Czy grzyby są zdrowe? Witaminy, wartości odżywcze, właściwości grzybów

● Jadalne grzyby są zdrowe, kiedy spożywają je osoby dorosłe, bez problemów z żołądkiem czy wątrobą. ● Warto jeść grzyby, ponieważ są niskokaloryczne, mogą też zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, obniżać poziom cukru we krwi, regulować poziom cholesterolu. ● Grzyby mają witaminy z grupy B oraz wit. A, a także śladowe ilości witamin C, D i E. ● Składniki odżywcze grzybów to m.in. błonnik, witaminy, tłuszcze, składniki mineralne i białko. ● Zdrowsze są grzyby świeże, gotowane lub duszone. Grzyby w occie lub smażone są mniej zdrowe.

Odpowiedź na pytanie, czy grzyby są zdrowe, może wzbudzać kontrowersje. Wiadomo, że grzybów nie powinny jeść dzieci. A co z dorosłymi ludźmi? Wciąż popularne jest stanowisko, że grzyby poza smakiem, mają niewiele do zaoferowania, jeśli chodzi o składniki odżywcze i właściwości zdrowotne. Tymczasem badania wykazały, że warto jeść grzyby, ponieważ mają wiele wartości odżywczych, potrzebnych nam do prawidłowego funkcjonowania. Grzyby zawierają m.in. błonnik, witaminy, tłuszcze, składniki mineralne i białka. Jedzenie grzybów może również zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.

Jednak to, czy grzyby są zdrowe, zależy nie tylko od ich gatunku, ale też sposobu ich przyrządzenia. Grzyby smażone będą mniej zdrowe od duszonych, te z grilla od gotowanych. A czy grzyby w occie są zdrowe? Nieszczególnie. Marynowane grzyby ze względu na dużą zawartość kwasu octowego są szczególnie niewskazane dla osób cierpiących na nadkwaśność żołądka, refluks lub chorobę wrzodową.

Grzyby są niskokaloryczne, ponieważ składają się głównie z wody. Są jednak także ciężkostrawne ze względu na zawartość chityny. Kwasy żołądkowe jej nie rozpuszczają, co sprawia, że grzyby nie są trawione w żołądku, powodując bóle brzucha i wątroby. To dlatego grzybów, zwłaszcza leśnych, nie powinno podawać się dzieciom, osobom starszym i cierpiącym na problemy z wątrobą.

Wiadomo jednak, że grzyby: - wzmacniają odporność, - mają właściwości przeciwnowotworowe, - obniżają poziom cukru we krwi, - mają działanie antyoksydacyjne, - działają przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, - obniżają ciśnienie tętnicze krwi, - zmniejszają poziomu cholesterolu. 

Zawierają śladowe ilości witaminy C, D, E. W grzybach jest za to stosunkowo dużo witamin z grupy B, szczególnie B1, B3, B9, a przede wszystkim witaminy B2, której niektóre grzyby, np. pieczarki, boczniaki, twardziaki czy zimówki aksamitnotrzonowe, zawierają więcej niż warzywa czy mięso.

Świeże pieczarki (100 g) pokrywają 30 proc. dobowego zapotrzebowania na niacynę (wit. B3) i ok. 40 proc. na ryboflawinę (wit. B2). Grzyby o pomarańczowej barwie, np. kurki, są bogate w witaminę A (karoten).

Grzyby leśne mają takie wartości odżywcze jak: kwasy tłuszczowe, białko, witaminy, sacharydy, składniki mineralne, błonnik. Świeże grzyby są też niskokaloryczne, mają ok. 50-70 kcal na 100 g grzybów. Wszystko dzięki wysokiej zawartości wody.  

Wśród składników odżywczych grzybów na uwagę zasługują m.in.:

Białko - stosunkowo dobrze przyswajalne. Grzyby mogą być spożywane jako zamiennik mięsa w dietach wegetariańskich, wegańskich czy fleksitariańskich. Świeże grzyby leśne zawierają od 1,5 do 3,6 proc. białka. Dużo więcej białka znajdziesz w grzybach suszonych, tam jego zawartość może wynosić od 10 do 40 proc. Im starszy grzyb, tym więcej chityny, dlatego młode grzyby są lżej strawne.

Grzyby zawierają jednak więcej lizyny i w odpowiednim połączeniu (np. z makaronami, mąką, ryżem czy kaszą) podnoszą wartość białka w potrawach.

Tłuszcze - grzyby nie zawierają dużo tłuszczów (ok. 0,4 do 0,8 g/100 g świeżych grzybów). Skład kwasów tłuszczowych w grzybach jest podobny do zawartości tłuszczów w oleju roślinnym, np. sezamowym czy arachidowym, i jest korzystny dla zdrowia, ponieważ ok. 70-90 proc. całości stanowią wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Grzyby zawierają też sterole, które korzystnie wpływają na poziom cholesterolu w organizmie.

Węglowodany - średnio od 4,3 do 8 g na 100 g świeżych grzybów, w zależności od gatunku i wieku grzyba. 

Błonnik, a zwłaszcza betaglukan, który obniża poziom cholesterolu, cukru we krwi, ma działanie przeciwnowotworowe i poprawiające działanie układu immunologicznego.

Grzyby zawierają korzystne ilości składników mineralnych, takich jak: - potas, - fosfor, - magnez.

W ilościach śladowych w grzybach znajdują się też żelazo, wapń, mangan, molibden, cynk, miedź, selen.

Do najzdrowszych grzybów zaliczamy m.in. borowiki szlachetne i kurki. Polecane są także boczniaki, a nawet pieczarki, które mają wysoką zawartość m.in. potasu i selenu. W betaglukan bogate są np. grzyby shitake. Najzdrowsze są grzyby świeże, ewentualnie mrożone. Najmniej wartości prozdrowotnych mają grzyby marynowane (w occie), z kolei grzyby suszone mają mniej witaminy C niż ich świeże odpowiedniki.