Za nami "pogodowy tygiel". A co nas czeka w lipcu i sierpniu?

[object Object]
Wiatr częściowo zerwał banner reklamowy w KrakowieKontakt 24/Jarek
wideo 2/21

To nie był spokojny czas w pogodzie. Niemal bez przerwy towarzyszyły nam burze z intensywnym deszczem. Jak pisze dla nas synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek, od miesiąca żyjemy w prawdziwym tyglu pogodowym, a czerwiec przyniósł aurę wręcz ekstremalną.

W naszym klimacie do normy zaliczają się nawet ulewy podtapiające wsie i miasta, których sumy w czasie burz wyniosły od 50 litrów na metr kwadratowy w ciągu 30 minut w Warszawie do nawet 150 l/mkw. w ciągu ośmiu godzin w miejscowości Jodłownik koło Limanowej.

CZYTAJ O ULEWIE NAD WARSZAWĄ

Najwyższa dobowa suma opadów deszczu w ogóle odnotowana w Polsce to aż 300 l/mkw. Tyle wody spadło w Tatrach, na Hali Gąsienicowej 30 czerwca 1973 r. Ale nie tylko w wysokich górach padają tak gigantyczne deszcze. W moim regionie, na Dolnym Śląsku pamiętamy o ulewach w Szczawnie-Zdroju pod Wałbrzychem, gdzie ekstremalnie wysokie opady wystąpiły w 1979 roku, kiedy to do poranka 17 czerwca spadło 205 l/mkw. w ciągu doby, a w nocy z 31 sierpnia na 1 września 2002 aż 178 l/mkw. w ciągu sześciu godzin. Wystarczyło, że front burzowy zatrzymał się na niewysokim Przedgórzu Sudeckim, na Górach Wałbrzyskich, by potężne bloki zbudowane z wody runęły na ziemię.

Rzadkie, ale typowe

Nawalne opady to zjawisko rzadkie, ale typowe dla naszego klimatu. Co roku po burzach zalewane są wsie rozsiadłe nad górskimi potokami oraz zabetonowane miasta z wieżowcami, które są dla natury niczym Góry Skaliste - pokryte cienką warstwą gleby niechłonącą wody. W Warszawie co roku zdarza się burza, która podtapia jeden z tuneli, Wisłostradę lub ulice z niedrożnymi studzienkami kanalizacyjnymi. Dzieje się tak, choć stolica jest miastem bardzo zielonym, z wieloma parkami i na ogół dziko płynącą Wisłą. Coroczne podtopienia większych miast są dla nas sygnałem byśmy odchodzili od "betonozy". Oddajmy naturze tyle ziemi, ile się da, a woda nie będzie płynąć miejskimi arteriami komunikacyjnymi tylko swobodnie wsiąkać w grunt.

Natomiast specyfiki gór i kapryśnego reżimu rzeki górskiej zmienić się nie da. Osiedla na tych terenach, w dolinach, były i pozostaną narażone na gwałtowne zjawiska niosące raz na kilka lat zniszczenie i śmierć. Tam chmura burzowa bywa zatrzymywana przez wzniesienia terenu, więc ciężka od wody spada na zbocza i doliny, powodując powódź błyskawiczną - żywioł porywający samochody, zawalający ściany budynków i zmieniający nawet lokalny krajobraz.

Dla mieszkańców zalanych regionów skończył się właśnie miesiąc ciężki, ale z meteorologicznego punktu widzenia bardzo ciekawy. Jeszcze w pierwszej dekadzie wystąpił nieco przyspieszony, tak zwany monsun letni, związany z napływem mas powietrza znad Atlantyku. Później dominowała cyrkulacja z południa i południowego wschodu napływało powietrze ciepłe i nasączone wodą jak gąbka. Często właśnie w okolicach przesilenia letniego lub jakiś czas po nim pojawiają się ulewy, a po nich powodzie zwane świętojańskimi.

Jakie będzie lato?

Pierwsza połowa czerwca przypominała maj, któremu bliżej było do marca. I choć wiosna w naszym klimacie to czas kapryśny w wyniku przebudowy pola temperatury nad kontynentem, by najchłodniej było nie na wschodzie tylko na północy, to zmiana klimatu zmienia nieco rytm cyrkulacji powietrza. Wiosną przestawia się ze strefowej, czyli zachodniej znad Atlantyku, na południkową, gdy przeważa napływ mas powietrza, albo z północy, albo z południa. Jednak kwiecień, ekstremalnie suchy i spokojny tego roku, był zupełnie inny niż powinien być, czyli zmienny i deszczowy. Dopiero czerwiec stanął na wysokości zadania, nadrobił wiosenne zaległości i rozkręcił letnią pogodę, miejscami przynosząc w jednej burzy tyle deszczu, ile zwykle pada w ciągu miesiąca (jak w Warszawie) albo i całego lata (tak jak w Małopolsce i na Podkarpaciu).

Co będzie dalej? Czy tego lata wrócimy na znane nam tory, czy porwie nas fala powodziowa? Najnowsze prognozy cyrkulacji powietrza nad Europą pozwalają sądzić, że mamy szanse na "normalne" lato. To wiąże się z bardziej zrównoważoną temperaturą, ale i zwykłym rytmem występujących na południu i południowym wschodzie intensywnych opadów deszczu, podtopień oraz powodzi.

Typowe polskie lato cechuje na ogół powrót po wiośnie do cyrkulacji strefowej powietrza z wtrąceniami gorących mas z południa. W tym okresie zwykle napływały polarne masy powietrza, raz ciepłe, raz chłodne, znad Atlantyku oraz południowo-zachodniej Europy. Od czasu do czasu wiry niżowe lub pogodne wyże zaciągały gorące masy powietrza znad Morza Śródziemnego, Afryki lub Bliskiego Wschodu. Zderzenie nad Europą Środkową tak różnych temperamentów mas powietrza z południa i zachodu zwykle przynosiło niebezpieczną aurę.

Zapowiada się gwałtowna pogoda w lipcu

Prognozy amerykańskiego modelu globalnego GFS zakładają na pierwszą połowę lipca zdecydowaną przewagę Atlantyku w kształtowaniu pogody. Znad jego wód przesuną się w naszą stronę masy powietrza i deszczowe fronty, co oznacza lato z łagodną temperaturą, ale i brak większej stabilności. Następować będą po sobie rozpogodzenia i przelotne opady oraz burze. To łagodna zatoka chłodu rozciągająca się od Grenlandii, po Alpy i Karpaty będzie rozdawać karty w pogodzie, choć gorące masy znad południowo-wschodniej Europy, Azji Mniejszej i Bliskiego Wschodu mają wcinać się na krótko w tę grę.

Przy takiej cyrkulacji niebezpieczeństwo stanowić będą wiry niżowe, które znad Atlantyku zapuszczają się na południe i nad ciepłym Morzem Śródziemnym nabierają wigoru, by ruszyć z powrotem na północ, tym razem w kierunku Polski. Te niże, zwane genueńskimi, przynoszą ulewy nad Sudety i Karpaty oraz fale powodziowe na rzekach górskich i nizinnych. W świetle najnowszych wyliczeń modelu Europejskiego Centrum Prognoz Średnioterminowych (ECMWF), sytuacja meteorologiczna w drugiej dekadzie lipca rozwija się niebezpiecznie w tym właśnie kierunku.

Prognoza mocnego odchylenia od normy opadów między 13 a 19 lipca 2020 (ECMWF)ECMWF

Co "widzą" modele?

Niepokoi prognoza mocnego odchylenia od normy opadów między 13 a 19 lipca 2020 na południu Polski oraz na Bałkanach. Wygląda to tak jakby niż, twór zbudowany z potężnych chmur deszczowych, miał sunąć na północ znad śródziemnomorskiej krainy winorośli i win, i zrzucić masy wody nad południową i wschodnią Polską w ciągu kilku dni.

Model długoterminowy amerykańskiej Narodowej Agencji Oceanu i Atmosfery (NOAA) "widzi" w lipcu przewagę cyrkulacji zachodniej i południowo-zachodniej, co oznacza niejednokrotnie stalowoszare niebo nad Bałtykiem oraz ulewy szczególnie na południu. Termicznie lipiec ma być przeciętny, a gorące masy powietrza pchane przez wiry niżowe znad Morza Czarnego, odpychane będą przez masy polarne znad Atlantyku.

Prognozowane odchylenie temperatury średniej miesięcznej lipca od normy (zupełnie w normie)(CFS/NOAA)CFS/NOAA

Sporo kontrowersji budzą prognozy opadów na lipiec. Ostatnie wyliczenia amerykańskich superkomputerów wieszczą miesiąc na ogół suchy. Jednak wcześniejsze prognozy kilkukrotnie dawały szanse na opady w normie, tylko na południu i wschodzie - powyżej normy. Te na ogół są zasługą niżów bądź czarnomorskich, bądź wędrujących z południa Europy w kierunku Rosji. Sytuacja wygląda niepokojąco, więc oczy wszelkich służb muszą być zwrócone na górzyste południe, bowiem opady deszczu rzędu 100-200 l/mkw. przez kilka dni, mogą ponownie niszczyć życie i dobytek na Śląsku, w Małopolsce oraz na Podkarpaciu i Lubelszczyźnie.

