Szczyt w Szwajcarii. Podpisano komunikat końcowy. Co ustalili przywódcy

W sobotę i niedzielę w ośrodku Buergenstock w Szwajcarii odbyła się dwudniowa konferencja współorganizowana przez Szwajcarię i Ukrainę. Przybyli na nią reprezentanci niemal setki państw i organizacji międzynarodowych, w tym około 60 głów państw i szefów rządów - m.in. prezydent Andrzej Duda, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, prezydent Francji Emmanuel Macron czy kanclerz Niemiec Olaf Scholz, a także liderzy państw Ameryki Łacińskiej - jak prezydent Argentyny Javier Milei i Chile Gabriel Boric, a także liderzy państw Afryki i świata arabskiego. Rosja i Chiny nie uczestniczyły w szczycie.

Droga do pokoju wymaga udziału wszystkich stron, ale podstawą uzgodnień powinno być poszanowanie integralności terytorialnej Ukrainy – napisano w komunikacie z dwudniowego szczytu. Trwająca wojna Rosji przeciwko Ukrainie "w dalszym ciągu powoduje cierpienie ludzi i zniszczenia na dużą skalę" oraz stwarza zagrożenia globalne - podkreślono w dokumencie, do którego dotarły m.in. agencje Reuters, AFP i AP.

Komunikat końcowy podpisała większość z ponad 90 państw i organizacji międzynarodowych uczestniczących w wydarzeniu. Nie zrobiły tego m.in. Indie i Arabia Saudyjska – zaznacza Reuters

Wcześniej agencja donosiła, że wstępny tekst komunikatu ze szczytu zawiera porozumienie w trzech kwestiach.

Konieczne jest zapewnienie bezpieczeństwa w wykorzystaniu energii jądrowej - w tym w elektrowni jądrowej w Zaporożu, która musi działać zgodnie z wymogami MAEA i pod jej nadzorem.

Ustalono również, że należy zagwarantować bezpieczeństwo żeglugi handlowej na Morzu Czarnym i Morzu Azowskim. Ataki na statki handlowe i cywilne porty handlowe są niedopuszczalne, a bezpieczeństwo żywności nie może być wykorzystywane do celów wojskowych.

Po trzecie, wszyscy jeńcy wojenni muszą zostać uwolnieni w drodze wymiany "wszyscy za wszystkich", a wszystkie deportowane ukraińskie dzieci i dorośli cywile muszą wrócić do domu.

Ponadto uczestnicy szczytu uważają, że "osiągnięcie pokoju wymaga udziału i dialogu między wszystkimi stronami". W związku z tym postanowiono "podjąć konkretne kroki w wyżej wymienionych obszarach w przyszłości z dalszym udziałem przedstawicieli wszystkich stron" - informował Reuters.

"Karta Narodów Zjednoczonych, w tym zasady poszanowania integralności terytorialnej i suwerenności wszystkich państw, może i będzie służyć jako podstawa do osiągnięcia wszechstronnego, sprawiedliwego i trwałego pokoju na Ukrainie" - czytamy w projekcie komunikatu ze szczytu.

Minister spraw zagranicznych Ukrainy Dmytro Kułeba powiedział w niedzielę, że deklaracja szczytu uwzględnia wszystkie najważniejsze propozycje Ukrainy, która będzie musiała zaangażować się w dialog z Rosją, ale nie w tonie ultimatum.

- Doskonale rozumiemy również, że nadejdzie moment, w którym konieczne będzie podjęcie rozmów z Rosją. Ale nasze stanowisko jest bardzo jasne: nie pozwolimy Rosji mówić językiem ultimatum, tak jak mówi teraz - powiedział Kułeba dziennikarzom w Buergenstock.

Kułeba zauważył również, że ostatnie ultimatum Putina "nie wzbudziło żadnych chęci na szczycie, ponieważ wszyscy rozumieją, że zrobiono to w jednym prostym celu - aby stworzyć falę PR w przeddzień szczytu".

- Na chwilę obecną tekst został sfinalizowany. Pod koniec szczytu prezydenci ogłoszą przyjęcie rezolucji, deklaracji. Będzie ona otwarta do przystąpienia przez inne kraje i po zakończeniu szczytu... Tekst jest zrównoważony, wszystkie nasze najważniejsze stanowiska, na które nalegała Ukraina, zostały wzięte pod uwagę - podkreślił Kułeba.

Według niego istnieją informacje, że kilka krajów analizuje wspólny komunikat i "są one gotowe do przyłączenia się do niego, chociaż nie są teraz na szczycie".

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oświadczył w niedzielę, że tematy konferencji w Szwajcarii - bezpieczeństwo nuklearne, żywnościowe oraz powrót do Ukrainy jeńców i deportowanych dzieci - pozwolą rozpocząć praktyczne działania w kierunku przywrócenia pełnego bezpieczeństwa i pokoju. Format spotkania uznał za sukces. - Format szczytu absolutnie się sprawdza i dziękuję wam (uczestnikom szczytu - red.) za to. Widzimy, że dokonaliśmy właściwego wyboru - dwóch punktów związanych z bezpieczeństwem i jednego punktu o charakterze humanitarnym - aby rozpocząć działania w kierunku przywrócenia pełnego bezpieczeństwa i pokoju - oświadczył.

Z tego powodu - podkreślił - "jest oczywiste, że dyskusja uczestników szczytu na temat żywności, bezpieczeństwa jądrowego i aspektów humanitarnych może mieć absolutnie praktyczne kroki".

- Wszyscy na świecie jesteśmy zainteresowani bezpieczeństwem elektrowni jądrowych i innych obiektów nuklearnych. Jestem wdzięczny uczestnikom szczytu pokojowego za pełne zrozumienie tej kwestii i uznanie potrzeby przywrócenia pełnego bezpieczeństwa elektrowni jądrowej, która została przejęta przez siły rosyjskie i przekształcona w platformę wojenną. Chciałbym również podziękować wszystkim przywódcom i krajom, które wsparły nasze wysiłki na rzecz zapewnienia swobody żeglugi - powiedział.

Jak podkreślił, "bezpieczeństwo żywnościowe jest kluczową kwestią nie tylko dla krajów Globalnego Południa, ale też dla każdego kraju na świecie, ponieważ determinuje cenę życia". - Zakłócenie rynków żywności jest bezpośrednią drogą do chaosu. Niestety, Federacja Rosyjska zbyt często próbowała kierować świat w stronę destabilizacji i chaosu. Dlatego wszyscy musimy się zjednoczyć, aby zapewnić każdej rodzinie i każdemu człowiekowi na świecie prawo do żywności i ochrony przed chaosem cenowym - dodał.

Ukraiński prezydent podziękował uczestnikom szczytu również za dyskusję na temat uwolnienia jeńców z rosyjskiej niewoli i powrotu ukraińskich dzieci uprowadzonych do Rosji. - Musimy sprowadzić każdą z tych osób z powrotem do domu. Naszych cywilnych jeńców w Rosji, nasze porwane dzieci. I naszych wojowników. Każdy dzień w niewoli jest straszny i musimy uwolnić tysiące ludzi, którym odebrano lata życia, którzy są torturowani i okłamywani w Rosji, że nikt w Ukrainie na nich nie czeka. Wyobraźcie sobie, jaka to osobista katastrofa dla każdej takiej osoby i dziecka. Musimy ich wszystkich uwolnić - zaznaczył.

Zełenski wyraził również przekonanie, że "możemy osiągnąć rezultaty - i to tak szybko, jak to możliwe". - To właśnie te praktyczne kroki w kierunku bezpieczeństwa i przywrócenia pokoju pokażą wszystkim na świecie, że Karta Narodów Zjednoczonych może zostać przywrócona do pełnej skuteczności, podobnie jak wszystkie jej zasady i cele - dodał.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała, że szczyt w Buergenstock to krok w stronę pokoju.

- Ale wiemy, że pokoju w Ukrainie nie da się osiągnąć jednym krokiem, to będzie droga – powiedziała po rozmowach w Szwajcarii.

Jak dodała szefowa KE, "to nie były negocjacje pokojowe, ponieważ (prezydent Rosji Władimir) Putin nie myśli poważnie o zakończeniu wojny, nalega na kapitulację, nalega na oddanie terytorium Ukrainy". - Nawet terytorium, które dziś nie jest okupowane - wskazała.