Nie bez problemów, ale poleciała. Start rakiety SLS to początek powrotu ludzi na Księżyc

Źródło:
NASA, tvnmeteo.pl, PAP
Start misji Artemis I
Start misji Artemis INASA Twitter
wideo 2/5
Start misji Artemis INASA Twitter

Historia dzieje się na naszych oczach. We wtorek oficjalnie rozpoczęliśmy program Artemis, którego celem jest powrót człowieka na Księżyc.

Rakieta SLS po godzinie 7.48 w środę opuściła platformę Centrum Lotów Kosmicznych im. Johna F. Kennedy'ego. Tym samym, oficjalnie rozpoczęła się pierwsza misja programu Artemis.

- Ruszamy razem, do Księżyca i jeszcze dalej - oznajmił prowadzący transmisję przedstawiciel NASA.

Podczas misji statek Orion, napędzany przez moduł serwisowy dostarczony przez Europejską Agencję Kosmiczną, znajdzie się 100 kilometrów od powierzchni Księżyca i okrąży go, po czym wróci na Ziemię, lądując 11 grudnia w Pacyfiku. Podczas misji ma pokonać prawie 2 miliony kilometrów, więcej niż jakikolwiek inny pojazd przeznaczony do transportu ludzi. Po drodze zostawi też 10 satelitów do badań Księżyca i innych ciał niebieskich położonych blisko Ziemi. Na pokładzie Oriona znajdą się trzy manekiny, które mają pomóc w ocenie bezpieczeństwa misji dla ludzi.

Problemy z paliwem

Do startu doszło, ale nie bez problemów. We wtorek inżynierowie z Centrum Lotów Kosmicznych im. Johna F. Kennedy'ego napełnili główne zbiorniki paliwa rakiety. Proces przeprowadzono około pięciu godzin przed planowanym startem.

W trakcie odliczania we wtorek wieczorem pojawił się kolejny potencjalny problem. NASA ogłosiła, że w liniach paliwowych górnego stopnia rakiety prawdopodobnie doszło do wycieku wodoru. Konieczne było wezwanie zespołu techników, którzy przybyli na platformę, by przyjrzeć się usterce.

Do trzech razy sztuka

To nie pierwsza listopadowa data wyznaczona przez NASA. Początkowo start planowany był na 14 listopada, ale został przełożony ze względu na ekstremalne warunki pogodowe, które prognozowane były w związku z przejściem huraganu Nicole.

Na samym początku start misji był planowany na sierpień. Pierwszą próbę odwołano z powodu usterki związanej ze zbiornikiem na paliwo. Kolejna próba zaplanowana na przełomie września i października nie doszła do skutku z powodu zbliżającego się huraganu Ian, który uderzył we Florydę.

Wracamy na Księżyc

Celem programu Artemis jest powrót do załogowej eksploracji Księżyca. Sama misja Artemis I będzie jednak bezzałogowa. Ma posłużyć jako test przed załogowym lotem Artemis II, który zaplanowany jest na 2024 rok. Astronauci dokonają wtedy lotu wokół Księżyca, ale na nim nie wylądują. Lądowanie zaplanowane jest dopiero na misję Artemis III, do której ma dojść rok później. W planach jest także utworzenie stałej bazy na powierzchni Księżyca, a także stacji kosmicznej Gateway na orbicie wokół Księżyca podczas kolejnych etapów programu.

W program Artemis zaangażowane są nie tylko USA, ale inne kraje w ramach tak zwanych porozumień Artemis. Stroną porozumień jest też Polska, która miała swój udział w ramach współpracy NASA z Europejską Agencją Kosmiczną w tworzeniu Oriona. Europejscy astronauci mają również w przyszłości polecieć na Księżyc w ramach misji.

Rakieta SLS - najpotężniejszy zbudowany dotąd pojazd kosmiczny - ma za sobą długą historię niepowodzeń, awarii i opóźnień, była też krytykowana za wysokie koszty. Rozpoczęty w 2011 roku projekt SLS pochłonął ponad 20 miliardów dolarów, a każdy start jednorazowej rakiety ma kosztować ponad cztery miliardy dolarów.

Jeżeli loty w ramach programu Artemis powiodą się, będzie to pierwsze lądowanie człowieka na powierzchni Srebrnego Globu od ponad pół wieku.

Do tej pory jedynie dwunastu astronautów miało okazję chodzić po powierzchni Księżyca, w ramach amerykańskiego programu Apollo. Historyczne pierwsze załogowe lądowanie nastąpiło w 1969 roku w trakcie misji Apollo 11, a ostatnie w ramach misji Apollo 17 w 1972 roku.

Autorka/Autor:kw

Źródło: NASA, tvnmeteo.pl, PAP

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. Najtrudniejsze warunki związane z intensywnymi opadami śniegu, oblodzeniem i opadami marznącymi występują w północnych oraz południowych regionach Polski. Obowiązują pomarańczowe i żółte alarmy.

