800 plus zamiast 500 plus. Wszystko, co trzeba wiedzieć

Program Rodzina 500 plus wystartował 1 kwietnia 2016 roku. Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński w niedzielę zapowiedział, pierwszą od wejścia w życie programu, waloryzację świadczenia 500 plus do 800 zł.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zapewniło, że zasady przyznawania świadczenia nie zmienią się. Oznacza to, że 800 plus będzie przysługiwało wszystkim dzieciom do 18 lat, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę.

Z rządowych szacunków wynika, że obecnie z programu korzysta ponad 6,5 mln dzieci.

Minister w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Łukasz Schreiber zapewniał we wtorek w "Rozmowie Piaseckiego" w TVN24, że ustawa o zwiększeniu świadczenia w programie 500 plus do 800 zł będzie przyjęta jeszcze w tej kadencji parlamentu.

Wyższe świadczenie ma być wypłacane od 1 stycznia 2024 roku.

Lider Platformy Obywatelskiej Donald Tusk w poniedziałek zaproponował, aby zmiany weszły szybciej, bo od 1 czerwca br. - Prezesie, jeśli chcesz naprawdę pomóc polskim rodzinom, a nie uprawiać wyborczą grę, to możemy to zrobić wspólnie w Sejmie, tak żeby ta waloryzacja świadczenia dla polskich dzieci stała się faktem w Dniu Dziecka 1 czerwca, a nie na sylwestra 2024 - zwrócił się były premier do prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Projekt ustawy PO w sprawie przyspieszenia zwiększenia świadczenia z 500 do 800 zł ma zostać złożony w Sejmie w środę.

Przedstawiciele rządu wypowiadają się jednak krytycznie o propozycji Donalda Tuska. - Od 1 stycznia (2024 roku - red.) dlatego, że tak mamy zaplanowane w planie budżetowym - uzasadniała we wtorek w RMF FM minister rodziny Marlena Maląg. Premier Mateusz Morawiecki wskazywał, że wypłata 800 plus rozpocznie się od stycznia przyszłego roku, kiedy to inflacja ma być już w mocnym trendzie spadającym.

Ekonomistka Alicja Defratyka policzyła, że podwyższone świadczenie z 500 plus do 800 zł będzie kosztować budżet 64 mld zł rocznie. Obecnie jest to około 40 mld zł.

Podobne szacunki przedstawiają rządzący. Jak mówił w poniedziałek na konferencji prasowej premier Mateusz Morawiecki, "800 plus, czyli dodatkowe około 24 miliardy złotych (...) to jest około 0,7-0,8 procent PKB (produktu krajowego brutto)".

Szef rządu zapowiedział, że podwyższenie świadczenia 500 plus do 800 zł będzie finansowane z dalszego uszczelniania systemu podatkowego i wyższych dochodów budżetowych na skutek mocniejszego wzrostu gospodarczego.

Zaznaczył, że system podatkowy wciąż będzie uszczelniany. - Nie dalej jak sześć dni temu minister Magdalena Rzeczkowska wniosła na Radę Ministrów kolejną ustawę, kolejne miliardy uszczelnienia podatku VAT, CIT. Stąd pojawiają się dodatkowe środki zaplanowane również na przyszły rok - wyjaśnił Mateusz Morawiecki.

Czytaj także: Odkręcili kurek z pieniędzmi, teraz są niechlubnym liderem UE

Ile wynosi realna wartość 500 plus dzisiaj? Policzył to ekonomista Rafał Mundry. Z danych zamieszczonych przez niego na Twitterze wynika, że 500 zł z kwietnia 2016 jest dziś warte 339,54 zł. Oznacza to, że siła nabywcza świadczenia 500 plus spadła od 2016 roku o około jedną trzecią i dziś za 500 zł kupimy o około jedną trzecią mniej niż 7 lat temu.

Mundry zauważył, że "pierwsza waloryzacja 500 plus od siedmiu lat powoduje, że wartość 500 plus znów będzie na podobnym poziomie co w 2016". Siła nabywcza świadczenia w wysokości 800 zł w kwietniu 2023 roku wynosiłaby bowiem 543,26 zł.

Lewica proponuje, aby świadczenie 500 plus było corocznie waloryzowane. - Jeszcze takiej decyzji nie ma. W tej chwili pracujemy, analizujemy (...) - powiedział we wtorek w Radiu Gdańsk wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed, pytany o pojawiające się głosy o potrzebie wprowadzenia corocznej waloryzacji świadczenia 500 plus.

Jak dodał, "musimy się uzbroić w cierpliwość, jeśli chodzi o ostateczny kształt zmian".

Z kolei Polskie Stronnictwo Ludowe proponuje, aby 800 plus przysługiwało dla pracujących. "Polacy oczekują konkretów i docenienia aktywności. Dlatego postulujemy: waloryzacja 800 plus dla pracujących; dodatkowa praca i nadgodziny bez podatków; dobrowolny ZUS dla samozatrudnionych. Praca musi się opłacać" - napisał na Twitterze lider ludowców Władysław Kosiniak-Kamysz.

Ekonomiści obawiają się efektów spełnienia obietnicy podwyższenia 500 plus do 800 zł, zwłaszcza jej wpływu na i tak wysoką inflację.

- Generalnie to będzie działanie proinflacyjne i będzie utrudniało zadanie Narodowego Banku Polskiego, jeśli chodzi o obniżenie inflacji do wyznaczonego celu za pośrednictwem stóp procentowych. Efekt ten może być dosyć mocny, jeśli podwyżka zostanie zrealizowana w sposób, jaki zapowiedział prezes Jarosław Kaczyński – od razu do poziomu 800 złotych od 2024 roku – powiedział w rozmowie z TVN24 Biznes Szymon Wieczorek, ekspert ds. gospodarczych Instytutu Jagiellońskiego zauważając, że w konsekwencji może to spowodować nawet kolejne wzrosty stóp procentowych.

Zmianę programu Rodzina 500 plus w Rodzina 800 plus jako czynnik proinflacyjny określa również ekonomista Marek Zuber z Akademii WSB. Jeśli dosypujemy pieniędzy, to oznacza relatywnie większą konsumpcję, czyli większy popyt, a większy popyt oznacza zwiększenie presji inflacyjnej. Oczywiście możemy dyskutować o tym, o ile zwiększy się inflacja, przy czym ona nie musi rosnąć, wystarczy, że będzie wolniej spadała, ale z całą pewnością taki efekt wystąpi - wyjaśnił Zuber.

Czytaj także: "To jest dolewanie wysokooktanowej benzyny do pożaru inflacyjnego"

Zdaniem rzecznika rządu Piotra Muellera podniesienie 500 plus do 800 zł nie przełoży się w takim stopniu na inflację, jak by sobie wyobrażali przedstawiciele szkoły "balcerowiczowsko-tuskowej". - Nie obawiamy się tego, bo kwestie związane z przewidywaniami inflacji w tej chwili mają tendencję spadającą. Naszym celem jest to, by rodziny najbardziej odczuwające skutki inflacji miały dodatkowe wsparcie - powiedział Mueller podczas poniedziałkowej konferencji prasowej.