Muchomor czerwony – charakterystyka, właściwości. Czy jest trujący?

● Muchomor czerwony jest trującym grzybem, który wywołuje halucynacje, duszności i dolegliwości żołądkowe. ● Grzyb muchomor czerwony jest gatunkiem kosmopolitycznym, czyli o bardzo szerokim zasięgu występowania. ● Muchomor czerwony należy do rodziny muchomorowatych, w której występują także jadalne grzyby. ● Nalewka z muchomorów czerwonych ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe, jednak można ją stosować jedynie zewnętrznie.

Budowa muchomora czerwonego przypomina wygięty ku górze parasol, gdyż u dorosłego osobnika trzon jest wysoki i dosyć wąski, a kapelusz rozłożysty, układający się w kształt miski. Młode okazy mają kulisty, potem półkulisty kapelusz, który docelowo może osiągnąć 20 centymetrów średnicy. Muchomor osiąga od 10 do 20 centymetrów wysokości, a w górnej części jego białego trzonu znajduje się pierścień, u dołu kulista podstawa. Cechą charakterystyczną tego grzyba jest czerwony, czasem pomarańczowy kolor kapelusza nakrapiany białymi łatkami. Łatki te to resztki osłony – błony otaczającej młody owocnik. Pod kapeluszem muchomora znajdują się białe lub bladożółte blaszki. Jego miąższ jest biały i kruchy, bezwonny o łagodnym smaku, nie zmienia koloru po uszkodzeniu.

>> Sprawdź też: Kiedy na grzyby? Kalendarz grzybiarza, sezon na grzybobranie

Wiele osób zastanawia się, czy muchomor jest jadalny. Niestety ten gatunek widnieje we wszystkich atlasach grzybów jako trujący. W miąższu muchomora prawdziwego zawarte są toksyczne substancje – m.in. kwas ibotenowy, muskaryna i muscymol. Zatrucie muchomorem czerwonym objawia się dusznościami, wymiotami i biegunką, a w częstych przypadkach halucynacjami. W średniej wielkości świeżym owocniku muchomora czerwonego (60-70 g) znajduje się do 70 mg kwasu ibotenowego, który odpowiada za halucynacje obejmujące poważne zaburzenia poczucia czasu i przestrzeni powodujące ogólną dezorientację. Objawy te ustępują zwykle po dwóch godzinach, kiedy to dochodzi do wprost niemożliwej do powstrzymania senności.

Muchomor czerwony nie powoduje raczej długotrwałych uszkodzeń narządów wewnętrznych, a śmiertelne zatrucia występują niezwykle rzadko.

Grzyby trujące – jak je rozpoznać i odróżnić od jadalnych?

Choć muchomor czerwony jest trujący, to jednak posiada jadanych krewniaków. Do muchomorów jadalnych zaliczają się:

muchomor cesarski – to bardzo rzadko występujący grzyb, można go pomylić z muchomorem żółtawym lub czerwonym, gdyż posiada kapelusz o barwie pomarańczowej, czerwonej lub żółtej. Nie posiada jednak białych kropek bądź ma ich niewiele, a jego blaszki są koloru żółtego,

muchomor czerwieniejący zwany też muchomorem czerwonawym lub muchomorem krostowatym, surowy jest trujący. Wyglądem przypomina okazy silnie toksyczne, np. muchomora plamistego – ma kapelusz w kolorze brązowym lub czerwonym, który pokryty jest łatkami (przypominającymi zabarwienie kani),

muchomor mglejarka (muchomor pochwiasty lub muchomor szarawy) – ten gatunek grzyba również  nadaje się do spożycia wyłącznie po ugotowaniu. Muchomor ten posiada niewielki (zwykle do 12 centymetrów średnicy) kapelusz o zabarwieniu żółtym lub jasnobrązowym,

muchomor rdzawobrązowy (panienka) – kapelusz tego grzyba nie posiada śladów osłony i jest u młodych osobników jasnobrązowy, później pomarańczowobrązowy, na koniec czerwonobrązowy. Charakterystyczne dla muchomora rdzawobrązowego jest prążkowany kapelusz i jego brzeg,

muchomor twardawy znany również jako bedłka twardawa lub muchar twardawy – to muchomor podobny do trującego muchomora plamistego, posiada kapelusz w kolorze szarobrązowym. Jedyną cechą umożliwiającą odróżnienie go od trującego brata jest brak prążkowania na brzegach kapelusza.

Zaś muchomor plamisty i muchomor sromotnikowy należą do popularnych grzybów trujących.

Mimo że muchomor czerwony jest grzybem niejadalnym, nie oznacza to, że jest całkowicie bezużyteczny i nie można go stosować w innym celu niż spożycie. Doskonałym przykładem jest nalewka z muchomorów, którą wciera się w skórę w celu uśmierzenia bólu reumatycznego, zapalenia stawów, a także eliminowania miejscowego obrzęku, zatrzymania krwawienia i przyspieszenia gojenia się ran. Zwolennicy niekonwencjonalnych metod leczenia uważają, że można spożywać nalewkę z muchomora na raka, gdyż łagodzi ostre objawy leczenia onkologicznego.

Dawniej muchomor czerwony był stosowany jako trutka na muchy, stąd jego polska nazwa. Kawałki grzyba muchomora dodawano do mleka, co zwabiało owady. Po spożyciu takiej mikstury muchy padały, jednak nie ginęły, a były jedynie sparaliżowane. 

Na Syberii szamani palili suszone muchomory, by wprowadzić się w trans i móc kontaktować się z duszami zmarłych. Legenda głosi, że szamani, poza paleniem suszonych muchomorów czerwonych, wypijali mocz osób, które spożyły surowe grzyby trujące, gdyż nie chcieli się narażać na silne dolegliwości pokarmowe.

ZOBACZ TEŻ >> Borowik szatański – jak wygląda grzyb szatan i czy jest trujący?