Jak Korea wypracowała Nobla? Kultura jako towar eksportowy

Źródło:
tvn24.pl
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han Kang
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han KangTVN24
wideo 2/4
Natalia Szostak o literackiej Nagrodzie Nobla dla Han KangTVN24

Tegoroczna laureatka Nagrody Nobla zwróciła uwagę publiczności na literaturę koreańską. A tamtejszy rząd od wielu lat stara się uczynić swoim flagowym towarem eksportowym właśnie kulturę i nie szczędzi na to pieniędzy. Sukcesy na arenie międzynarodowej to nie efekt jednorazowego zastrzyku pieniędzy, a wieloletniej strategii, dzięki której wartość eksportu kulturalnego Korei przekroczyła już wartość eksportu m.in. sprzętu AGD, akumulatorów, samochodów elektrycznych i paneli wyświetlaczy.

Literacki Nobel dla powieściopisarki Han Kang to zwieńczenie wieloletniej pracy rządu Korei Południowej na rzecz rozwoju i promocji tamtejszej kultury. Dzięki przemyślanej strategii, obejmującej wsparcie różnych dziedzin sztuki, k-kultura - przedrostek "k" oznacza tu oczywiście Koreę - stała się jednym z najważniejszych towarów eksportowych.

Nobel Han Kang, dopiero drugi w historii tego kraju - w 2000 r. nagrodę pokojową zdobył były prezydent Kim Dae-Jung - to niejedyny sukces koreańskiej strategii. Wśród nich można wymienić Oscara z 2019 r. w kategorii najlepszy film dla "Parasite" w reżyserii Boon Jong Ho (i trzy inne - za scenariusz, reżyserię i dla filmu międzynarodowego), globalne osiągnięcia zespołów k-popowych (np. BTS sprzedał na świecie 40 mln płyt i jest pierwszą nieanglojęzyczną grupą, która wypełniła londyński stadion Wembley) czy popularność seriali i programów rozrywkowych.

Popularnych dziedzin koreańskiej kultury jest tak dużo, że Bo Gyoon Park, były minister kultury, sportu i turystyki, określał ją jednym słowem k-content (od angielskiego słowa oznaczającego treści).

Następny będzie wrestling

W 2023 r. rządowe wsparcie dla koreańskiej kultury na świecie osiągnęło najwyższy poziom w historii. Tamtejsze Ministerstwo Kultury, Sportu i Turystyki przeznaczyło na to 12,5 proc. całego budżetu - w sumie 844,2 mld koreańskich wonów (ok. 2,4 mld zł).

Najwięcej pieniędzy zainwestowano m.in. w film, muzykę i gaming (gry komputerowe). Osobny budżet przeznaczono na analizę rynków zagranicznych (1,5 mld KRW, ponad 43 mln zł). Zaplanowało tez organizację wystawy K-kultury w Cheonan (300 mln wonów, czyli ponad 800 tys. zł).

Komentując te dane Bo Gyoon Park, ówczesny minister, powiedział: - Branża k-content stała się silnym graczem na koreańskim rynku eksportowym wcześniej, niż ktokolwiek się spodziewał. Wartość eksportu k-contentu w 2021 r. wyniosła 12,4 mld dolarów, przewyższając wartość eksportu sprzętu AGD, ogniw wtórnych, samochodów elektrycznych i paneli wyświetlaczy. W związku z tym k-content stał się nowym motorem wzrostu południowokoreańskiej gospodarki - mówił.

BTS zajęło 1. miejsce w zestawieniu (materiał z 2018 roku)
BTS zajęło 1. miejsce w zestawieniu 04.06 | Pierwsze miejsce w prestiżowym amerykańskim zestawieniu Billboard 200 zazwyczaj zarezerwowane jest dla gwiazd i zespołów z pierwszych stron branżowych magazynów. Nie tym razem - najwyższe miejsce zestawienia należy aktualnie do południowokoreańskiego boysbandu BTS. To pierwszy k-popowy (koreańsko-popowy – red.) zespół na świecie, któremu udało to osiągnąć. Sukcesu muzykom pogratulował prezydent Korei Południowej Moon Jae-in.AD/TOTERAZ | BigHit Entertainment

Park podkreślał, że dzięki najwyższej dotacji ministerstwo będzie w stanie intensywnie promować kulturę koreańską. - Postrzegamy ją jako przełomowy element, który może zmienić krajobraz naszego eksportu.

