Wigilia - kiedy obchodzimy? Potrawy wigilijne, życzenia bożonarodzeniowe i pomysły na prezenty

Aktualizacja:
Źródło:
gov.pl, PWN, histmag.org
Astronom Jerzy Rafalski o tym, jak wypatrzeć "pierwszą gwiazdkę"
Astronom Jerzy Rafalski o tym, jak wypatrzeć "pierwszą gwiazdkę"tvn24
wideo 2/4
Astronom Jerzy Rafalski o tym, jak wypatrzeć "pierwszą gwiazdkę"tvn24

Wigilię co roku obchodzimy 24 grudnia. Jest to dzień rozpoczynający Święta Bożego Narodzenia, czyli okres pełen niezwykłych tradycji. Co oznacza słowo Wigilia? Odpowiadamy na pytania - jakie potrawy przygotować na ten dzień i jakie złożyć życzenia bożonarodzeniowe?

● Tradycyjnie na wigilijnym stole znajduje się dwanaście potraw. ● Kolędy zgodnie z tradycją zaczyna się śpiewać po Pasterce. ● Wigilia w 2021 roku będzie w piątek 24 grudnia.

Wigilia - definicja. Kiedy jest Wigilia?

Słowem „wigilia” w liturgii chrześcijańskiej określa się dzień poprzedzający ważne święto. Najczęściej jednak chodzi o dzień poprzedzający Boże Narodzenie, czyli o wigilię Bożego Narodzenia, nazywaną właśnie powszechnie Wigilią. Co oznacza samo słowo „wigilia”? Pochodzi ono z języka łacińskiego i oznacza „stróżowanie”, „czuwanie nocne przed dniem świątecznym”

Wigilia Bożego Narodzenia to święto, które co roku przypada na ten sam dzień - 24 grudnia. W 2022 roku będzie to sobota.

Czas poprzedzający Wigilię nazywany jest adwentem. Obejmuje on cztery niedziele, a jednym ze sposobów odliczania czasu do Wigilii jest kalendarz adwentowy

Zgodnie z tradycją do wigilijnej wieczerzy zasiada się, kiedy na niebie pojawia się „pierwsza gwiazdka”. Jest to określenie potoczne i nie do końca precyzyjne, ponieważ najczęściej „pierwszą gwiazdką” na niebie jest planeta - może to być między innymi Wenus, Jowisz czy Mars. Tej „pierwszej gwiazdki” wypatrywać można najczęściej już około godziny 16.

„Pierwsza gwiazdka” to nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, która według Biblii zwiastowała narodziny Jezusa. To ją na wschodniej stronie nieba zobaczyli Trzej Królowie

Zgodnie z obyczajami, wieczerza wigilijna rozpoczyna się modlitwą i czytaniem fragmentu Ewangelii. Który fragment Biblii czytamy w Wigilię? Przyjęło się, że jest to fragment - Łk 2, 1-14 (Ewangelia Łukasza, rozdział drugi, wersety 1-14). Następnie na znak pojednania następuje przełamanie się opłatkiem, podczas którego wszyscy składają sobie życzenia. Później wszyscy siadają przy stole i spożywają potrawy wigilijne. Ważnym, w szczególności dla dzieci, momentem Wigilii jest otwieranie prezentów, które zostawił pod choinką (w zależności od regionu Polski) - święty Mikołaj, aniołek, dzieciątko lub Gwiazdor.

Wigilijny opłatekPAP

Kiedy jest Boże Narodzenie?

Według tradycji chrześcijańskiej Boże Narodzenie upamiętnia narodziny Jezusa Chrystusa. Święto to przypada co roku na ten sam dzień - 25 grudnia.

ZOBACZ TEŻ >> Boże Narodzenie w weekend. Czy należą się dodatkowe dni wolne?

Potrawy wigilijne

Katolików tradycyjnie w Wigilię obowiązywał post, czyli wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. Od 2003 roku takiego obowiązku już nie ma, jednak biskupi nadal zachęcają do zachowania postu. 

Co ugotować na Święta Bożego Narodzenia? Według tradycji na wigilijnym stole powinno znaleźć się dwanaście potraw i jedno nakrycie więcej niż przewidywana liczba osób. Nakrycie przeznaczone jest dla niezapowiedzianego gościa, zbłąkanego wędrowca. Tradycyjne potrawy będą się różnić w zależności od regionu Polski. 

Najpopularniejsze potrawy wigilijne: - barszcz z uszkami, - smażony karp, - kapusta z grochem, - pierogi z kapustą i grzybami, - kompot z suszonych owoców, - kutia, - kulebiak, - ryby przygotowane na różne sposoby. W Boże Narodzenie tradycyjnie na stole pojawiają się już mięsne potrawy - pieczenie, pierogi z mięsem, schaby, golonki, boczki, pasztety czy szynki.

Kolędy polskie

W Kościele katolickim kolędy zaczyna się śpiewać od Pasterki, czyli uroczystej mszy odprawianej najczęściej o północy w nocy z 24 na 25 grudnia. 

Do kiedy śpiewa się kolędy? Tradycyjnie kolędy śpiewa się do 2 lutego, czyli do Matki Bożej Gromnicznej.

Pierwsze zapisy melodii i tekstów kolęd pochodzą z XV i XVI wieku. Wśród obecnie popularnych polskich kolęd wymienić można: „Wśród nocnej ciszy”, „W żłobie leży”, „Przybieżeli do Betlejem”, „Pójdźmy wszyscy do stajenki”, „Lulajże, Jezuniu”, „Jezus Malusieńki”, “Gdy śliczna Panna”, „Dzisiaj w Betlejem”, „Gdy się Chrystus rodzi” czy „Bóg się rodzi, moc truchleje”.

Życzenia bożonarodzeniowe

Życzenia świąteczne składane są osobiście przy wigilijnym czy świątecznym stole. Jednak nie zawsze jest możliwość, żeby spotkać się z bliskimi czy dalszymi znajomymi lub rodziną osobiście. Warto jest wysłać wcześniej kartki świąteczne - zrobione osobiście lub kupione gotowe - z odręcznie wypisanymi życzeniami. To piękna tradycja, którą warto pielęgnować. Starsze osoby na pewno docenią taki gest, a młodsze może zarażą się sztuką wysyłania kartek lub pisania listów.

Możliwości złożenia życzeń jest oczywiście więcej. Można dzwonić w święta do bliskich, do osób, z którymi nie jest się aż tak blisko, można wysłać wiadomość przez portale społecznościowe czy napisać maila. Niektórzy lubią wysyłać tradycyjne życzenia bożonarodzeniowe, inni lubują się w śmiesznych wierszykach.

Jak napisać tradycyjne życzenia? Podajemy przykładową treść życzeń:

Spokojnych, radosnych i zdrowych Świąt Bożego Narodzenia oraz niezapomnianego i niepowtarzalnego sylwestra. Niech Nowy Rok będzie pełen wyzwań, ale też spełnionych marzeń. Najlepsze życzenia dla całej rodziny.

Prezent na święta

Świąteczne prezenty mogą spędzać sen z powiek wielu osobom. Dlatego też warto zacząć kompletować prezenty dla najbliższych jak najwcześniej. Często już wiele miesięcy wcześniej pojawiają się wskazówki odnośnie tego, z czego dana osoba by się ucieszyła. Pozwoli to też na rozłożenie świątecznych wydatków na kilka miesięcy.

Szukając prezentów dla najbliższych dobrze jest wziąć pod uwagę ich zainteresowania i upodobania. Osoba, która lubi rośliny, zapewne ucieszy się z kolejnego zielonego mieszkańca w domu. Warto jednak zrobić wcześniej wywiad i dowiedzieć się, jaką roślinkę chciałaby dostać, żeby się nie powtórzyła. Często osoby, które lubią czytać książki, wcale nie lubią ich dostawać. Dlaczego? Łatwo jest zduplikować książkę, którą obdarowywany już ma, lub po prostu nie trafić w jego gust czytelniczy. Taka osoba może też czytać na czytniku. 

Wiele osób doceni na pewno własnoręcznie przygotowane prezenty - albumy ze zdjęciami, słodkości, domowe peelingi, przetwory, kosze z ulubionymi produktami (alkoholami, kawami, herbatami). To tylko niektóre z pomysłów. Można też zainteresować się rękodziełem i znaleźć jakiś niepowtarzalny prezent - może filiżankę, świecę lub biżuterię?

Dla osób, którym po prostu trudno jest znaleźć odpowiedni prezent, powstała oferta kart podarunkowych do przeróżnych sklepów czy usług.

Święty MikołajPAP

ZOBACZ >> Świąteczne iluminacje w polskich miastach. Sprawdź, gdzie warto się wybrać

Autorka/Autor:aw//mro

Źródło:  gov.pl, PWN, histmag.org

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Trzęsienia ziemi na Santorini nie ustają. Grecki wulkanolog George Wugiukalakis przedstawił dwa główne scenariusze, które mogą ziścić się w kolejnych dniach. Wyspę nieustannie mogą dotykać umiarkowane drgania sejsmiczne, jednak niewykluczone jest też wystąpienie znacznie silniejszego wstrząsu.

Co czeka Santorini? Ekspert o dwóch możliwych scenariuszach

Co czeka Santorini? Ekspert o dwóch możliwych scenariuszach

Źródło:
PAP

Synoptycy IMGW wydali prognozę zagrożeń. Zarówno w weekend, jak i w poniedziałek pogoda nie będzie niebezpieczna. Jednak we wtorek w części kraju prognozowany jest silny mróz. Sprawdź, gdzie mogą pojawić się alerty.

IMGW może ostrzegać przed silnym mrozem. Prognoza zagrożeń

IMGW może ostrzegać przed silnym mrozem. Prognoza zagrożeń

Źródło:
IMGW

Pogoda dziś. Sobota 8.02 przyniesie dość dużo słońca, choć chmury na niebie też się pojawią. Termometry pokażą od 0 do 7 stopni Celsjusza. Biomet będzie niekorzystny.

Pogoda na dziś - sobota 8.02. Szansa na słońce i do 7 stopni

Pogoda na dziś - sobota 8.02. Szansa na słońce i do 7 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

W nadchodzących dniach pogodę w Polsce kształtował będzie wyż Elvira. Przyniesie pogodną i słoneczną aurę. Odczuwalne będą natomiast nocne spadki temperatury, zwłaszcza na wschodzie i południu kraju. W nocy i nad ranem termometry mogą wskazać miejscami poniżej -10 stopni.

Antycyklon Elvira sprawi, że noce i poranki będą lodowate

Antycyklon Elvira sprawi, że noce i poranki będą lodowate

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,1 nawiedziło wybrzeże Sycylii. Zjawisku towarzyszyło kilka wstrząsów wtórnych. Jak przekazały służby, nie odnotowano żadnych uszkodzeń budynków. Straż otrzymała setki telefonów od zaniepokojonych mieszkańców.

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Sycylii

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Sycylii

Źródło:
ANSA, tvnmeteo.pl, USGS, Adnkronos

Koreę Południową nawiedziły śnieżyce i silny wiatr. Kilkaset lotów odwołano na lotnisku znajdującym się na popularnej wśród turystów wyspie Czedżu. Z powodu groźnej pogody utknęły tysiące podróżnych.

Setki odwołanych lotów, tysiące turystów utknęły na wyspie

Setki odwołanych lotów, tysiące turystów utknęły na wyspie

Źródło:
PAP, KoreaTimes

Dwie osoby zginęły w wyniku uderzenia tornada na południowym wschodzie USA w stanie Tennessee. To pierwsze ofiary śmiertelne tego typu żywiołu w kraju w tym roku. Zjawisko wyrządziło też poważne szkody materialne oraz pozbawiło mieszkańców prądu.

Pierwsze ofiary śmiertelne tornada w tym roku

Pierwsze ofiary śmiertelne tornada w tym roku

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Santorini od wielu dni nawiedza wzmożona aktywność sejsmiczna. Do tej pory ponad 10 tysięcy osób opuściło grecką wyspę w obawie przed wstrząsami i możliwymi osunięciami ziemi. Region odwiedził premier kraju Kiriakos Mitsotakis, zapewniając, że priorytetem władz będzie zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom oraz turystom.

10 tysięcy ludzi już uciekło. To może być nowy wulkan

10 tysięcy ludzi już uciekło. To może być nowy wulkan

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, Reuters, Protothema

IMGW podsumował dane klimatyczne za 2024 rok w Polsce. Jak wynika z raportu Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, miniony rok był najcieplejszym w historii prowadzenia pomiarów meteorologicznych.

Takiego roku jeszcze nie było. Alarmujące dane IMGW

Takiego roku jeszcze nie było. Alarmujące dane IMGW

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Ponad sto jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych znaleziono na terenie posiadłości położonej w zachodniej części Sydney. Gadów było tak dużo, że łapacze węży poprosili o pomoc właściciela domu.

Ponad sto jadowitych węży na jednym podwórku

Ponad sto jadowitych węży na jednym podwórku

Źródło:
rnz.co.nz, ABC News

Woda w kanale Sarandí na przedmieściach Buenos Aires zrobiła się intensywnie czerwona. Sytuacja zaniepokoiła mieszkańców okolicy, którzy mówią, że wcześniej woda miała również inne kolory.

Woda w kanale zrobiła się czerwona. Mieszkańcy o możliwej przyczynie

Woda w kanale zrobiła się czerwona. Mieszkańcy o możliwej przyczynie

Źródło:
BBC, Reuters

Japonia kolejny dzień zmaga się z falą intensywnych opadów śniegu. W prefekturze Aomori, w północnej część wyspy Honsiu, pokrywa śnieżna sięgnęła niemal czterech metrów. W miastach służby walczą z zasypanymi drogami.

Pokrywa śnieżna sięga miejscami prawie czterech metrów

Pokrywa śnieżna sięga miejscami prawie czterech metrów

Źródło:
Reuters, The Guardian, mainichi.jp, japantimes.co.jp

Australijscy naukowcy po raz pierwszy w historii stworzyli kangurze zarodki z pomocą zapłodnienia in vitro (IVF). Według badaczy to przełomowe osiągnięcie, które pewnego dnia może pomóc w ratowaniu zagrożonych gatunków.

Pierwszy zarodek kangura z zapłodnienia in vitro

Pierwszy zarodek kangura z zapłodnienia in vitro

Źródło:
CNN, The University of Queensland

Powódź błyskawiczna nawiedziła w czwartek miasto Nazca położone w południowo-zachodniej części Peru, w regionie Ica. Była następstwem intensywnych opadów deszczu.

Ogromne ilości błota, kamieni i gruzu wdarły się do miasta. Nagranie

Ogromne ilości błota, kamieni i gruzu wdarły się do miasta. Nagranie

Źródło:
Reuters

W czwartkowy wieczór doszło do koniunkcji Księżyca i Jowisza. Nasz naturalny satelita i gazowy olbrzym jasno świeciły na niebie. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcie tego wyjątkowego zjawiska.

Koniunkcja Księżyca i Jowisza. Pokazaliście, jak wyglądała

Koniunkcja Księżyca i Jowisza. Pokazaliście, jak wyglądała

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach"

- Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę - tak wspominał proces selekcji na astronautę dr Sławosz Uznański-Wiśniewski. Astronauta opowiadał w "Faktach po Faktach" w TVN24 o tym, jak wyglądają przygotowania do misji i co wraz z nim trafi na Międzynarodową Stację Kosmiczną.

"Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę"

"Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

W środę w Gdańsku doszło do poważnego pożaru i wydany został alert RCB przed możliwie toksycznym dymem. Symulacja Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej pokazała, że przy niekorzystnej aurze takie zanieczyszczenia potrafią podróżować daleko.

Co stało się z dymem z pożaru w Gdańsku? Wyliczenia IMGW

Co stało się z dymem z pożaru w Gdańsku? Wyliczenia IMGW

Źródło:
IMGW CMM

2025 rok zaczął się od najgorętszego stycznia w historii - wynika z danych unijnego programu Copernicus. W ubiegłym miesiącu średnia globalna temperatura była wyższa o około 1,75 stopnia Celsjusza w porównaniu do czasów sprzed epoki przemysłowej. Ku zaskoczeniu naukowców, styczniowy rekord został pobity pomimo rozwijającego się zjawiska La Nina, które często prowadzi do spadku temperatury.

I bez El Nino świat się zagotował. Za nami najgorętszy styczeń w historii

I bez El Nino świat się zagotował. Za nami najgorętszy styczeń w historii

Źródło:
Reuters, Copernicus, WWF

W ludzkich mózgach znajduje się coraz więcej plastiku. Analiza składu tkanek pobranych od zmarłych wykazała, że w ciągu ośmiu lat zawartość nanoplastików w mózgach wzrosła o połowę. Jest to niepokojące, ponieważ tworzywa sztuczne zawierają wiele związków i domieszek, których wpływ na nasze zdrowie wciąż nie został dobrze zbadany.

Nawet pół procent naszych mózgów może być z plastiku

Nawet pół procent naszych mózgów może być z plastiku

Źródło:
PAP, CNN, Nature Medicine

Mieszkańcy Brazylii zmagają się z falą gorąca. Na południowym wschodzie kraju temperatura maksymalna w ostatnich dniach wynosi około 35 stopni Celsjusza. Z powodu upału wiele osób korzysta z plaż w nocy, gdy skwar nie jest tak dokuczliwy.

Tłumy na plażach w nocy. W ciągu dnia panuje ekstremalny upał

Tłumy na plażach w nocy. W ciągu dnia panuje ekstremalny upał

Źródło:
Reuters

Na portugalskiej wyspie Terceira osunęła się ziemia. Jak przekazały lokalne władze, miało to związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu Santa Barbara. Na ten moment nie ma informacji o poszkodowanych ani poważnych zniszczeniach.

Osuwisko na portugalskiej wyspie. Miało związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu

Osuwisko na portugalskiej wyspie. Miało związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu

Źródło:
PAP, El Observador

Miniona noc była wyjątkowo intensywna dla ratowników Grupy Karkonoskiej GOPR. Przeprowadzono trzy różne akcje, w tym jedną we współpracy z czeską Horská služba Krkonoše.

Wyjątkowo intensywna noc dla ratowników GOPR

Wyjątkowo intensywna noc dla ratowników GOPR

Źródło:
GOPR

Vallis Schrodinger i Vallis Planck to kaniony, które znajdują się w okolicach południowego bieguna Księżyca, po stronie, której nie widzimy z Ziemi. Nowe analizy amerykańskich naukowców rzucają więcej światła na możliwe przyczyny ich powstania.

Wystarczyło 10 minut, by na Księżycu powstały ogromne kaniony

Wystarczyło 10 minut, by na Księżycu powstały ogromne kaniony

Źródło:
sciencealert.com

Populacja niedźwiedzi polarnych zamieszkujących zachodnią część Zatoki Hudsona zmniejszyła się prawie o połowę w latach 1979-2021. Zdaniem naukowców z University of Toronto jest to związane ze zmniejszeniem się zasięgu lodu morskiego na tym terenie.

Niedźwiedziom polarnym kończy się pożywienie

Niedźwiedziom polarnym kończy się pożywienie

Źródło:
University of Toronto, tvnmeteo.pl

Lód załamał się pod dzieckiem w West Long Branch w stanie New Jersey (USA). Z uwagi na niesprzyjające warunki wezwany na miejsce funkcjonariusz policji musiał sam wskoczyć do jeziora i przebijać się przez lód, by dotrzeć do tonącego. Jak później opowiadał, w takich sytuacjach liczy się każda sekunda.

Wskoczył za tonącym 11-latkiem do lodowatej wody

Wskoczył za tonącym 11-latkiem do lodowatej wody

Źródło:
ABC7 News

Powierzchnia lodu morskiego na Arktyce nadal utrzymuje się blisko rekordowo niskich poziomów. Jak wynika z danych udostępnionych przez amerykańskie Krajowe Centrum Danych o Śniegu i Lodzie (NSIDC), w styczniu zasięg pokrywy lodowej był drugim najniższym w historii pomiarów dla tego miesiąca.

O włos od rekordu. Alarmujące dane o Arktyce

O włos od rekordu. Alarmujące dane o Arktyce

Źródło:
AFP, National Snow and Ice Data Center

Tygrys i dzik zostały uwięzione w studni w środkowych Indiach. Zwierzęta wpadły do wody po nieudanym polowaniu, ale w wodzie drapieżnik i ofiara zawarły tymczasowy rozejm. Na pomoc ruszyli im pracownicy pobliskiego parku narodowego. Uwięzionym udało się bezpiecznie opuścić pułapkę.

Drapieżnik i ofiara razem w pułapce. "Misja ratunkowa, jakiej wcześniej nie było"

Drapieżnik i ofiara razem w pułapce. "Misja ratunkowa, jakiej wcześniej nie było"

Źródło:
NDTV, Times of India

Setki martwych traczy długodziobych pojawiło się w ostatnich dniach wzdłuż wybrzeża jeziora Michigan w USA. Jak podają lokalni ornitolodzy, padły na ptasią grypę. Chorobę tę potwierdzono również u gęsi, orłów, myszołowów i sów żyjących w okolicy Chicago.

Setki martwych ptaków. "Nie wiemy, kiedy zakończy się ta epidemia"

Setki martwych ptaków. "Nie wiemy, kiedy zakończy się ta epidemia"

Źródło:
CBS News

Śnieżyce nie przestają nawiedzać Japonii. We wtorek w miejscowości Obihiro spadło rekordowo dużo śniegu, ale opady dają się we znaki także mieszkańcom innych regionów, a w kolejnych dniach może dosypać go nawet 170 centymetrów. Atak zimy może potrwać nawet do niedzieli.

Spadły już ogromne ilości śniegu, w prognozach widać kolejne obfite opady

Spadły już ogromne ilości śniegu, w prognozach widać kolejne obfite opady

Źródło:
Reuters, NHK, The Japan Times

Hiszpańska policja rozbiła grupę przestępczą, która przez internet oferowała sprzedaż zwierząt, głównie psów. Potencjalnych nabywców przekonywała zdjęciami czworonogów, zwierzęta te jednak w rzeczywistości nie istniały. W ten sposób wyłudzono ponad 150 tysięcy euro.

Oszustwo na psa. Gang wyłudził ponad 150 tysięcy euro

Oszustwo na psa. Gang wyłudził ponad 150 tysięcy euro

Źródło:
Guardian, tvn24.pl