie 5 tys. nowych tłumaczy, których praca pomoże dotrzeć kolejnym koreańskim dziełom do nowych odbiorców.

"Literacka Nagroda Nobla dla Han Kang to przełomowy moment, uwypuklający wysiłki LTI Korea na rzecz przedstawienia koreańskiej literatury światu" - skomentował Sooyoung Chon, szef Instytutu. "Będziemy nadal ciężko pracować, aby więcej koreańskich dzieł literackich zostało przetłumaczonych na różne języki i by móc je przedstawić globalnej publiczności".

– Rząd koreański uważa literaturę za kluczową dziedzinę rodzimej sztuki – mówił mi w rozmowie opublikowanej na łamach "Książek. Magazynu do czytania" Dangkweon Lee, dyrektor Centrum Kultury Koreańskiej (KCC) w Warszawie. Placówki KCC podlegają rządowej instytucji zajmującej się promowaniem Korei za granicą, znaleźć można je na całym świecie. – Skupiamy się na umocnieniu pozycji naszego kraju jako ośrodka kultury o zasięgu globalnym. A nasza polityka obejmuje także wspieranie przemysłu wydawniczego - podkreślał.

Koreańczycy inwestują m.in. w tłumaczenia i w promocję. Organizują warsztaty dla tłumaczy, wspierają też zagranicznych wydawców grantami. Karolina Bednarz, założycielka specjalizującego się w azjatyckiej literaturze wydawnictwa Tajfuny, mówiła mi, że propozycji wsparcia ze strony KCC jest tak dużo, że nie ze wszystkiego są w stanie skorzystać. A system jest na tyle prosty, że łatwiej jest rozliczyć grant koreański, niż te, które przyznawane są w Polsce. – Można by wziąć choćby częściowo przykład z Korei - podsumowała Bednarz.

Autorka/Autor:Natalia Szostak

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: Guillem Lopez/PHOTOSHOT/PAP

Pozostałe wiadomości

Prokuratura prowadzi śledztwo w sprawie ujawnienia przez jednego z członków Rady Polityki Pieniężnej informacji niejawnej o klauzuli "tajne" dotyczącej przebiegu niejawnej części posiedzenia RPP - przekazała Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Śledczy w asyście policji weszli w czwartek do siedziby Narodowego Banku Polskiego.

Prokuratura zabrała głos w sprawie wejścia do siedziby NBP

Prokuratura zabrała głos w sprawie wejścia do siedziby NBP

Źródło:
PAP

Jest zgoda na przedłużenie Krajowego Planu Odbudowy do końca 2026 roku - przekazała w piątek w mediach społecznościowych ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. "Już wydawało się, że jest to niemożliwe, a jednak udało się!" - napisała.

Jest zgoda Brukseli w sprawie polskiego KPO

Jest zgoda Brukseli w sprawie polskiego KPO

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Na jedno gospodarstwo domowe przypada tylko jedna opłata abonamentowa. Niezależnie od liczby odbiorników i samochodów użytkowanych w gospodarstwie - informuje Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT). Wyjątek dotyczy przedsiębiorców.

Abonament za radio w samochodzie. KRRiT wyjaśnia

Abonament za radio w samochodzie. KRRiT wyjaśnia

Źródło:
tvn24.pl

PKO BP, Santander Bank Polska, ING Bank Śląski, mBank, Alior Bank, Credit Agricole i Bank Pocztowy - klienci tych instytucji finansowych będą musieli liczyć się z utrudnieniami w najbliższym czasie. Chodzi o zaplanowane prace serwisowe.

Utrudnienia dla klientów czołowych banków. "Miej przy sobie gotówkę"

Utrudnienia dla klientów czołowych banków. "Miej przy sobie gotówkę"

Źródło:
tvn24.pl

W przyszłym tygodniu polscy kierowcy mogą zapłacić więcej na stacjach paliw - prognozują analitycy Refleksu. Powodem jest eskalacja konfliktu na linii Izrael-Iran. Podwyżki mogą sięgnąć kilkunastu groszy na litrze w zależności od odpowiedzi Iranu na izraelski atak.

Szykują się podwyżki dla kierowców

Szykują się podwyżki dla kierowców

Źródło:
PAP

Wiceminister finansów Paweł Karbownik złożył rezygnację – dowiedziała się PAP w Ministerstwie Finansów.