Duże znaczenie dla rozwoju tej dziedziny ma nie tylko bezpośrednie wsparcie finansowe ze strony państwa, ale też współpraca z prywatnymi firmami, w tym czebolami (konglomeratami, koncernami), mediami i przemysłem rozrywkowym. Ważną rolę w tym systemie odgrywają agencje talentów, odpowiedzialne m.in. "wychowywanie" kolejnych gwiazd muzyki.

Zmiana kierunku i koreańska fala

Skąd tak duży nacisk na kulturę? Jedną z przyczyn jest azjatycki kryzys finansowy z 1997 r.

W ciągu czterech dekad od zakończenia wojny na półwyspie koreańskim kraj przeszedł drogę od skrajnego ubóstwa do jednego z najbogatszych państw na świecie. Boom zakończył finansowy krach. Rząd koreański pożyczył wtedy od Międzynarodowego Funduszu Walutowego 55 miliardów dolarów. Jak w wywiadzie tłumaczyła mi dr Julia Trzcińska z Wydziału Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Korea zrozumiała, że musi zmienić kierunek rozwoju gospodarki, bo dotychczasowy się nie sprawdził.

– Postawiono na dwie gałęzie: nowe technologie i sektor rozrywkowy. Mieli dobre produkty, południowokoreański won był bardzo tani, zaczęli więc eksportować. Poza technologia także kulturę - mówiła dr Trzcińska.

"Kraj musiał odejść od nadmiernego polegania na wytwórstwie przemysłowym. Musiał stworzyć swoją markę, która pozwoliłaby sprzedawać inne rodzaje towarów i usług. To się udało dzięki twórcom kultury" – piszą w książce "Korea. Nowa historia południa i północy" Victor D. Cha i Ramon Pacheco Pardo (przeł. Agnieszka Liszka-Drążkiewicz). "Skoro jeden hollywodzki film, 'Park Jurajski', zarobił w 1993 r. więcej pieniędzy niż Hyundai na sprzedaży samochodów, to czy południowokoreańska branża rozrywkowa nie mogła stać się dodatkowym motorem rozwoju, napędzającym gospodarkę kraju?".

"Parasite" otworzył drzwi dla koreańskich produkcji
"Parasite" otworzył drzwi dla koreańskich produkcji Gutek Film

Już w 1999 r. zadekretowano, że na promocję kultury przeznaczany będzie co najmniej 1 proc. budżetu państwa. Tak powstała "hallyu", czyli "koreańska fala" - termin określający zbiorczo fenomen rozwoju tamtejszej kultury, obejmujący takie dziedziny jak muzyka, film, seriale czy kuchnia, ukuli dziennikarze z Chin.

– Rząd bardzo wspierał rozwój kultury jako produktu eksportowego. Wiedzieli, że nie można oferować byle czego, czerpali doświadczenia z innych krajów: z Japonii, która wtedy była liderem w regionie, ze Stanów, z Europy. Wyciągnęli z cudzych doświadczeń to, co najlepsze, dodając swój koloryt kulturowy – opowiadała dr Trzcińska.

Koreańskiej kulturze pomogły też zmiany polityczne i demokratyzacja kraju. W 1993 r. Korea Południowa zniosła cenzurę, którą wprowadzono po wojskowym zamachu stanu w 1961 r. i która obowiązywała w czasie w czasie autorytarnych rządów (1961-87).  

Kluczowa dziedzina sztuki

Rządowym wsparciem otoczono też literaturę. W 1996 r. powstał LTI Korea (Koreański Instytut Tłumaczeń Literatury), którego celem jest promocja przekładów literackich. Do tej pory Instytut wsparł wydanie (np. dotując tłumaczenia) ponad 2 tys. książek w 44 językach. "Zdobycie Nagrody Nobla przez Han Kang jest zarówno efektem tych wysiłków, jak i symbolicznym momentem dowodzącym, że koreańska literatura rezonuje z czytelnikami na całym świecie" - czytamy w komunikacie na stronie LTI.