Niebezpiecznie na północy i południu Polski. Ostrzeżenia IMGW

Niebezpiecznie na północy i południu Polski. Ostrzeżenia IMGW

Źródło:
IMGW

Pogoda w poniedziałek się poprawi. Śnieg będzie padać słabo już tylko w południowo-wschodniej Polsce. Termometry wskażą od -3 do 2 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - poniedziałek 13.01. Opady w części kraju, od -3 do 2 stopni

Pogoda na dziś - poniedziałek 13.01. Opady w części kraju, od -3 do 2 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Z powodu cofki zalana została droga z Kamienia Pomorskiego do dwóch miejscowości na Wyspie Chrząszczewskiej (województwo zachodniopomorskie). Ochotnicza straż pożarna poinformowała, że w poniedziałek rano będzie organizować transport dla mieszkańców obu wsi.

Mieszkańcy odcięci przez zalaną drogę. "Ważny komunikat"

Mieszkańcy odcięci przez zalaną drogę. "Ważny komunikat"

Źródło:
TVN24

Po śnieżnym i zimnym weekendzie wkrótce czeka nas duże ocieplenie. Sprawdź, co przyniesie pogoda w kolejnych 16 dniach w długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Źródło:
tvnmeteo.pl

Lód z przejeżdżającego auta uszkodził szybę innego pojazdu. Zdarzenie, do którego doszło w jednym z amerykańskich miast w stanie Kansas, zostało uchwycone przez kamerkę samochodową.

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Źródło:
CNN, KCTV

Szalejący nad Bałtykiem sztorm spowodował cofkę w kilku miejscowościach, m.in. w Sztutowie, Kątach Rybackich, Świerznicy, Rewie i Mechelinkach. W portach w Ustce i Mrzeżynie woda zalała bulwary oraz znajdujące się tam lokale usługowe.

Cofka nad Bałtykiem. Zalane ulice i bulwary, przesiąkające wały w kilku miejscowościach

Cofka nad Bałtykiem. Zalane ulice i bulwary, przesiąkające wały w kilku miejscowościach

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, PAP

Północ Grecji przygotowuje się na intensywne opady śniegu. W niektórych regionach w poniedziałek szkoły będą zamknięte, kierowcy mają używać łańcuchów śniegowych na koła, wprowadzono zakaz ruchu ciężarówek.

Uderzenie zimy w Grecji. Zamknięto szkoły

Uderzenie zimy w Grecji. Zamknięto szkoły

Źródło:
PAP

Pod naporem mokrego śniegu w miejscowości Łobez (województwo zachodniopomorskie) zawaliły się dach i ściana w hurtowni materiałów budowlanych. Straż pożarna poinformowała, że nie ma osób rannych.

Pod naporem śniegu zawalił się dach magazynu

Pod naporem śniegu zawalił się dach magazynu

Źródło:
TVN24

Ratownicy TOPR ogłosili w niedzielę drugi stopień zagrożenia lawinowego. Z powodu intensywnych opadów śniegu i silnego wiatru panują bardzo niekorzystne warunki turystyczne.

"Gwałtowne pogorszenie sytuacji" w Tatrach

"Gwałtowne pogorszenie sytuacji" w Tatrach

Źródło:
PAP

Sobotni atak zimy zakończył się prawie tysiącem interwencji strażaków, głównie na Pomorzu. W dzień doszło do wielu kolizji i wypadków. Mokry, ciężki śnieg łamał konary i przewracał drzewa, uszkadzał linie energetyczne i utrudniał podróżowanie.

Prawie tysiąc interwencji po ataku zimy. Kolizje, nieprzejezdne drogi, podtopienia

Prawie tysiąc interwencji po ataku zimy. Kolizje, nieprzejezdne drogi, podtopienia

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24, PAP, TVN24

W hrabstwie Los Angeles w południowej Kalifornii trwa gaszenie kilku potężnych pożarów, które od wtorku trawią zachodnie i północne obrzeża miasta. W akcji bierze udział blisko 1000 więźniów-strażaków - poinformował w niedzielę portal dziennika "Washington Post". Żywioł pochłonął już życie co najmniej 16 osób, taka sama jest liczba zaginionych. Meteorolodzy ostrzegają przed powrotem silnego wiatru.

Trwa walka z ogniem, silny wiatr może wrócić. "Nie wygląda to dobrze"

Trwa walka z ogniem, silny wiatr może wrócić. "Nie wygląda to dobrze"

Źródło:
PAP, NBC News, CNN

Alert RCB został wysłany do mieszkańców południowej Polski. Eksperci z Rządowego Centrum Bezpieczeństwa ostrzegają przed bardzo silnym wiatrem i intensywnymi opadami śniegu.

Alert RCB wciąż w mocy. "Zachowaj ostrożność"

Alert RCB wciąż w mocy. "Zachowaj ostrożność"

Aktualizacja:
Źródło:
RCB, tvnmeteo.pl

"Wyspa widmo" pojawiła się na Morzu Kaspijskim - i bardzo szybko zniknęła. Do powstania niewielkiego skrawka lądu doszło w 2023 roku po wybuchu wulkanu błotnego. Wystarczyło jednak kilkanaście miesięcy, by wyspa się rozmyła.

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Źródło:
NASA Earth Observatory, anl.az

Do silnego trzęsienia ziemi doszło w nocy z soboty na niedzielę w Meksyku. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 spowodowały panikę wśród mieszkańców kilku stanów, którzy w środku nocy wybiegli na ulice.

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

Źródło:
USGS, El Informador

Zimowa burza przeszła nad wschodnimi i południowymi Stanami Zjednoczonymi. Intensywne opady śniegu doprowadziły do odwołania tysięcy lotów, przerwania dostaw prądu i wody pitnej oraz zamknięcia niektórych szkół. Na oblodzonych drogach dochodziło do groźnych wypadków.

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Źródło:
PAP, CBS News, NWS Atlanta

Początek roku jedynie miejscami przyniósł nam powrót zimy. W wielu regionach Polski zamiast śniegu pada deszcz, a szare krajobrazy uparcie nie chcą się zabielić. To, czy w styczniu 2025 możemy spodziewać się jeszcze porządnego mrozu, sprawdza nasza synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

"Bestia ze wschodu" śpi, a co z wirem polarnym? Najnowsze prognozy na styczeń

"Bestia ze wschodu" śpi, a co z wirem polarnym? Najnowsze prognozy na styczeń

Źródło:
tvnmeteo.pl

Apokaliptyczne sceny rozgrywają się w hrabstwie Los Angeles, gdzie pożary spowodowały katastrofalne szkody i zmusiły dziesiątki tysięcy ludzi do opuszczenia swoich domów. Zdjęcia zniszczonych budynków pokazują, jak niszczycielski jest żywioł.

Tylko zgliszcza. Los Angeles po "piekielnej" pożodze

Tylko zgliszcza. Los Angeles po "piekielnej" pożodze

Źródło:
Reuters

Do Majotty zbliża się cyklon Dikeledi. Francuskie terytorium zamorskie objęte zostało pomarańczowym alarmem. Wstrzymano kursowanie promów, na stacjach benzynowych utworzyły się bardzo długie kolejki. Niemal miesiąc temu region ten został spustoszony przez cyklon Chido.

Prawie miesiąc temu spustoszył ich Chido, teraz nadciąga Dikeledi

Prawie miesiąc temu spustoszył ich Chido, teraz nadciąga Dikeledi

Źródło:
PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej pokazał długoterminową eksperymentalną prognozę na najbliższe cztery miesiące. Jaka pogoda będzie w lutym i czego spodziewać się wiosną w 2025 roku? Sprawdź.

Wiosna przyjdzie wcześniej? Jest nowa długoterminowa prognoza IMGW

Wiosna przyjdzie wcześniej? Jest nowa długoterminowa prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Rok 2024 był najcieplejszym w historii pomiarów. Jak przekazali specjaliści z serwisu Copernicus Climate Change Service (C3S), zapisał się on w historii jako pierwszy rok kalendarzowy, w którym średnia globalna temperatura przekroczyła 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomu z czasów preindustrialnych.

To już pewne. Spełnił się najczarniejszy scenariusz

To już pewne. Spełnił się najczarniejszy scenariusz

Źródło:
PAP, Copernicus Climate Change Service (C3S)

Listopad był jedynym miesiącem w 2024 roku, w którym średnia temperatura powietrza była w Polsce niższa niż zazwyczaj. Jak podaje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, wszystkie pozostałe miesiące okazały się cieplejsze niż zwykle, a wśród nich szczególnie wyróżnił się luty.

Te mapy pokazują, jak gorący był 2024 rok w Polsce. "Luty był gamechangerem"

Te mapy pokazują, jak gorący był 2024 rok w Polsce. "Luty był gamechangerem"

Źródło:
IMGW

Start rakiety New Glenn jest zaplanowany na poniedziałkowy poranek. Sprzęt został zaprojektowany przez Blue Origin, firmę Jeffa Bezosa, i ma służyć do wynoszenia dużych ładunków na orbitę okołoziemską. Jak zapowiadają przedstawiciele przedsiębiorstwa, niektóre elementy systemu polecą w kosmos wielokrotnie.

New Glenn czeka na start. Wyniesie ładunek, jakiemu nie sprostają nawet rakiety Elona Muska

New Glenn czeka na start. Wyniesie ładunek, jakiemu nie sprostają nawet rakiety Elona Muska

Źródło:
CNN, AFP