"Ile można oszczędzać na kawie w biurze, zanim trzeba będzie ograniczyć zatrudnienie?"

W ostatnim czasie obserwujemy umocnienie się złotego. To, co cieszy przedsiębiorców sprowadzających towar lub komponenty od zagranicznych partnerów czy turystów, potrafi jednak spędzić sen z powiek eksporterom. Dla wielu z nich kurs euro oscylujący w okolicach 4,13-4,15 zł oznacza poważne perturbacje w ich działalności gospodarczej. Pojawiają się obawy o pogłębienie tego trendu i przekroczenie tak zwanego progu bólu, który wyznacza opłacalność eksportu.

Zapytaliśmy przedstawicieli branż, które znaczącą część swojej produkcji kierują poza granice Polski, jak obecna sytuacja walutowa wpłynie na ich biznes.

Umocnienie się złotego nie cieszy producentów żywności, w tym polskiego mięsa. Jak mówi w rozmowie z portalem tvn24.pl prezes Związku Polskie Mięso Jacek Strzelecki, większa wartość waluty będzie miała przełożenie na dochody firm. - To nie jest dobra wiadomość - zaznacza.

Przedstawiciel branży zwraca szczególną uwagę na producentów wieprzowiny, którzy borykają się nie tylko z główną bolączką branży, jaką są wysokie ceny energii, ale także z afrykańskim pomorem świń (ASF). Zdaniem Jacka Strzeleckiego w przypadku tego segmentu "zbliżamy się do trzęsienia ziemi", a umacniająca się złotówka to kolejny cios.

- Mamy zamknięte rynki poza Unię, bardzo atrakcyjne pod względem marży, a większa wartość polskiej waluty powoduje, że na rynku unijnym zyski z eksportu będą mniejsze - podkreśla.

Jacek Strzelecki przytacza także niedawno opublikowane dane Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, według których w 2024 roku wartość eksportu towarów rolno-spożywczych wyniosła 53,5 miliarda euro. To wzrost o 2,7 proc. w ujęciu rocznym. - Ta kwota jest wyższa, bo my zarabialiśmy na kursie złotówki - podkreślał. - Jeśli się ten trend się utrzyma dłużej niż miesiąc, to wtedy odbije się to na wartości eksportu towarów rolno-spożywczych na rynek Unii Europejskiej, a także na rynki trzecie - mówi Jacek Strzelecki.

Prezes związku wskazuje też na niskie marże w branży. - W przypadku eksportu wieprzowiny polskie firmy mają marżę w przedziale 0,5 proc. do 2 proc. i to jest w przypadku tych 2 proc. możemy już mówić o geniuszach biznesu. To jest trudny rynek. Nie dlatego, że my mamy słabej jakości wieprzowinę, ona jest najlepsza. Mu po prostu nie możemy w sposób właściwy konkurować na rynkach unijnych, bo Polska jest pochłonięta ASF-em - zwraca uwagę.

Strzelecki poparł również prezesa Mlekovity Dariusza Sapińskiego, który skierował apel do Rady Polityki Pieniężnej o podjęcie działań mających na celu osłabienie złotego. - Dołączam się do tego apelu. Dla wieprzowiny wzrost wartości polskiej złotówki to jest naprawdę poważny cios, który firmy odczują szybko. W przypadku wołowiny i drobiu, będzie on mniej dotkliwy, ale w dłuższym okresie również odczuwalny - podkreśla.

Pytany o korzyści związane z siłą złotego, jak na przykład tańszy import, stwierdza, że stanowi on jedynie margines działalności producentów. - Oczywiście część produktów jest kupowana za granicą, ale większość pochodzi zdecydowanie z rynku polskiego. Poza tym branża mięsna nie ma już teraz takiego zapotrzebowania na zakup surowców, półsurowców czy maszyn. Producenci już to mają, zainwestowali, wydali pieniądze. Nieliczni realizują takie inwestycje obecnie - mówi Strzelecki.

- Proszę poza tym pamiętać, że nawet jeśli ktoś kupuje jakąś maszynę, to dzisiaj podpisuje kontrakt na kwotę powiedzmy 100 tysięcy euro, ale płatność nastąpi w innym terminie. W związku z tym te korzyści (z umocnienia złotego - red.) tak naprawdę nie istnieją - ocenia.

Z sytuacji na rynku walutowym nie są zadowoleni także przedstawiciele branży meblarskiej, która również znaczną część swojej produkcji kieruje na rynki zagraniczne.

- Zdecydowanie kurs euro dla nas kluczowy. Jesteśmy branżą, która 90 procent swojej produkcji wysyła na rynki zagraniczne i kluczową walutą do rozliczania tych transakcji jest właśnie euro. Pytanie, jak trwałe będzie to umocnienie i jaka będzie tendencja na rynku walutowym w najbliższym czasie - mówi w rozmowie z redakcją biznesową portalu tvn24.pl dyrektor biura Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli Michał Strzelecki.

- Niewątpliwie silna złotówka powoduje, że sytuacja jest trudniejsza niż była jeszcze kilka tygodni temu. Umocnienie wpłynie na wyniki uzyskane przez branżę w polskich złotych czy na rentowność poszczególnych firm - komentuje.

Zdaniem Michała Strzeleckiego "to kolejne wyzwanie przed branżą". - Mamy ich w ostatnim czasie bardzo dużo. W naszej branży zamykane są firmy meblarskie już mniej więcej od roku czy nawet półtora - zwraca uwagę. Dodaje, że do umocnienia złotego dochodzi w momencie kumulacji problemów branży. - Ciężko jest powiedzieć, że kolejne firmy będą się zamykały, będziemy mieć zwolnienia, tylko dlatego, że złotówka się umocniła - podkreśla.