Wśród celów LTI na kolejne cztery lata jest wykształcenie prawie 5 tys. nowych tłumaczy, których praca pomoże dotrzeć kolejnym koreańskim dziełom do nowych odbiorców.

"Literacka Nagroda Nobla dla Han Kang to przełomowy moment, uwypuklający wysiłki LTI Korea na rzecz przedstawienia koreańskiej literatury światu" - skomentował Sooyoung Chon, szef Instytutu. "Będziemy nadal ciężko pracować, aby więcej koreańskich dzieł literackich zostało przetłumaczonych na różne języki i by móc je przedstawić globalnej publiczności".

– Rząd koreański uważa literaturę za kluczową dziedzinę rodzimej sztuki – mówił mi w rozmowie opublikowanej na łamach "Książek. Magazynu do czytania" Dangkweon Lee, dyrektor Centrum Kultury Koreańskiej (KCC) w Warszawie. Placówki KCC podlegają rządowej instytucji zajmującej się promowaniem Korei za granicą, znaleźć można je na całym świecie. – Skupiamy się na umocnieniu pozycji naszego kraju jako ośrodka kultury o zasięgu globalnym. A nasza polityka obejmuje także wspieranie przemysłu wydawniczego - podkreślał.

Koreańczycy inwestują m.in. w tłumaczenia i w promocję. Organizują warsztaty dla tłumaczy, wspierają też zagranicznych wydawców grantami. Karolina Bednarz, założycielka specjalizującego się w azjatyckiej literaturze wydawnictwa Tajfuny, mówiła mi, że propozycji wsparcia ze strony KCC jest tak dużo, że nie ze wszystkiego są w stanie skorzystać. A system jest na tyle prosty, że łatwiej jest rozliczyć grant koreański, niż te, które przyznawane są w Polsce. – Można by wziąć choćby częściowo przykład z Korei - podsumowała Bednarz.

Autorka/Autor:Natalia Szostak

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: Guillem Lopez/PHOTOSHOT/PAP

Pozostałe wiadomości

Producenci oleju w liście do premiera Donalda Tuska domagają się odblokowania możliwości importu rzepaku z Ukrainy. W ich ocenie niedobór surowca w sezonie 2025/2026 ma wynieść co najmniej 500 tysięcy ton, co negatywnie wpłynie na krajowe tłocznie. Ministerstwo Rozwoju i Technologii poinformowało, że wstrzymuje się jeszcze z decyzjami w tej sprawie.

Sytuacja jest "niezwykle trudna". Apel do premiera

Sytuacja jest "niezwykle trudna". Apel do premiera

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Komisja Europejska wezwała w czwartek Polskę do prawidłowego wdrożenia unijnej dyrektywy dotyczącej zamówień publicznych. Jej zdaniem Polska narusza prawo Unii Europejskiej, rezygnując z przetargów przy udzielaniu zamówień na wytwarzanie dokumentów publicznych, takich jak dowody osobiste czy prawa jazdy.

Dowody osobiste i prawa jazdy. Bruksela domaga się zmian

Dowody osobiste i prawa jazdy. Bruksela domaga się zmian

Źródło:
PAP

Senat zgłosił w czwartek poprawki do ustawy podwyższającej limit wydatków budżetu państwa na budownictwo społeczne. Przywracają one brzmienie ustawy w kształcie przedłożonym Sejmowi przez rząd, co oznacza między innymi usunięcie poprawek przegłosowanych przez Polskę 2050 razem z PiS i Konfederacją.

Zwrot w sprawie poprawek przegłosowanych przez Polskę 2050 razem z PiS

Zwrot w sprawie poprawek przegłosowanych przez Polskę 2050 razem z PiS

Źródło:
PAP

Uważam, że obywatelom należy się informacja na temat prawdziwego obrazu sytuacji - powiedział w czwartek na konferencji prasowej minister aktywów państwowych Jakub Jaworowski, odnosząc się do przedstawionego w środę przez posłów Prawa i Sprawiedliwości raportu na temat sytuacji spółek Skarbu Państwa. Jak stwierdził, jest "zszokowany poziomem fałszu i manipulacji" twierdzeń przedstawicieli opozycji.

PiS publikuje raport. Minister: jestem zszokowany poziomem fałszu i manipulacji

PiS publikuje raport. Minister: jestem zszokowany poziomem fałszu i manipulacji

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Senat zaproponował poprawki, wykreślające część ograniczeń dla budowy turbin wiatrowych z nowelizacji ustawy odległościowej. Zniknąć miałyby między innymi przepisy zakazujące budowy wiatraków w wojskowych strefach lotniczych. Ustawa zamraża też ceny prądu w czwartym kwartale 2025 roku.

Jest decyzja w sprawie cen prądu. Apel do prezydenta

Jest decyzja w sprawie cen prądu. Apel do prezydenta

Źródło:
PAP

W czerwcu Joanna Tyrowicz, członkini Rady Polityki Pieniężnej, wnioskowała o podwyżkę stóp procentowych o 250 punktów bazowych. Wniosek został jednak odrzucony przez pozostałych członków RPP - poinformował Narodowy Bank Polski.

Propozycja dużej podwyżki stóp procentowych. Wyniki głosowania

Propozycja dużej podwyżki stóp procentowych. Wyniki głosowania

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Nowe źródła dochodów własnych w budżecie Unii Europejskiej na lata 2028-2034 pozwolą uzyskać średnio 44 miliardy euro rocznie - wynika z dokumentów opublikowanych przez Komisję Europejską.

Nowe podatki i opłaty. Oto plan Brukseli

Nowe podatki i opłaty. Oto plan Brukseli

Źródło:
PAP

Premier Donald Tusk ocenił, że polityków PiS złości, że Polska "wywalczyła w Brukseli najwięcej pieniędzy ze wszystkich państw UE" i są oni "zawsze gotowi zatruć radość z polskich zwycięstw". Przedstawiciele PiS uważają, że propozycja kolejnego budżetu UE nie jest korzystna dla Polski.

Premier: są zawsze gotowi zatruć radość z polskich zwycięstw

Premier: są zawsze gotowi zatruć radość z polskich zwycięstw

Źródło:
PAP

Ponad 324 tysiące przekroczeń prędkości zarejestrowały w pierwszym półroczu 2025 roku fotoradary działające pod nadzorem Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. Najwięcej takich sytuacji odnotowano w stolicy Polski. Z kolei odcinkowy pomiar prędkości z największą liczbą wykroczeń znajduje się na dolnośląskim odcinku A4 między Kostomłotami a Kątami Wrocławskimi.

Postrach kierowców na autostradzie. Prawie 25 tysięcy naruszeń

Postrach kierowców na autostradzie. Prawie 25 tysięcy naruszeń

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump ogłosił, że Coca-Cola, po rozmowie z nim, zgodziła się używać cukru trzcinowego w swoich napojach sprzedawanych w USA. Firma nie potwierdziła tych doniesień. Obecnie napoje koncernu słodzone są w Stanach Zjednoczonych syropem glukozowo-fruktozowym.

Trump interweniuje w sprawie składu coca-coli. "Zgodzili się"

Trump interweniuje w sprawie składu coca-coli. "Zgodzili się"

Źródło:
PAP

Sąd Najwyższy Korei Południowej podtrzymał w czwartek wyrok uniewinniający prezesa koncernu Samsung Electronics Co. Ltd. Li Dze Jonga, oskarżonego o manipulowanie cenami akcji i oszustwa księgowe w związku z głośną sprawą fuzji dwóch spółek zależnych Samsunga w 2015 roku.

Prezes giganta uniewinniony. Był oskarżony o oszustwa i manipulacje

Prezes giganta uniewinniony. Był oskarżony o oszustwa i manipulacje

Źródło:
PAP

Oszczędności posiada 83 procent Polaków. Są jednak one tak niewielkie, że co trzecia osoba utrzymałaby się dzięki nim maksymalnie przez miesiąc. Brak oszczędności zadeklarowało 17 procent Polaków. Tak wynika z badania "Skala i cele gromadzenia oszczędności przez Polaków", realizowanego na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor.

Co trzeci Polak utrzyma się maksymalnie przez miesiąc

Co trzeci Polak utrzyma się maksymalnie przez miesiąc

Źródło:
tvn24.pl

Polacy coraz ostrożniej podchodzą zarówno do zakupu jak i budowy domów jednorodzinnych. Rynek może zareagować korektą cen - informuje "Puls Biznesu".

Rynek "w stanie hibernacji". Ceny sięgnęły sufitu

Rynek "w stanie hibernacji". Ceny sięgnęły sufitu

Źródło:
PAP

Polska największym beneficjentem największego w historii budżetu Unii Europejskiej - podkreślił w środę minister finansów Andrzej Domański. Komisja Europejska zaproponowała budżet na lata 2028-2034 w wysokości 2 bilionów euro. Szef resortu finansów dodał, że rosną między innymi nakłady na bezpieczeństwo, rolnictwo i innowacje.

Jest propozycja unijnego budżetu. "Polska największym beneficjentem"

Jest propozycja unijnego budżetu. "Polska największym beneficjentem"

Źródło:
PAP

Platforma rezerwacyjna Booking.com planuje zwolnić około tysiąca pracowników, między innymi w Amsterdamie. Cięcia mają poprawić efektywność i uprościć strukturę spółki. Nie podano, w których krajach poza Holandią dojdzie do redukcji etatów.

Nawet tysiąc osób do zwolnienia. Cięcia w popularnej platformie

Nawet tysiąc osób do zwolnienia. Cięcia w popularnej platformie

Źródło:
PAP

Skupiająca największe organizacje przedsiębiorców w Polsce Rada Przedsiębiorczości zaapelowała o pilne podjęcie działań wspierających Grupę Barlinek po ataku rosyjskich dronów na fabrykę w Winnicy. "Konieczne jest natychmiastowe zapewnienie bezpośredniej pomocy finansowej oraz uruchomienie systemowych rozwiązań" - czytamy.

Rada Przedsiębiorczości apeluje w sprawie wsparcia Grupy Barlinek

Rada Przedsiębiorczości apeluje w sprawie wsparcia Grupy Barlinek

Źródło:
tvn24.pl

W środę Donald Trump oświadczył, że nie zamierza zwalniać szefa Rezerwy Federalnej Jerome'a Powella. Zdementował w ten sposób doniesienia o poszukiwaniu jego następcy przez Biały Dom. Wcześniej prezydent USA wielokrotnie groził Powellowi utratą stanowiska, nazywając go "kretynem".

"Wysoce nieprawdopodobne". Trump dementuje

"Wysoce nieprawdopodobne". Trump dementuje

Źródło:
PAP

W środę do rządowego wykazu prac legislacyjnych trafiła informacja o projekcie rozporządzenia dotyczącym podwyżki wskaźnika waloryzacji rent i emerytur na 2026 rok. Propozycja rządu zakłada, że wskaźnik pozostanie na najniższym poziomie przewidzianym przez przepisy.

O tyle mają wzrosnąć emerytury. Propozycja rządu

O tyle mają wzrosnąć emerytury. Propozycja rządu

Źródło:
PAP

We wtorek, 22 lipca, akcje Rafako zostaną wycofane z obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych - podała w środę GPW. Upadłość firmy w grudniu 2024 roku została ogłoszona przez sąd.

Znana polska spółka znika z giełdy. Padła data

Znana polska spółka znika z giełdy. Padła data

Źródło:
PAP

Co Polacy trzymają na klatkach schodowych? - Kanistry z benzyną, pozostałości po remoncie, rowery i hulajnogi. Jakby był pożar, to uciekając, przewrócimy się też o stare meble, worki z ciuchami czy o śmieci - słyszymy od administratorki budynku w Poznaniu. - Farby, lakiery czy meble mają potężną łatwopalność. Jest blisko do katastrofy - przestrzega Rafał Zarzycki, wiceprezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa.

