Polski Ład a składka zdrowotna – jak ją obliczyć na nowych zasadach

● Zgodnie z przyjętymi przepisami Polskiego Ładu, osoby prowadzące działalność gospodarczą utracą możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku. ● Polski Ład zakłada zmianę zasad wyliczania wysokości składki zdrowotnej, uzależniając ją od przyjętej formy opodatkowania.

Zasady dotyczące wyliczania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne znowelizowane zostały mocą Ustawy z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i niektórych innych ustaw. Wejdą w życie w styczniu 2022 roku. Tzw. Polski Ład przewiduje dwie istotne zmiany z nimi związane, które dotyczą:

● podstawy wyliczania wysokości składki zdrowotnej, ● braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

Warto zauważyć, że w dotychczas obowiązującym porządku prawnym składka zdrowotna choć w części pomniejszała wysokość naliczonego podatku. Obecnie przyjęte rozwiązania spowodują zaś realny wzrost wydatków osób prowadzących działalność, w tym pracodawców.

Zasady dotyczące podstawy wyliczania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne zostały uzależnione od przyjętej formy opodatkowania.

Czytaj także: Polski Ład i rewolucja dla milionów pracowników. Oto najważniejsze zmiany Kto może skorzystać i jak wyliczyć ulgę dla klasy średniej? Polski Ład dla rodzin – dla kogo 12 tysięcy na dziecko i ulga dla rodzin wielodzietnych

Składka zdrowotna podatnika rozliczającego się na zasadach ogólnych, czyli według tzw. skali podatkowej, będzie wynosiła 9 proc., przy czym wyliczana będzie ona za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu od podstawy, którą stanowi dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który składka ta jest opłacana. 

Dochód ustalany będzie następująco:

● za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku składkowym – jako różnica pomiędzy osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, przy czym dochód ten ulega pomniejszeniu o kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;

● za kolejne miesiące – jako różnica pomiędzy sumą przychodów osiągniętych od początku roku a sumą kosztów uzyskania tych przychodów poniesionych od początku roku, przy czym dochód ten ulega pomniejszeniu o sumę dochodów ustalonych za poprzedzające miesiące i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach, ale jednocześnie nie jest on pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Pojęcie przychodów, jak i sumy kosztów ich uzyskania należy rozumieć zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. 

Ustawodawca zastrzegł, że jeżeli podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalona w oparciu o powyższe zasady jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia w dniu 1 stycznia danego roku, wówczas za podstawę przyjmuje się kwotę minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku.

W przypadku podatników, którzy rozliczają się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wysokość składki będzie wynosiła ona 9 proc. od podstawy. Miesięczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi:

● jeżeli przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku roku kalendarzowego nie przekroczyły 60 000 zł – kwota odpowiadająca 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego ogłaszanego przez Prezesa GUS, włącznie z wypłatami z zysku;

● jeżeli przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku roku kalendarzowego przekroczyły 60 000 zł, ale nie przekroczyły 300 000 zł – kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego ogłaszanego przez Prezesa GUS, włącznie z wypłatami z zysku;

● jeżeli przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku roku kalendarzowego przekroczyły 300 000 zł – kwota odpowiadająca 180 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego ogłaszanego przez Prezesa GUS, włącznie z wypłatami z zysku.

Przy czym przychód ulega pomniejszeniu o kwoty opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu.

Podatnik, który rozlicza się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, będzie mógł ponadto skorzystać z możliwości określenia miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej poprzez przyjęcie kwoty przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym pomniejszonej o kwotę opłaconych w poprzednim roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały rozliczone wcześniej. Podstawę ustaloną w taki sposób stosuje on wówczas przez cały rok.

Zasady wyliczania wysokości składki zdrowotnej podatników rozliczających się podatkiem liniowym będą takie, jak w przypadku podatników korzystających z zasad ogólnych, przy czym różnica dotyczy jedynie procentu od uzyskanego dochodu. Wynosić będzie on 4,9.

Podstawę wyliczania wysokości składki zdrowotnej podatnika opodatkowanego kartą podatkową będzie stanowić kwota minimalnego wynagrodzenia, które obowiązuje w danym roku kalendarzowym. Wysokość składki stanowić będzie 9 proc. tak określonej podstawy.

Przepisy Ustawy z dnia 29 października 2021 roku, nazywanej Polskim Ładem, w zakresie zasad wyliczania składek zdrowotnych wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2022 roku. Zgodnie z art. 79 Ustawy w przypadku podatników rozliczających się na zasadach ogólnych oraz opodatkowanych podatkiem liniowym podstawa wymiaru składek za styczeń 2022 roku ustalana będzie jednak w oparciu o obecnie obowiązujące zasady. 

Od stycznia 2022 roku osoby prowadzące działalność pozarolniczą nie będą musiały opłacać składki zdrowotnej, jeżeli jednocześnie pozostawać będą w stosunku pracy i podstawa wymiaru składek z tego tytułu nie będzie przekraczać minimalnego wynagrodzenia. Ponadto podatnik ten musi być opodatkowany w formie ryczałtu do przychodów ewidencjonowanych, a przychody osiągane z pozarolniczej działalności nie mogą być wyższe niż 50 proc. minimalnego wynagrodzenia.

Akt prawny: Ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw Dz. U. 2021 poz. 2105