Prognozowane odchylenie sumy opadów miesięcznych lipca od normy (CFS/NOAA)CFS/NOAA

Zagrożenie wyższymi niż zwykle opadami deszczu w regionach Polski wschodniej i południo-wschodniej "widzi" cytowany wcześniej europejski sezonowy model ECMWF. Natomiast mniej deszczu prognozuje na zachodzie kraju, już mocno doświadczonym suszą w roku ubiegłym i obecnym.

Prognozowane odchylenie sumy opadów miesięcznych lipca od normy (ECMWF)ECMWF

Spokojny sierpień

Prognoza na sierpień według wyliczeń superkomputerów zarówno amerykańskich, jak i europejskich, tchnie spokojem. Temperatura ma być na ogół w normie, a opady w normie i poniżej. Jest więc spora szansa na wyżową słoneczną pogodę oraz udany urlop nad Bałtykiem, na Mazurach i w górach.

W pierwszej dekadzie sierpnia często występuje kolejny, tak zwany letni monsun z deszczem niesionym przez fronty z zachodu, po którym rozbudowuje się późnoletni wyż nad środkową bądź wschodnią Europą, zaciągający suche i ciepłe powietrze znad słonecznej Turcji, krain Lewantu oraz Iranu.

Prognoza odchylenia opadów od normy wieloletniej w sierpniu (ECMWF)ECMWF
Prognoza odchylenia opadów od normy wieloletniej w sierpniu (NOAA)NOAA

Przy nieumiarkowanych zmianach pogody w naszym klimacie umiarkowanym trudno jest przedstawiać prognozy z wielką pewnością. Pewne jednak jest, że jeśli cyrkulacja powietrza utrzyma się w znanych nam ramach, to przynajmniej ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem przyjdzie na czas. Bo torów deszczonośnych niżów jak nurtu rzeki nie zmienimy.

Autor: Arleta Unton-Pyziołek / Źródło: tvnmeteo.pl

Pozostałe wiadomości

Najbliższe dni przyniosą pochmurną aurę z przelotnymi opadami deszczu. W niektórych regionach mogą pojawić się burze. Na termometrach zobaczymy maksymalnie 25 stopni Celsjusza.

Na typowo letnie temperatury jeszcze poczekamy

Na typowo letnie temperatury jeszcze poczekamy

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pod koniec tygodnia w części kraju mogą pojawić się burze - wynika z prognozy zagrożeń Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). W kilku województwach mogą zostać wydane ostrzeżenia pierwszego stopnia. Sprawdź, gdzie aura może być groźna.

Powrót burz w kolejnych dniach. Tutaj można się ich spodziewać

Powrót burz w kolejnych dniach. Tutaj można się ich spodziewać

Źródło:
IMGW

Po obfitych opadach deszczu trudna sytuacja panuje w mieście Tolkmicko (woj. warmińsko-mazurskie), gdzie wciąż trwa wypompowywanie wody z zalanych terenów. Strażacy mają dużo pracy w Nowym Dworze Gdańskim (woj. pomorskie), gdzie zalanych zostało około 300 domów i w Elblągu, gdzie woda popłynęła głównymi ulicami.

Ulewy w Polsce. Zalanych kilkaset domów, woda płynąca ulicami

Ulewy w Polsce. Zalanych kilkaset domów, woda płynąca ulicami

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24

Portugalia nadal płonie - tysiące strażaków zmagają się z trzema dużymi pożarami i kilkudziesięcioma mniejszymi. We wtorek walkę z żywiołem utrudnia pogoda.

"Rozpaczliwie jest na to patrzeć"

"Rozpaczliwie jest na to patrzeć"

Źródło:
PAP, Reuters

Jeszcze kilka miesięcy temu uważano, że asteroida 2024 YR4 może uderzyć w 2032 roku w Ziemię. Po nowych wyliczeniach okazało się jednak, że obiekt minie naszą planetę, ale może trafić w Księżyc. Byłoby to największe takie uderzenie od tysięcy lat, a naukowcy wskazują, jakie miałoby konsekwencje.

Asteroida wielkości bloku może uderzyć w Księżyc

Asteroida wielkości bloku może uderzyć w Księżyc

Źródło:
CNN, tvn24.pl

W poniedziałek straż pożarna przeprowadziła ponad trzy tysiące interwencji związanych z ulewnymi opadami deszczu. - Wydaje się, że te dwie noce o największym zagrożeniu już poza nami - powiedział we wtorek minister spraw wewnętrznych i administracji Marcin Kierwiński.

Ulewy w Polsce. Ranni druhowie, tysiące interwencji. "Najgorsze już za nami"

Ulewy w Polsce. Ranni druhowie, tysiące interwencji. "Najgorsze już za nami"

Źródło:
PAP

Wiele nadmorskich kąpielisk we wtorek 29.07 jest zamkniętych. Powodem jest trudna sytuacja pogodowa, a przede wszystkim wysokie fale.

Czerwone flagi nad morzem. Gdzie nie można się kąpać

Czerwone flagi nad morzem. Gdzie nie można się kąpać

Źródło:
PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzega przed niebezpiecznymi wezbraniami rzek związanymi z silnymi opadami. W mocy są alerty pierwszego i drugiego stopnia.

Niebezpieczne wezbrania rzek. IMGW nadal ostrzega

Niebezpieczne wezbrania rzek. IMGW nadal ostrzega

Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś, czyli na wtorek 29.07. Po niespokojnej nocy w ciągu dnia deszcz ma słabnąć, a na termometrach zobaczymy do 23 stopni Celsjusza. Warunki biometeorologiczne w większości kraju zapowiadają się neutralnie.

Pogoda na dziś - wtorek, 29.07. Opady zakończą swoją wędrówkę nad Polską

Pogoda na dziś - wtorek, 29.07. Opady zakończą swoją wędrówkę nad Polską

Źródło:
tvnmeteo.pl

Irakiem zawładnęły ekstremalne upały - w poniedziałek w wielu częściach kraju termometry pokazały ponad 50 stopni Celsjusza. Organizacja Narodów Zjednoczonych zalicza Irak do krajów najbardziej narażonych na zmiany klimatu.

"Tak gorąco, że aż pali"

"Tak gorąco, że aż pali"

Źródło:
Reuters, Xinhua

Ulewne deszcze, które nawiedziły Pekin i okolice, doprowadziły do powstania gwałtownych powodzi. Zginęło co najmniej 30 osób - poinformowały we wtorek państwowe media. Północne Chiny w ostatnich latach coraz częściej doświadczają ekstremalnych zjawisk pogodowych. Naukowcy wskazują na związek z globalnymi zmianami klimatu.

Odwołane loty, zamknięte muzea, zalane domy. Nie żyje kilkadziesiąt osób

Odwołane loty, zamknięte muzea, zalane domy. Nie żyje kilkadziesiąt osób

Źródło:
PAP, Reuters

Obserwując dziką zwierzynę, można czasem zauważyć osobniki o specyficznym umaszczeniu. Zdjęcia jednego z nich otrzymaliśmy na Kontakt24. Leśnicy wyjaśnili, z czego wynika nietypowy kolor zwierząt.

Łaciaty łoś zauważony na Mazurach

Łaciaty łoś zauważony na Mazurach

Źródło:
Kontakt24, Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych

Grecję sparaliżowały pożary lasów, wywołane falą ekstremalnych upałów, które przez kilka dni nie ustępowały zarówno na kontynencie, jak i na wyspach. Najpoważniejsza sytuacja panowała na Eubei.

Płonęły wyspy i okolice miast. Ogień strawił cztery tysiące hektarów

Płonęły wyspy i okolice miast. Ogień strawił cztery tysiące hektarów

Źródło:
ekathimerini.com

Wokół Bursy, czwartego co do wielkości miasta Turcji, już trzeci dzień szaleją pożary. Podczas walki z żywiołem śmierć poniosły cztery osoby. Płoną także inne rejony kraju.

Spadła cysterna, zginęły trzy osoby

Spadła cysterna, zginęły trzy osoby

Źródło:
PAP, BBC News Turkce, Hurriyet

Obfite opady deszczu doprowadziły do powstania gwałtownej powodzi w mieście Brosteni na północy Rumunii. W wyniku żywiołu zginęła co najmniej jedna osoba - podała agencja Reuters.

Wody powodziowe zrównały z ziemią górskie miasto

Wody powodziowe zrównały z ziemią górskie miasto

Źródło:
Reuters

Nie mamy dobrych wiadomości dla ciepłolubnych - wszystkich nas czeka spadek temperatury znacznie poniżej średniej. Sprawdź najnowszą autorską długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeto.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: ofensywa zimna w samym środku wakacji

Pogoda na 16 dni: ofensywa zimna w samym środku wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

Temperatura 50,5 stopni Celsjusza została zmierzona 25 lipca w mieście Silopi na południowym wschodzie Turcji. To najwyższa odnotowana wartość w historii kraju.

Ponad 50 stopni. Najwyższa temperatura w historii kraju

Ponad 50 stopni. Najwyższa temperatura w historii kraju

Źródło:
PAP, Deutsche Welle

W rejonie Pekinu i północno-wschodnich Chin ulewne deszcze spowodowały powodzie i lawiny błotne, w wyniku których zginęły dwie osoby, a dwie kolejne są zaginione. W przemysłowym mieście Baoding w ciągu jednej nocy spadło aż 145 litrów na metr kwadratowy deszczu, co wymusiło ewakuację ponad trzech tysięcy mieszkańców.

W nocy spadły zatrważające ilości deszczu. Nie żyją dwie osoby

W nocy spadły zatrważające ilości deszczu. Nie żyją dwie osoby

Źródło:
PAP

Kiedy nastanie jakaś stabilizacja w pogodzie? Czy po deszczowym lipcu sierpień będzie ratunkiem dla branży turystycznej? W wielu regionach kraju słychać narzekania na pogodę. Ostatnie lata z lipcami suchymi i gorącymi jak w Hiszpanii rozpieściły nas i pozwoliły zapomnieć, jak wyglądał kiedyś lipiec w naszym kraju.

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

"Słychać narzekania" na lipiec. Co z pogodą w sierpniu?

Źródło:
TVN24+

W sobotę około południa na greckiej wyspie Eubei wybuchł pożar. Zdjęcia i nagranie unoszącego się dymu nad płonącym lasem otrzymaliśmy na Kontakt24. W gaszeniu ognia biorą udział samoloty gaśnicze.

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Pożar na greckiej wyspie. Z żywiołem walczy kilkudziesięciu strażaków

Źródło:
Kontakt24, protothema.gr, naftemporiki.gr

Para z Kansas City została obudzona w piątek rano przez głośny huk. Okazało się, że na ich dom spadło drzewo. Przebiło ono sufit, a przez dziurę do salonu wlała się woda.

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Drzewo spadło na dom. "Brzmiało to jak wybuch bomby"

Źródło:
CNN, fox4kc.com

Przez kanadyjską prowincję Quebec przeszły silne burze z deszczem, a miejscami gradem. Wywołały szereg szkód. Samochody utknęły w tunelach, powalone zostały liczne drzewa. W pewnym momencie bez prądu było kilkadziesiąt tysięcy odbiorców.

Silne burze uwięziły samochody

Silne burze uwięziły samochody

Źródło:
cbc.ca, theweathernetwork.com

Miasto Ruidoso w amerykańskim stanie Nowy Meksyk po raz trzeci tego lipca nawiedziła powódź błyskawiczna. Co najmniej kilka osób zostało uwięzionych przez rwącą wodę.

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Źródło:
Reuters, USA Today

W piątek odwołano ponad 20 rejsów między Maderą a kilkoma lotniskami w Europie. Powodem był utrzymujący się nad portugalską wyspą porywisty wiatr.

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Źródło:
PAP

Powrót wilków do amerykańskiego Parku Narodowego Yellowstone sprawił, że po raz pierwszy od 80 lat zaczęły rosnąć dawno niewidziane tam drzewa - donoszą amerykańscy naukowcy.

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Źródło:
livescience.com

W okolicach miasta Delvine w południowej Albanii trwa walka z pożarem roślinności. Ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko i zagraża mieszkańcom okolicznych wiosek. Co najmniej pięć osób zostało przewiezionych do szpitala. Albańskie ministerstwo obrony zarządziło natychmiastową ewakuację miejscowej ludności.

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

Źródło:
Reuters, Bold News, shqiptarja.com

W Finlandii trwa najdłuższa od 1961 roku fala ciepła. W piątek w tym kraju odnotowano czternasty dzień z rzędu z temperaturą powietrza powyżej 30 stopni Celsjusza. Upał doskwiera także innymi krajom nordyckim. Norweskie pielęgniarki obawiają się o zdrowie pacjentów w szpitalach, a w Szwecji panuje niezwykle wysokie zagrożenie pożarowe.

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Źródło:
ENEX, 8sidor.se, PAP

W piątek w Radżastanie w Indiach silne opady doprowadziły do zawalenia się dachu szkoły. Katastrofa budowlana doprowadziła do śmierci kilkorga dzieci.

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Źródło:
Reuters, indianexpress.com