Tak mieszkamy. "Jest blisko do katastrofy"

Tak mieszkamy. "Jest blisko do katastrofy"

Źródło:
TVN24+

Inflacja bazowa liczona po wyłączeniu cen żywności i energii w czerwcu 2025 roku wyniosła 3,4 procent rok do roku, wobec 3,3 procent przed miesiącem - podał Narodowy Bank Polski.

Inflacja bazowa w Polsce. Znamy najnowsze dane

Inflacja bazowa w Polsce. Znamy najnowsze dane

Źródło:
tvn24.pl

Inflacja w Wielkiej Brytanii wzrosła do 3,6 procent rok do roku - podał w środę Brytyjski Urząd Statystyk Narodowych (ONS). To najwyższy poziom od stycznia 2024 roku, napędzany przede wszystkim wolniejszym spadkiem cen paliw oraz wzrostem cen żywności.

Zaskakujące dane z Wielkiej Brytanii. "Gwałtowny wzrost"

Zaskakujące dane z Wielkiej Brytanii. "Gwałtowny wzrost"

Źródło:
PAP

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił dwie skargi prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych i orzekł, że ewentualne przyszłe roszczenia byłego klienta banku nie stanowią podstawy do przetwarzania jego danych osobowych oraz że bank nie ma prawa przetwarzać tych danych, jeśli umowa nie została zawarta - poinformował w środę UODO.

Dane klientów pod ochroną. Dwa wyroki w sprawie działań banków

Dane klientów pod ochroną. Dwa wyroki w sprawie działań banków

Źródło:
PAP

Francuski premier François Bayrou wyszedł z propozycją ograniczenia ilości świąt państwowych. W ten sposób chce przyczynić się do pobudzenia gospodarki i ograniczenia długu publicznego, jego pomysł nie spotkał się jednak z entuzjastycznym przyjęciem w kraju.  

Premier szuka oszczędności, chce zlikwidować dwa święta

Premier szuka oszczędności, chce zlikwidować dwa święta

Źródło:
BBC, The Guardian, Reuters

Ponad 1,1 miliona rodziców zgłosiło się po wypłatę świadczenia z programu Dobry start na wyprawkę szkolną dla dzieci - poinformował w środę Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ponad milion wniosków, poszły pierwsze przelewy

Ponad milion wniosków, poszły pierwsze przelewy

Źródło:
PAP

1 stycznia 2026 roku w Polsce pojawić się ma sześć nowych miast. Taki status, według projektu rozporządzenia przygotowanego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, otrzymają miejscowości w województwach: mazowieckim, lubelskim, opolskim i śląskim.

Nowe miasta na mapie Polski

Nowe miasta na mapie Polski

Źródło:
PAP

Nawet 50 tysięcy złotych, do tego odsetki. Tyle będą musieli dopłacić niektórzy przedsiębiorcy, korzystający z mrożenia cen energii. Warunkiem skorzystania z obniżonych stawek było złożenie odpowiedniego oświadczenia, na co był czas do końca czerwca.

Spóźnialscy słono dopłacą do prądu

Spóźnialscy słono dopłacą do prądu

Źródło:
PAP

Mam to przedyskutowane z ludźmi, którzy pracowali nad tym od miesięcy. Przedstawię koncepcję podatku cyfrowego premierowi. Ona będzie na przełomie lipca i sierpnia - powiedział w TVN24 wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski.

Nowy podatek w Polsce? "Przedstawię koncepcję premierowi"

Nowy podatek w Polsce? "Przedstawię koncepcję premierowi"

Źródło:
tvn24.pl

We wtorkowym losowaniu Lotto rozbito kumulację. Jeden z graczy wygrał niemal 27 milionów złotych. Z komunikatu Totalizatora Sportowego wynika, że kupon został wysłany w Lesznie. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 15 lipca 2025 roku.

Ogromna wygrana w Lotto. Podano, gdzie padła

Ogromna wygrana w Lotto. Podano, gdzie padła

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl