Jesień to okres, kiedy wiele osób udaje się na grzybobranie. W lesie można bowiem znaleźć grzyby, które dodadzą smaku wielu daniom. Zbierając te leśne skarby trzeba mieć jednak pewność, jakie gatunki się zbiera. Wystarczy jedna pomyłka, żeby doszło do poważnego zatrucia.
● Jeżeli zauważysz jakiekolwiek objawy zatrucia po spożyciu grzybów, mogą być podobne do niestrawności, nie lekceważ ich i udaj się do lekarza lub zadzwoń po pomoc. ● Różne grzyby wywołują różne rodzaje zatruć. ● Osobie, która zatruła się grzybami, nie należy podawać mleka ani alkoholu.
Zatrucie grzybami
Zatrucia grzybami zdarzają się najczęściej w okresie jesiennym, kiedy grzybów jest najwięcej. To wtedy amatorzy grzybów ruszają do lasu. Kiedy dojdzie do pomyłki w ocenie zbieranych grzybów, może dojść do zatrucia. Dlatego tak ważne jest, aby nigdy nie zbierać nieznanych grzybów.
W Polsce rejestr zatruć grzybami prowadzony jest przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Poznaniu. W 2020 roku grzybami zatruło się osiem osób, z czego cztery zmarły. Liczba ta jest dużo niższa niż w poprzednich latach - w 2019 roku było 27 zatruć, w 2018 r. - 16, w 2017 r. - 24, w 2016 r. - 46. Sześć z ośmiu zatruć z 2020 roku spowodowane było muchomorem sromotnikowym.
>> Sprawdź też: Kiedy na grzyby? Kalendarz grzybiarza, sezon na grzybobranie
Wyróżnia się cztery grupy zatruć grzybami:
Zatrucia cytotropowe - powodują głównie uszkodzenia narządów miąższowych. Mogą być spowodowane spożyciem muchomora sromotnikowego, wiosennego i jadowitego, a także piestrzenicy kasztanowatej;
Zatrucia neurotropowe - prowadzą do zaburzeń psychoneurologicznych. Mogą być wywołane spożyciem krowiaka podwiniętego, strzępa ceglastego, muchomora czerwonego i plamistego, a także lejkówki odbielonej;
Zatrucia gastryczne - są przyczyną ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego. Ich przyczyną może być spożycie jednego z ponad 80 gatunków grzybów występujących w Polsce, najczęściej są to: czubajka grzebieniowata, gąska rózgowata i siarkowa, gołąbek wymiotny, muchomor cytrynowy, pieczarka żółtawa czy borowik szatański;
Zatrucia nieswoiste, po spożyciu grzybów jadalnych. Ich przyczyną będzie zjedzenie surowych grzybów, które zawierają substancje drażniące błonę śluzową przewodu pokarmowego. Może to być opieńka miodowa, borowik ponury czy gąska. Takie zatrucia mogą wystąpić również po spożyciu grzybów, które były nieprawidłowo przechowywane.
Zatrucie pieczarkami bardzo często spowodowane jest pomylenie pieczarki z muchomorem wiosennym lub jadowitym. Kiedy grzyby te są młode, są niemal nie do odróżnienia. Zatrucie kanią to nierzadko efekt pomylenia kani z muchomorem sromotnikowym.
Zatrucia grzybami suszonymi nie można wykluczyć. Również w przypadku spożywania grzybów po ususzeniu trzeba mieć pewność, że gatunki, które zostały ususzone, są jadalne. Dlatego tak ważne jest kupowanie również suszonych grzybów z pewnego źródła.
Pierwsze objawy zatrucia grzybami
Jeżeli po spożyciu jakichkolwiek grzybów zauważysz niepokojące objawy (mogą być to objawy podobne do niestrawności) - ból głowy, brzucha, nudności czy biegunkę - natychmiast wezwij lekarza (999 lub 112) lub udaj się do najbliższego szpitala.
Objawy zatrucia grzybami: - uporczywe wymioty i biegunka, - ból brzucha, ból w nadbrzuszu, - kurcze mięśni, drgawki mięśni, - silne pragnienie, - spadek ciśnienia tętniczego krwi, - zaburzenia pracy serca i układu krążenia, - ból wątroby, - silnie rozszerzone źrenice, - zaburzenia świadomości, zamroczenie, utrata przytomności, śpiączka.
Zatrucie grzybami - po jakim czasie?
Czas, po jakim pojawią się objawy zatrucia, jest różny w zależności od rodzaju zatrucia.
W przypadku zatrucia cytotropowego mogą pojawić się po około 6-48 godzinach. Są to przede wszystkim nudności i bóle brzucha oraz wymioty i wodnista biegunka.
W przypadku zatrucia neurotropowego objawy pojawią się po godzinie lub dwóch, czyli po okresie utajenia. Objawami będą wtedy zawroty głowy i rozszerzone źrenice, oszołomienie, omamy wzrokowe i słuchowe, drżenie mięśniowe, a nawet śpiączka.
W przypadku zatrucia gastrycznego objawy mogą pojawić się po około trzech-pięciu godzinach. Jakie są objawy zatrucia grzybami? Będą to nudności i wymioty, silne bóle brzucha, wzmożone pragnienie, biegunka, niewykluczone są ślinotok, łzawienie i pocenie się. Dodatkowe objawy zatrucia grzybami u dzieci i osób starszych: obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, kurcze łydek, przyspieszenie akcji serca czy niewydolność nerek.
W przypadku zatrucia nieswoistego objawami będą najczęściej nudności i wymioty, bóle brzucha.
Zatrucie grzybami - pierwsza pomoc
Po zobaczeniu pierwszych objawów zatrucia, należy od razu wezwać pomoc. Zanim jednak pomoc lekarska się pojawi, należy wykonać poniższe czynności: ● Wywołać wymioty (na przykład wkładając palce do gardła), aby opróżnić żołądek i podać osoloną wodę. Mleko na zatrucie grzybami to zły pomysł. Nie należy podawać mleka ani alkoholu. Uwaga - nie należy wywoływać wymiotów u osoby, która jest nieprzytomna.
● Zabezpieczyć próbkę wymiocin lub potrawy z grzybów. Dzięki temu w laboratorium będzie możliwe rozpoznanie gatunku grzyba. Niestety, często zdarza się, że pacjent zjadł zupełnie innego grzyba, niż myśli. Jeżeli ktoś jeszcze jadł potrawę, która wywołała zatrucie, osoba ta również powinna wywołać u siebie wymioty.
● Nawet jeżeli stan osoby, u której doszło do zatrucia, poprawi się, nie należy rezygnować z pomocy lekarskiej. Czasami jest to jedynie chwilowa poprawa, po której stan pacjenta gwałtownie się pogarsza.
Mikotoksykoza - co to jest?
Jest to zatrucie organizmu spowodowane mikotoksynami, czyli toksynami grzybowymi. Chodzi tutaj o pleśń, która rozwija się w odpowiednich warunkach. Powstaje ona na różnych produktach spożywczych, a jej spożycie może prowadzić do rozwoju chorób.
Zasady bezpieczeństwa na grzybobraniu
Wybierając się do lasu na grzybobranie trzeba pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Wszystko po to, żeby uchronić się przed zatruciem grzybami.
Zbieraj tylko te gatunki, które dobrze znasz i nie masz co do nich żadnych wątpliwości.
Nie zbieraj grzybów, które są bardzo młode lub stare i przejrzałe.
Nie ułamuj grzyba, wykręć go z podłoża.
Nie idź na grzybobranie z foliową reklamówką. Wkładaj grzyby do łubianki lub przewiewnego koszyka. W plastiku grzyby szybko się zaparzą i zepsują.
Nigdy nie oceniaj grzybów po smaku. W ten sposób nie rozpoznasz, czy grzyb jest jadalny czy trujący. Śmiertelnie trujący muchomor sromotnikowy wbrew pozorom nie jest gorzki, ale ma słodki smak.
Dodatkowo pamiętaj, żeby kupować grzyby tylko z zaufanych źródeł. Nie kupuj grzybów, które nie są w całości, nie masz wtedy możliwości rozpoznania gatunku.
Grzyby są ciężkostrawne. Z tego powodu nie powinny ich jeść dzieci, osoby w podeszłym wieku i ludzie, którzy cierpią na choroby układy pokarmowego. Grzyby przed spożyciem należy przygotować. Jest wiele sposobów przygotowywania grzybów: suszenie, mrożenie, gotowanie, smażenie, marynowanie i duszenie.
Źródło: mz.gov.pl;
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock