Osa - jak wygląda, co na użądlenie osy, jak pozbyć się os?

Osa pospolita (Vespula vulgaris) to często spotykany w Polsce w okresie od wiosny do wczesnej jesieni owad błonkoskrzydły z rodziny osowatych.

Osa jest agresywnym owadem, który nie boi się ludzi. Ma żądło, którego - w przeciwieństwie do pszczoły - nie traci po użądleniu.

Użądlenie osy powoduje obrzęk, a u osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych reakcję alergiczną, z zagrażającym życiu wstrząsem anafilaktycznym włącznie.

Likwidowanie gniazda os najlepiej zlecić profesjonalnej firmie lub straży pożarnej.

Żeby pozbyć się os, nie należy palić lub topić ich gniazda. Odpowiednie do pozbycia się os będą przeznaczone do tego środki chemiczne.

Osa pospolita (Vespula vulgaris) to owad błonkoskrzydły z rodziny osowatych. Osy są w Polsce pospolitymi owadami, spotykanymi od kwietnia do października, zarówno na wsiach, jak i w miastach.

Osy są agresywne, mają żądła i nie tracą ich po użądleniu. Mogą więc żądlić wielokrotnie. Dorosła osa żywi się nektarem kwiatów i słodkimi, pełnymi soku owocami. Z kolei larwy os karmione są pokarmem pochodzenia zwierzęcego: przeżutymi owadami i gąsienicami.

Tułów osy pokryty jest wyrazistymi żółto-czarnymi pasami. W przeciwieństwie do pszczoły osa ma zwężony pośrodku tułów, który nie jest tak mocno owłosiony jak u pszczoły czy trzmiela. Długość tułowia osy zależy od tego, czy mamy do czynienia z osą robotnicą (10-14 mm), czy osą królową (16-18 mm). Ciała samców os osiągają ok. 15 mm długości. Odwłok osy jest wąski, ruchomy i zakończony żądłem.

Użądlenie osy jest bolesne. Osa nie zostawia żądła w ciele człowieka i nie ginie po ukąszeniu. Może użądlić wiele razy. Osy nie boją się ludzi tak jak pszczoły i są bardzo agresywne. Mogą zaatakować, nawet kiedy nie są prowokowane. Użądlenie osy nie jest zazwyczaj niebezpieczne, jeśli człowiek nie jest uczulony na jad, ale może wywołać reakcję alergiczną.

W przypadku uczulenia na jad osy należy jak najszybciej szukać pomocy medycznej. Szczególnie niebezpieczne jest użądlenie osy w obrębie górnych dróg oddechowych (np. w szyję lub w język). Powoduje to nadmierny i szybko powstający obrzęk, który może prowadzić do zamknięcia dróg oddechowych, grożąc uduszeniem i śmiercią.

Typowym objawem użądlenia osy jest obrzęk, który utrzymuje się ponad dobę i może mieć średnicę przekraczającą 10 cm.

Objawy użądlenia osy u osób uczulonych na jad owadów błonoskrzydłych mają różne natężenie. Po użądleniu osy mogą w tym przypadku wystąpić:

- silny obrzęk, - świąd, - pokrzywka, - obrzęk górnych dróg oddechowych, - uczucie ciężaru w klatce piersiowej, - nudności i wymioty, - biegunka, - zawroty głowy, - silne bóle brzucha, - duszność, - osłabienie, - świszczący oddech, - problemy z mówieniem, - problemy z połykaniem, - nasilony lęk, - obniżenie ciśnienia, - utrata przytomności, - sinica.

Na obrzęk po użądleniu osy stosuje się:

- zimne okłady, - leki przeciwbólowe, - maści sterydowe.

Osoby silnie uczulone na jad osy, w czasie aktywności tych owadów powinny nosić przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną i w przypadku użądlenia niezwłocznie wstrzyknąć sobie domięśniowo adrenalinę.

Osoby, u których wystąpił kiedyś wstrząs anafilaktyczny po użądleniu osy, powinny po kolejnym użądleniu zostać umieszczone na co najmniej 24-godzinnej obserwacji w szpitalu.

W przypadku mniej nasilonej reakcji alergicznej na użądlenie osy stosuje się:

- leki antyhistaminowe,

- glikokortykosteroidy,

- leki rozszerzające oskrzela w przypadku skurczu oskrzeli (poznasz je po charakterystycznym świszczącym oddechu),

- leki wziewne (glikokortykosteroidy) lub nebulizacje z adrenaliny w przypadku skurczu krtani.

Osy budują gniazda z wytworzonej przez siebie miazgi z drewna, z której robią masę celulozową. Gniazda os znajdują się często w ziemi w norach małych ssaków, ale zdarzają się też na drzewach i strychach.

Lepiej samodzielnie likwidować gniazda osy, ponieważ te agresywne owady mogą wtedy dotkliwie i wielokrotnie użądlić intruza. Wbrew obiegowej opinii, spalenie gniazda os nie jest dobrym pomysłem. Ogień i dym rozjuszają osy, sprawiając, że są jeszcze bardziej agresywne. Złym pomysłem jest też zalewanie gniazda os wodą. To również może spowodować zmasowany atak tych owadów.

Najlepiej zlikwidować gniazdo os zimą, kiedy rój obumrze. Jeśli jednak te owady stanowią zagrożenie dla ludzi wiosną i latem, ważne jest, żeby usuwać ich gniazdo w sposób jak najbardziej bezpieczny. Nigdy nie usuwaj gniazda osy, jeśli jesteś uczulony na ich jad.

Jak więc pozbyć się os? Zrób to według tego planu:

Załóż odzież ochronną, osłaniającą także twarz.

Usuwaj gniazdo os nocą, kiedy osy odpoczywają i są mniej agresywne.

Nie używaj latarki ani innych źródeł światła, które mogą ostrzec osy.

Do zniszczenia gniazda os używaj przeznaczonych do tego preparatów. Są dostępne w formie minigaśnic, które rozpylają środek osobójczy z dużej odległości (nawet siedem metrów).

Następnej nocy ostrożnie zakryj szczelnie spryskane preparatem gniazdo mocnym workiem na śmieci i delikatnie oderwij od podłoża.

Szczelnie związany worek wyrzuć do zamykanego pojemnika na odpady.

Najszerszą wiedzę, jak pozbyć się gniazda os, mają profesjonalne firmy zajmujące się bezpiecznym usuwaniem szkodników. W usunięciu gniazda os może też pomóc straż pożarna.

Autor: ks/mro