Wiceminister finansów złożył rezygnację

Wiceminister finansów złożył rezygnację

Źródło:
PAP

Kraków uplasował się na drugim miejscu zestawienia najlepszych miast dla kobiet podróżujących bez towarzystwa. Dawna stolica Polski wysoką pozycję zawdzięcza między innymi niskiemu wskaźnikowi przestępczości. Prezentujemy pierwszą dziesiątkę.

Najlepsze dla kobiet, które podróżują same. Polskie miasto na podium

Najlepsze dla kobiet, które podróżują same. Polskie miasto na podium

Źródło:
InsureMyTrip, krakow.pl

Inwestorzy z Wall Street coraz chętniej lokują kapitał w metalach szlachetnych. W ten sposób reagują na niepewność związaną z wojną handlową i cłami Donalda Trumpa - opisuje nowy trend portal stacji CNN.

Nowy trend. "Dziwne transakcje na Wall Street"

Nowy trend. "Dziwne transakcje na Wall Street"

Źródło:
CNN

Linie lotnicze przestały latać w przestrzeni powietrznej nad Izraelem, Iranem, Irakiem i Jordanią po izraelskim ataku na Iran - wynika z danych Flightradar24. Na wizualizacji widać, jak pustoszeje niebo nad tymi krajami, a loty pasażerskie omijają niebezpieczną strefę na Bliskim Wschodzie.

Tak samoloty znikały znad Bliskiego Wschodu

Tak samoloty znikały znad Bliskiego Wschodu

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, tvn24.pl

Polskie Linie Lotnicze LOT nie wykorzystują irańskiej przestrzeni powietrznej podczas lotów tranzytowych do Azji - przekazał rzecznik przewoźnika Krzysztof Moczulski. Podkreślił, że połączenia do Indii, a także pozostałych krajów azjatyckich są realizowane zgodnie z rozkładem.

Co z lotami do Azji? Komunikat polskiego przewoźnika

Co z lotami do Azji? Komunikat polskiego przewoźnika

Źródło:
PAP

Giełdy na świecie są na minusie, a ceny ropy na plusie po izraelskim ataku na Iran - podał Reuters. Agencja podkreśliła, że wśród inwestorów widać pęd do bezpiecznych przystani, takich jak złoto, dolar i frank szwajcarski.

Inwestorzy ruszyli do bezpiecznych przystani

Inwestorzy ruszyli do bezpiecznych przystani

Źródło:
Reuters

Ceny w maju 2025 roku wzrosły o 4 procent rok do roku - wynika z danych o inflacji podanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). W porównaniu z poprzednim miesiącem ceny spadły o 0,2 procent.

Inflacja. Nowe dane

Inflacja. Nowe dane

Źródło:
tvn24.pl

- 600 milionów złotych zostało zainwestowane w tym roku w społeczne budownictwo. Najmniej od wielu lat. Żeby zwiększyć tę pulę, potrzebny jest podpis ministra rozwoju i tego podpisu od tygodni nie ma - powiedziała w "Jeden na jeden" w TVN24 ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Mówiła także o eskalacji konfliktu na Bliskim Wschodzie, jego wpływie na wzrost cen ropy i korzyściach dla Rosji i Władimira Putina.

Ministra: tego podpisu od tygodni nie ma

Ministra: tego podpisu od tygodni nie ma

Źródło:
TVN24

W czwartkowym losowaniu Lotto nie padła szóstka. Oznacza to, że kumulacja rośnie do ośmiu milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 12 czerwca 2025 roku.

Kumulacja w Lotto rośnie

Kumulacja w Lotto rośnie

Źródło:
tvn24.pl

Rząd podał propozycje minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz najniższej stawki godzinowej. Płaca minimalna w 2026 roku ma wynieść 4806 złotych brutto, a stawka - 31,40 złotego. Rada Ministrów na dodatkowym posiedzeniu zajmowała się też wskaźnikami makroekonomicznymi będącymi podstawą budżetu na przyszły rok.

Płaca minimalna. Jest decyzja rządu

Płaca minimalna. Jest decyzja rządu

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Rząd proponuje podwyżkę emerytur w 2026 roku o co najmniej 4,9 procent - podano w komunikacie po posiedzeniu Rady Ministrów. Waloryzacja świadczeń będzie miała miejsce w marcu przyszłego roku.

Waloryzacja emerytur 2026. O tyle mają wzrosnąć świadczenia

Waloryzacja emerytur 2026. O tyle mają wzrosnąć świadczenia

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ryanair wprowadził karę w wysokości co najmniej 500 euro dla pasażerów zakłócających porządek, których zachowanie skutkuje usunięciem ich z pokładu samolotu - podała AFP. - Zakłócanie porządku w tak ograniczonej i wspólnej przestrzeni jest niedopuszczalne - skomentował rzecznik tej irlandzkiej linii lotniczej.

Popularny przewoźnik wprowadza nową karę

Popularny przewoźnik wprowadza nową karę

Źródło:
PAP

Rząd prognozuje, że wzrost PKB Polski w 2026 roku wyniesie 3,5 procent, a średnioroczna inflacja znajdzie się na poziomie 3 procent - wynika z założeń do projektu budżetu państwa na 2026 rok, przyjętych w czwartek przez Radę Ministrów.

PKB, inflacja, pensje. Rząd przyjął założenia do budżetu na 2026 rok

PKB, inflacja, pensje. Rząd przyjął założenia do budżetu na 2026 rok

Źródło:
PAP

Rząd Tanzanii zapowiedział wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia dla zagranicznych gości, w tym turystów. Ma ono kosztować 44 dolary. Przewidziano jednak wyjątki.

Turystyczny raj wprowadza obowiązkowe ubezpieczenie dla zagranicznych gości

Turystyczny raj wprowadza obowiązkowe ubezpieczenie dla zagranicznych gości

Źródło:
PAP

Państwa członkowskie Unii Europejskiej zdecydowały w czwartek o podniesieniu ceł na nawozy importowane z Rosji i Białorusi. Rozporządzenie w tej sprawie wejdzie w życie 1 lipca.

O tę decyzję zabiegała Polska. Jest zielone światło

O tę decyzję zabiegała Polska. Jest zielone światło

Źródło:
PAP

Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) podał, że wykryto salmonellę w polędwiczkach z kurczaka o smaku jogurt-morela. Produkt powstał dla właściciela sieci Biedronka - Jeronimo Martins. Sieć również opublikowała komunikat dla klientów w tej sprawie.

Salmonella w polędwiczkach. Duża sieć ostrzega

Salmonella w polędwiczkach. Duża sieć ostrzega

Źródło:
tvn24.pl

Problem ubóstwa energetycznego dotyczy około 1,5 miliona gospodarstw domowych w Polsce - wynika z szacunków resort klimatu. Sposoby ograniczenia skali zjawiska mają się znaleźć w Planie Społeczno-Klimatycznym, który rząd do końca czerwca ma przesłać do Brukseli.

Problem dotyczy 1,5 miliona gospodarstw w Polsce. Alarmujące dane

Problem dotyczy 1,5 miliona gospodarstw w Polsce. Alarmujące dane

Źródło:
PAP

We Francji 36 ministrów rządu kierowanego przez Francois Bayrou złożyło zeznania majątkowe. Ponad połowa francuskiego rządu to milionerzy. Średni majątek ministra w rządzie Bayrou, sprawującym władzę od pół roku, to około 2,5 mln euro.

Połowa tego rządu to milionerzy

Połowa tego rządu to milionerzy

Źródło:
PAP

Ludzkich rozmiarów lalka Labubu została sprzedana za rekordową kwotę 1,08 miliona juanów (około 550 tysięcy złotych) - przekazała stacja BBC, powołując się na chiński dom aukcyjny.

Lalka sprzedana za ponad pół miliona złotych

Lalka sprzedana za ponad pół miliona złotych

Źródło:
BBC

Tegoroczna wiosna przyniosła wiele wyzwań dla polskich sadowników. Kapryśna pogoda znacząco wpłynęła na zbiory i jakość owoców. - Ceny dla konsumentów na pewno będą wyższe - mówią przedstawiciele branży.

Pogoda uderza w zbiory. "Ceny na pewno będą wyższe"

Pogoda uderza w zbiory. "Ceny na pewno będą wyższe"

Źródło:
TVN24+