"Nieistniejący obywatel", "manewr" lub małżeństwo. Jak białoruscy urzędnicy unikali sankcji

UE zamierza wprowadzić kolejny pakiet sankcji wobec Białorusi, tym razem gospodarczych, które mogą objąć takie sektory, jak produkcja potasu, ropy naftowej i bankowy. I choć restrykcje jeszcze nie weszły w życie, białoruskie MSZ już wyraziło z tego powodu oburzenie.

"Bluźnierstwem jest, że kolejna agresja sankcyjna została rozpętana przez grupę państw zachodnich właśnie w dniu pamięci i smutku (obchodzonym w państwach byłego ZSRR 22 czerwca - red.), kiedy 80 lat temu "zjednoczona Europa", na czele z hitlerowskimi Niemcami, zaatakowała Związek Sowiecki. W XXI wieku naród białoruski ponownie stał się poligonem doświadczalnym dla niespełnionych ambicji dominacji polityków europejskich" - podał w komunikacie resort.

OGLĄDAJ NA ŻYWO W TVN24 GO

Kwestia sankcji gospodarczych dotyczących białoruskiego eksportu ma być omawiana na szczycie UE 24-25 czerwca. Rosja już oświadczyła, że będzie wspierać Białoruś, a władze w Mińsku spodziewają się, że decyzja Brukseli zostanie odłożona.

"Nie bez powodu skazani i wysłani do kolonii karnych białoruscy więźniowie polityczni informują swoich bliskich, że uporczywie proponuje im się pisanie próśb o ułaskawienie i niejasno obiecuje uwolnienie dokładnie do 3 lipca, kiedy jest obchodzone państwowe Święto Niepodległości. UE nazwie to pozytywnym sygnałem i zawiesi nakładanie restrykcji" - nie wyklucza publicystka "Nowej Gaziety" Iryna Halip.

CZYTAJ: Źródło w UE: zielone światło dla sankcji gospodarczych na Białoruś

W publikacji dziennikarka przypomniała, jak licznym urzędnikom białoruskim udawało się ominąć restrykcje.

Pierwsze sankcje wobec wysokich rangą funkcjonariuszy bezpieczeństwa Białorusi podejrzanych o udział w uprowadzeniach i zabójstwach opozycjonistów, pojawiły się w 2004 roku. Na liście były cztery nazwiska. Dwa lata później restrykcje objęły już 37 osób.

"Lista objęła między innymi szefów administracji prezydenta Alaksandra Łukaszenki, niektórych sędziów i prokuratorów oraz szefów obwodowych komisji wyborczych. Oprócz zakazu wjazdu do krajów UE sankcje przewidywały zamrożenie europejskich aktywów. Objęci restrykcjami rejestrowali nieruchomości i rachunki bankowe na krewnych albo osoby podstawione tak na wszelki wypadek, dlatego niewiele się zmieniło w ich życiu. Okazało się również, że transliteracja gra na rękę reżimowi: na liście znajduje się na przykład sędzia Sidorow. A według paszportu to Sidarau, a zatem w spisie jest nieistniejący obywatel" - przytacza publicystka.

W czerwcu 2011 roku UE wprowadziła sankcje wobec uznawanego za sponsora Łukaszenki Uładzimira Pieftijewa i szeregu jego firm. Przedsiębiorca miał zakaz wyjazdu na terytorium państw Unii Europejskiej. "W tym czasie żył spokojnie na Malcie, dwa lub trzy razy w roku przyjeżdżał do Mińska, by odwiedzić Łukaszenkę. Nie było przeszkód w powrocie na Maltę (w UE od 2004 roku - red.). W okresie obowiązywania sankcji biznesmen ze wszystkimi zamrożonymi rachunkami kupił 12 mieszkań w Londynie (śledztwo w sprawie europejskich zakupów objętego sankcjami Pieftijewa zostało opublikowane w brytyjskim dzienniku "The Times" we wrześniu ubiegłego roku). Wystarczy manewr, zarejestrować nabytek na żonę lub córkę. A w 2014 roku Pieftijewa i jego firmy skreślono z listy sankcji UE po tym, gdy rzekomo sprzedał je rosyjskiemu biznesmenowi" - przypomniała głośną sprawę Iryna Halip.

"Właśnie dlatego, że UE jest przyzwyczajona do działania w ramach pola prawnego, Pieftijew wymknął się sankcjom, a oddziały prewencji i inni kaci, którzy torturowali protestujących w milicyjnych więźniarkach i w aresztach, nigdy nie pojawią się na listach sankcyjnych. W sądach zeznają w kominiarkach i pod ogólnym nazwiskiem Iwanow. A jeśli zostaną ujawnieni przez białoruskich cyberpartyzantów, formalnie będą to tylko nielegalnie zdobyte informacje" - dodała publicystka.

Napisała, że z list sankcyjnych stopniowo usuwano nazwiska sędziów, prokuratorów, członków komisji wyborczych i funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa. "Wszystko z tego samego formalnego powodu. Jeden przeszedł na emeryturę, drugi zmienił pracę z prokuratora na adwokata, trzeci został deputowanym, czwarty rozpoczął działalność gospodarczą i odszedł ze służby cywilnej – wszyscy formalnie przestali być katami odpowiedzialnymi za represje" - dodała.

Sposobem na uniknięcie sankcji może być także małżeństwo i zmiana nazwiska. Iryna Halip napisała, że tak było w przypadku byłej wiceszefowej administracji Łukaszenki Natalii Pietkiewicz, która wyszła za mąż za przedstawiciela Białorusi w ONZ. Sankcje wobec członków rodzin pracowników organizacji międzynarodowych nie mogą być stosowane - przypomniała białoruska publicystka na łamach "Nowej Gaziety". "Wprowadzenie restrykcji to tylko gest. Piękny, efektowny, dyskutowany, ale gest".