Przedstawiciel branży dodaje, że tańsze sprowadzanie produktów czy komponentów nie zniweluje znacząco trudów dla producentów wynikających z umocnienia waluty. - My mamy bardzo dużo produkcji komponentów na miejscu, tutaj w kraju. Oczywiście są te komponenty, które ściągamy od partnerów spoza Polski. To jednak na pewno nie zrównoważy tego problemu, o którym mówimy, jakim jest silna złotówka - podkreśla.

Zaniepokojenie odczuwa także branża motoryzacyjna, również będąca ważnym eksporterem. W rozmowie z redakcją biznesową portalu tvn24.pl prezes Stowarzyszenia Dystrybutorów i Producentów Części Motoryzacyjnych Tomasz Bęben przypomina że Polska jest siódmym największym dostawcą części samochodowych na świecie.

- Dla polskiej motoryzacji gwałtowne umocnienie złotego to jak nagłe obniżenie wpływów ze sprzedaży – nagle produkowane w Polsce samochody, części czy komponenty przynoszą w przeliczeniu na złotówki realnie niższy zysk - zwraca uwagę Tomasz Bęben. Dodaje, że wpływa to także na rentowność eksportu.

- Żeby lepiej to zobrazować – jeśli jakiś niemiecki producent kupował od nas części do silników za 100 euro, to jeszcze niedawno oznaczało to wpływ do sprzedającego na poziomie ok. 450 zł. Teraz, przy mocniejszym złotym, wpływ ten może wynosić ok. 400 zł. Czyli ok .50 zł mniej przychodu na każdej sztuce. A jak mówimy o setkach tysięcy takich części, robi się z tego realny problem - wyjaśnia Tomasz Bęben.

Dodaje, że "w efekcie może powstać konieczność podnoszenia cen produktów eksportowanych, co może przełożyć się na ich konkurencyjność oraz liczbę składanych zamówień lub alternatywnie cięcia kosztów, aby utrzymać tą konkurencyjność.

Pytany, czy w skrajnych scenariuszach może dojść nawet do upadłości lub zwolnień, odpowiada: "nie od razu, ale jeśli sytuacja się utrzyma, to tak". - Firmy oczywiście mogą szukać sposobów na cięcie kosztów, ale ile można oszczędzać na kawie w biurze, zanim trzeba będzie ograniczyć zatrudnienie? - zastanawia się.

Zwraca uwagę, że Polska nadal konkuruje na rynku międzynarodowym głównie dzięki niższym kosztom pracy. - To nie znaczy, że mamy gorszych specjalistów – wręcz przeciwnie, ale fakt, że kosztujemy, jako pracownicy mniej niż np. w Niemczech czy Francji, jest jednym z głównych powodów, dla których koncerny lokują tu swoje fabryki i centra produkcyjne - zastrzega.

Zdaniem Bębna "mamy niejako podwójny cios – nie tylko złoty się umacnia, ale też płaca minimalna rośnie w ekspresowym tempie". - Obecnie wraz z wszelkimi składkami, ZUS i tak dalej dochodzimy do 1500 euro miesięcznie na pracownika. Co to oznacza? Że zaczynamy być drożsi od Portugalii, a o Rumunii czy Bałkanach nawet nie wspominając. A skoro w innych krajach można produkować taniej, to nie trzeba być ekonomistą, żeby zgadnąć, gdzie koncerny będą przenosić inwestycje - zwraca uwagę.

Zastrzega, że "to scenariusz skrajny, zakładający utrzymanie czy dalsze umacnianie się złotego". - Jednak nie jest on nieprawdopodobny, szczególnie że także koszty energii w Polsce są jednymi z najwyższych w Europie, co jeszcze bardziej osłabia naszą konkurencyjność - podkreśla Bęben.

Bęben dodaje jednak, że nie jest tak, że silny złoty to samo zło. - Z pozytywów dla setek tysięcy Polek i Polaków na przykład sprowadzane zza granicy pojazdy używane będą tańsze - mówi. - Firmy zapłacą mniej za maszyny czy surowce. Jeśli złoty jest mocniejszy, to te zakupy są dla nas tańsze. Natomiast w praktyce te "plusy" być szybko zmazane przez problemy, które wymieniłem wcześniej - twierdzi Tomasz Bęben.

Nastroje uspokaja natomiast prezes Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego Jakub Faryś. Przedstawiciel branży podkreśla, że z wahania kursu walut, z wyjątkiem mocnych tąpnięć, są wkalkulowane w ryzyko biznesowe.

- To prawda, że to umocnienie z punktu widzenia eksporterów nie jest czymś korzystnym. Natomiast jeżeli popatrzymy na wahania w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy, pomijając czas pandemii, to te różnice kursowe naprawdę nie są jakieś bardzo duże, one są kilkuprocentowe - mówi w rozmowie z redakcją biznesową tvn24.pl Jakub Faryś.

- Jeżeli ustalamy ceny pojazdów w kontekście produkowania i kosztów produkcji, to zawsze zakłada się takie kilkuprocentowe wahania, to zupełnie naturalne - zaznacza przedstawiciel branży motoryzacyjnej.

- Gdyby złoty się umocnił, na przykład do trzech euro i to byłby spadek rzędu 30 procent, no to to miałoby wtedy poważne znaczenie - zaznaczył. Zastrzegł jednak, że "trudno mu jest to sobie wyobrazić".