Ulgi podatkowe i kwota wolna od podatku – co można odliczyć w 2021 roku?

● Ulgi i odliczenia dotyczą wysokości należnego podatku dochodowego. ● Korzystanie z ulg często przynosi znaczące oszczędności w domowym budżecie. ● Aby skorzystać z ulg podatnik musi sam wiedzieć, jak i pod jakimi warunkami może to zrobić. ● Dodatkowe ulgi podatkowe wprowadzone zostały w związku z pandemią COVID-19.

Dostępne ulgi, odliczenia i zwolnienia podatkowe dotyczą rozliczeń z podatku dochodowego. Najważniejszym aktem prawnym jest w tym zakresie ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wiele regulacji podatkowych doprecyzowanych zostało ponadto w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Ulgi te nie mają jednak jednej, wspólnej podstawy prawnej i wprowadzane lub doprecyzowywane są także ustawami sektorowymi. Na przykład ulgi dotyczące darowizn ujęte zostały m.in. w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z kolei ulgi związane z pandemią COVID-19 w ustawie z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Ulgi podatkowe to ogólna nazwa na różnorodne, przewidziane prawem zwolnienia, obniżki i odliczenia, za sprawą których możliwe jest zmniejszenie wysokości należnego podatku dochodowego m.in. poprzez obniżenie podstawy opodatkowania.

Skorzystać z nich może każdy, kto w poprzednim roku osiągnął przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym i zobowiązany jest do złożenia deklaracji podatkowej PIT. 

Aktualny katalog dostępnych ulg podatkowych, jak również mechanizm i warunki skorzystania z nich, ulega regularnym zmianom. Znajomość tych zmian pozwala na korzystniejsze rozliczenie się z urzędem skarbowym i osiągnięcie realnych oszczędności. 

W 2021 roku wśród najważniejszych ulg, zwolnień i odliczeń wymienić można:

– kwotę wolną od podatku, – ulgę na dziecko, – ulgę dla młodych, – odliczenie składek ZUS i składki zdrowotnej, – ulgę termomodernizacyjną, – ulgę na Internet, – ulgę abolicyjną, – odliczenia z tytułu darowizn, – odliczenia z tytułu wpłat na IKZE, – ulgę na leki, – ulgę rehabilitacyjną, – ulgi związane z pandemią COVID-19.

Niezależnie od wybranej ulgi, podatnik sam musi zdobyć informacje o dostępnych możliwościach i zastosować je w swojej deklaracji. Urząd skarbowy nie informuje indywidualnie, jakie ulgi przysługują danej osobie – weryfikuje jedynie, czy zostały zastosowane prawidłowo.

Kwota wolna od podatku jest specyficznym rodzajem ulgi i przysługuje wszystkim podatnikom rozliczającym się z podatku dochodowego w oparciu o skalę podatkową, czyli płacącym podatek w wysokości 17 lub 32 proc. w zależności od wysokości swoich zarobków. To określona kwota dochodu, od którego nie trzeba płacić podatku. 

Obecnie kwota ta wynosi 8000 zł i jeżeli roczne dochody podatnika jej nie przekraczają, nie płaci on podatku dochodowego. Gdy osiąga wyższy dochód, kwota wolna od podatku jest stopniowo zmniejszana i spada do zera przy dochodzie powyżej 127 tys. zł – najbogatsi nie mogą więc z niej skorzystać. 

Od 2022 roku w ramach Polskiego Ładu planowane są zmiany wysokości kwoty wolnej od podatku. 

Rodzice i opiekunowie dzieci mogą skorzystać z ulgi na dziecko. Ulga ta podlega odliczeniu od podatku dochodowego należnego w rocznym zeznaniu podatkowym. Wynosi ona:

– 92,57 zł miesięcznie na pierwsze oraz drugie dziecko (1112,04 zł rocznie), – 166,67 zł miesięcznie na trzecie dziecko (2000,04 zł rocznie) – 225 zł miesięcznie na czwartek i każde kolejne dziecko (2700 zł).

Jeżeli wychowuje się jedno dziecko, istnieje limit osiąganych rocznych dochodów, powyżej których z ulgi nie można skorzystać. Wynosi on 112 tys. zł dla par i 56 tys. zł dla osób samotnie wychowujących. Jeżeli natomiast osiągany dochód był zbyt niski, aby odliczyć od niego całość przysługującej ulgi, można wystąpić o zwrot niewypłaconej części. Zwrot ten nie może być jednak większy niż wartość opłaconych w danym roku składek.  

Ulga skierowana do właścicieli mieszkalnych domów jednorodzinnych daje możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na prace termomodernizacyjne, a więc takich, które zmniejszyły zapotrzebowanie danego budynku na energię. Przykładem takiej inwestycji może być wymiana pieca grzewczego albo uruchomienie instalacji fotowoltaicznej.

Z ulgi termomodernizacyjnej skorzystać można jedynie w przypadku domów oddanych do użytku, a inwestycja termomodernizacyjna musi zostać ukończona w ciągu trzech lat. Maksymalna wysokość odliczenia podatku z tego tytułu to 53 tys. zł – limit ten dotyczy łącznie wszystkich budynków posiadanych przez danego podatnika. Wszystkie wydatki muszą być udokumentowane.

Z ulgi tej skorzystać mogą osoby pracujące na umowę o pracę lub umowę zlecenie do ukończenia 26. roku życia. Ich dochód do wysokości 85 528 zł, czyli pierwszego progu podatkowego, jest całkowicie zwolniony z podatku dochodowego. Jeżeli osoba taka osiągnęła w ciągu roku wyższy dochód, podatek zapłaci jedynie od kwoty ponad limit ulgi dla młodych.

Aby skorzystać z ulgi dla młodych nie jest potrzebne składanie dodatkowych dokumentów, a jeżeli dochód był mniejszy niż 85 528 zł – nie ma również obowiązku składania deklaracji PIT. 

Odliczeniu od dochodu podlegać mogą składki płacone na własne ubezpieczenia społeczne w ZUS. Odliczeń tych można dokonywać do wysokości zapłaconych lub pobranych składek w danym roku. 

Na tej samej zasadzie od dochodu możliwe jest również odliczenie składek zdrowotnych. Także w tym przypadku odliczenie następuje w kwocie zapłaconych składek, nie może jednak przekroczyć 7,75 proc. podstawy jej wymiaru. Cała składka zdrowotna wynosi przy tym 9 proc. podstawy wymiaru.

Ulga na internet przysługuje osobom, które w danym roku podatkowym poniosły koszty z tytułu użytkowania Internetu. Nie dotyczy ona wydatków na instalację czy serwis urządzeń dających dostęp do sieci, ale wydatków na samo użytkowanie – a więc np. opłaty za dostarczenie Internetu do własnego domu lub koszty korzystania z kawiarenek komputerowych.

Aby skorzystać z ulgi na Internet, wszystkie wydatki muszą zostać odpowiednio udokumentowane. Ulga ta wynosi maksymalnie 760 zł rocznie i można z niej skorzystać maksymalnie dwukrotnie, przez dwa następujące po sobie lata. Polega na odliczeniu kosztów użytkowania Internetu od osiągniętego dochodu.

Ulga abolicyjna dostępna jest dla osób rozliczających swój podatek dochodowy w Polsce, ale jednocześnie osiągających część lub całość swoich dochodów za granicą. Warunkiem jest osiągnięcie tych dochodów w państwie, z którym obowiązuje umowa międzynarodowa o unikaniu podwójnego opodatkowania metodą proporcjonalnego odliczenia. 

Metoda proporcjonalnego odliczenia polega na opodatkowaniu zagranicznych dochodów zgodnie z polską ordynacją podatkową, ale od należnego w Polsce podatku odliczony zostanie podatek zapłacony wcześniej za granicą. Jeżeli podatek ten był mniejszy niż należałby się w Polsce, konieczna jest dopłata. Dopłatę tę pomniejszyć można jednak o ulgę abolicyjną, której maksymalna wysokość wynosi 1360 zł. 

Odliczeniu od podatku dochodowego podlegają darowizny przekazywane na organizacje pożytku publicznego, cele kultu religijnego, cele krwiodawstwa, działalność charytatywną, szkoły i edukację zawodową. Dokonane darowizny muszą być udokumentowane, a ich łączna wartość nie może przekraczać 6 proc. dochodu darczyńcy.

Specjalnym rodzajem darowizny jest również darowizna na cele krwiodawstwa. Krew i jej składniki oddawane przez honorowych dawców krwi również mogą być odliczane od podatku – każdy litr oznacza w tym przypadku rekompensatę w wysokości 130 zł. Odliczenia dokonać można także za niepełne litry dzieląc rekompensatę w sposób proporcjonalny.

Na podobnych zasadach ulga należy się także ozdrowieńcom honorowo oddającym osocze po przechorowaniu COVID-19, nazywana potocznie ulgą za oddanie osocza. 

Odliczeniu od dochodu podlegają wpłaty dokonywane na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Odliczane wpłaty nie mogą być jednak wyższe niż 1,2-krotność przeciętnego wynagrodzenia prognozowanego na dany rok. Podatnik zobowiązany jest także do posiadania potwierdzeń dokonywanych wpłat. 

Ulga na leki jest formalnie częścią ulgi rehabilitacyjnej. Polega na możliwości odliczenia od należnego podatku dochodowego wydatków poniesionych na leki. Skorzystanie z tej ulgi podlega jednak określonym warunkom. Przede wszystkim, skorzystać z niej mogą jedynie osoby mające status osoby niepełnosprawnej oraz ich opiekunowie. Ponadto zakupione leki muszą przysługiwać jedynie na receptę. 

Wysokość możliwej do wykorzystania ulgi na leki nie jest ograniczona, ulgę tę można jednak stosować jedynie od wydatków na leki przekraczających w danym miesiącu 100 zł. 

Osoby mające status osoby niepełnosprawnej oraz ich opiekunowie mogą skorzystać także z innych form ulgi rehabilitacyjnej. Ulga ta umożliwia odliczenie od należnego podatku dochodowego wydatków poniesionych na rehabilitację lub związanych z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych. 

Ulga może znaleźć więc zastosowanie zarówno w przypadku zakupu urządzeń do rehabilitacji, jak i wydatków na zabiegi rehabilitacyjne, jak też budowy podjazdu dla osób z niepełnosprawnościami. 

W ramach walki z pandemią COVID-19 odliczeniu od podatku dochodowego podlegają dokonywane na ten cel darowizny rzeczowe i gotówkowe. Darowizny te muszą trafić do podmiotów wykonujących działalność leczniczą lub wskazanych innych podmiotów, m.in. Agencji Rezerw Materiałowych.

W zależności od terminu dokonania darowizny wysokość odliczenia może wynosić nawet 200 proc. wartości darowizny.

Akty prawne: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizyczny; Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego; Ustawa z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw; Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw; Ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne