Znamy laureatkę literackiej Nagrody Nobla 2024. Spędziła kilka miesięcy w Warszawie

Decyzję ogłosiła w czwartek Akademia Szwedzka. Laureatką tegorocznej literackiej Nagrody Nobla jest pochodząca z Korei Południowej Han Kang.

Han Kang urodziła się w 1970 roku w Gwangju, a gdy miała dziewięć lat, przeprowadziła się z rodziną do Seulu. Jej ojciec Han Seung-won także był szanowanym pisarzem. Swoją karierę rozpoczęła w 1993 roku.

Jedną z jej najbardziej znanych powieści jest "Wegetarianka" z 2007 roku, za którą otrzymała Międzynarodową Nagrodę Bookera.

W Polsce ukazało się kilka książek tegorocznej noblistki. Wśród nich jest "Biała elegia", książka "o żałobie, odrodzeniu i wytrwałości ludzkiego ducha, a także oszałamiające badanie kruchości, piękna i obcości życia". Pisząc "Białą elegię", Han Kang spędziła w Warszawie kilka zimowych miesięcy, przebywając tu na artystycznej rezydencji. "I właśnie zimowa Warszawa jest jedną z bohaterek książki, obok narratorki i jej zmarłej siostry. Nasze miasto odgrywa tu bowiem kluczową rolę, stając się stolicą tytułowej 'białości' - która oznacza tu nie tylko śnieg, ale też żałobę i odrodzenie" - pisała w 2018 roku w "Gazecie Wyborczej" Weronika Szczawińska. Nazwa miasta nie pada w książce ani razu, ale nietrudno się domyślić, o jakie miejsce chodzi, ze względu na historyczne detale.

Pozostałe książki noblistki wydane w języku polskim to "Nie mówię żegnaj", "Wegetarianka" i "Nadchodzi chłopiec", wszystkie ukazały się nakładem W.A.B.

Komitet Noblowski podkreślił, że Han Kang "wykazuje się fizyczną empatią wobec ekstremalnych historii życiowych, co jeszcze bardziej wzmacnia jej coraz bardziej metaforyczny styl". Jej twórczość "charakteryzuje się podwójnym ujęciem bólu, związkiem między cierpieniem psychicznym i fizycznym, ściśle związanym z myśleniem Wschodu" - wskazano.

Dziennikarka portalu tvn24.pl Natalia Szostak zwróciła uwagę na antenie TVN24, że Korea Południowa do tej pory posiadała tylko jedną Nagrodę Nobla, pokojową, i bardzo zależało jej na tym, by otrzymać tę nagrodę w dziedzinie literatury.

- Ciężko określić prozę koreańską jednym słowem (...). Kiedy rozmawiałam z Martą Niewiadomską, tłumaczką z języka koreańskiego na polski, powiedziała mi, że koreańscy autorzy i autorki nawiązują przede wszystkim do trudnej historii Korei, do rozdzielenia, traum, katastrof (...). U Han Kang też to jest. Na przykład w "Wegetariance" - to jest teoretycznie opowieść o buncie młodej kobiety, która odrzuca mięso, ale czytano to też z perspektywy tłamszenia koreańskich kobiet, które nadal walczą o prawa w tym kraju - powiedziała.

Faworytką bukmacherów do zdobycia tej nagrody była 71-letnia chińska pisarka Can Xue, a na drugim miejscu wymieniano 85-letniego australijskiego pisarza Geralda Murnane. Zdecydowani faworyci bukmacherów jednak dość rzadko rzeczywiście zostają uhonorowani literackim Noblem, choć nagradzani autorzy pojawiają się często na dalszych miejscach z ich list. Jedyne polskie nazwisko, które figurowało w tegorocznych rankingach, to Ryszard Krynicki.

Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 1901 roku. Przyznająca ją Akademia Szwedzka składa się z 18 członków, wśród których znajdują się szwedzcy pisarze, poeci, filolodzy i historycy. Nad wyborem laureata pracuje Komitet Noblowski, w tym roku składający się z sześciu osób. Nominacje są tajne i zostają ujawnione dopiero po upływie 50 lat od przyznania nagrody.

Do tej pory w historii Akademia Szwedzka doceniła pięciu polskojęzycznych twórców: Henryka Sienkiewicza (1905 rok), Władysława Reymonta (1924), Czesława Miłosza (1980), Wisławę Szymborską (1996) oraz Olgę Tokarczuk (za rok 2018, przyznana w 2019 roku).

ZOBACZ TEŻ: Pięć odkryć, które zasługują na Nagrodę Nobla, ale jeszcze jej nie dostały

W poniedziałek ogłoszono laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii - to Victor Ambros i Gary Ruvkun za odkrycie mikroRNA i jego roli w potranskrypcyjnej regulacji genów. We wtorek poznaliśmy tegorocznych laureatów Nagrody Nobla z fizyki - są nimi John J. Hopfield i Geoffrey E. Hinton za "fundamentalne odkrycia umożliwiające uczenie maszynowe przy wykorzystaniu sztucznych sieci neuronowych". W środę ogłoszono laureatów Nagrody Nobla 2024 z chemii. Nagroda została podzielona po połowie dla Davida Bakera oraz wspólnie Demisa Hassabisa i Johna M. Jumpera, za ich badania nad projektowaniem i przewidywaniem trójwymiarowej struktury białek.

W piątek Pokojowa Nagroda Nobla zostanie przyznana w stolicy Norwegii, Oslo, i ogłosi ją pięcioosobowy Norweski Komitet Noblowski. Z kolei w poniedziałek Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosi laureata Nagrody Nobla z ekonomii, dziedziny niewymienionej w testamencie Alfreda Nobla. Nagroda ta formalnie nazywa się Nagrodą Banku Szwecji im. Alfreda Nobla i jako jedyna finansowana jest z funduszy szwedzkiego banku centralnego.