Podatek liniowy jako forma opodatkowania działalności gospodarczej – dla kogo, stawka, zasady, ulgi

● Podatek liniowy to jedna z form opodatkowania działalności gospodarczej. ● Z podatku liniowego mogą skorzystać osoby uzyskujące dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej i działów specjalnych rolnictwa.  ● Stała stawka podatku liniowego wynosi 19 proc. ● Zaliczki na podatek dochodowy odprowadzane są w przypadku stałej stawki do 20. dnia każdego miesiąca, a mali podatnicy i podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą odprowadzają je raz na kwartał.  ● Podatek liniowy ogranicza możliwość skorzystania z wielu ulg podatkowych, możliwe jest jednak odliczenie ulgi termomodernizacyjnej, uwzględniającej także instalacje fotowoltaiczne.

Podatek liniowy to jedna z form opodatkowania. W polskim porządku prawnym, obok podatku liniowego, wyróżnia się także:

– opodatkowanie działalności gospodarczej na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (tzw. podatek progresywny) – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, – opodatkowanie na zasadach karty podatkowej. 

Warto podkreślić, że w myśl obecnie obowiązujących przepisów podatnik nie ma obowiązku comiesięcznego wypełniania i składania do urzędu deklaracji PIT-5L. Został on zniesiony w 2007 roku.

Zgodnie z art. 30c ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych z opodatkowania podatkiem liniowym mogą skorzystać osoby, które uzyskują dochody z:

– pozarolniczej działalności gospodarczej,  – działów specjalnych produkcji rolnej.

Co istotne, dochodami z działalności gospodarczej są także dochody z udziału w spółce, która nie jest osobą prawną. Zatem stałą stawką może rozliczać się podatnik, będący wspólnikiem:

– spółki cywilnej, – spółki jawnej, – spółki partnerskiej, – spółki komandytowej.

Stawka opodatkowania dochodów w przypadku podatku liniowego jest stała i wynosi 19 proc. Na jej wysokość nie ma wpływu wysokość osiąganego przychodu, jak to ma miejsce przy wyborze opodatkowania skalą podatkową. 

Zaliczki na podatek dochodowy odprowadzany według stałej stawki opłacane są do 20. dnia kolejnego miesiąca. W przypadku tzw. małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego działalność zaliczki odprowadzane są kwartalnie, do 20. dnia miesiąca następującego po danym kwartale.

Kim jest mały podatnik? Zgodnie z art. 5a pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest to podatnik, którego wartość przychodu ze sprzedaży za poprzedni rok podatkowy nie przekroczyła 2 mln euro. Podatnikiem rozpoczynającym działalność gospodarczą jest zaś podatnik, który w roku rozpoczęcia działalności oraz w okresie dwóch lat, liczonych od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, nie prowadził samodzielnie działalności gospodarczej lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną, ani też działalności takiej nie prowadził jego małżonek – przy czym warunek ten dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy pomiędzy małżonkami istniała wówczas wspólność majątkowa.

Zgodnie z art. 44 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy, którzy odprowadzają podatek według stałej stawki, mogą płacić uproszczone zaliczki na podatek dochodowy. Warunkiem jest rozliczanie podatkiem liniowym w poprzednich latach podatkowych. 

Podatnik opłaca wówczas 1/12 kwoty podatku ustalonego według stałej stawki, która wynika z zeznania rocznego złożonego w roku poprzedzającym dany rok podatkowy. Jeżeli w roku tym podatnik nie wykazał dochodu albo wykazał dochód w wysokości określonej w art. 44 ust. 6b pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wówczas stawka wyliczana jest z zeznania rocznego złożonego w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata.

Podstawową formą opodatkowania jest skala podatkowa, stąd chcąc rozliczać się według stawki stałej należy złożyć pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym. Stosowny dokument składa się w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik uzyska pierwszy przychód z działalności gospodarczej. Jeżeli zostanie on osiągnięty w grudniu, oświadczenie powinno zostać złożone do końca danego roku. 

Wybór podatku liniowego jako formy opodatkowania dokonywany jest na cały rok podatkowy. Co istotne, nie ma obowiązku ponownego zgłaszania wyboru opodatkowania stawką stałą w kolejnych latach, chyba że podatnik chce dokonać zmiany formy opodatkowania. Wówczas należy złożyć pisemne oświadczenie o rezygnacji z opodatkowania podatkiem liniowym. 

Podatnik, decydujący się na wybór opodatkowania podatkiem liniowym, musi mieć świadomość, że ta forma pociąga za sobą znaczne ograniczenia w możliwości skorzystania z ulg podatkowych. Stała stawka wyklucza m.in.:

– ulgę na dziecko, – ulgę na internet, – ulgę rehabilitacyjną.

W odniesieniu do ulg związanych z przekazaniem darowizn, możliwe jest wyłącznie skorzystanie z ulgi w związku z przekazaniem darowizny na cele kształcenia zawodowego szkołom publicznym. 

W przypadku wyboru formy opodatkowania podatkiem liniowym nie jest ponadto możliwe wspólne rozliczanie z małżonkiem.

Jedną z ulg podatkowych, z której można natomiast skorzystać przy rozliczaniu się stawką stałą, jest ulga termomodernizacyjna. W ramach tej ulgi możliwe jest odliczenie od podatku instalacji fotowoltaicznej.

PIT-36L to roczne zeznanie podatkowe składane przez podatników, którzy wybrali formę opodatkowania dochodów podatkiem liniowym. 

Ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, czyli tzw. Polski Ład, wprowadziła szereg zmian, w tym także w podatku liniowym. Wejdą one w życie z dniem 1 stycznia 2022 roku. Dotyczą m.in. sposobu rozliczenia składki zdrowotnej od stycznia 2022 roku.

Akty prawne: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350, Ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw Dz. U. 2021 poz. 2105.