Mistrzostwa Europy w Austrii i Szwajcarii będą 13 czempionatem Starego Kontynentu w historii. Turniej Euro odbywa się co cztery lata. Do tej pory miano najlepszej drużyny Europy zdobyło dziewięć krajów.

Od czterech do szesnastu

Organizacja turnieju finałowego zmieniała się z czasem. Do roku 1976 do turnieju finałowego awansowały tylko cztery zespoły, w latach 1980-1992 w turnieju brało udział osiem zespołów, a od roku 1996 grało już 16 drużyn. Taka liczba uczestników utrzymuje się do dzisiaj.

Gospodarz mistrzostw zawsze kwalifikuje się automatycznie do turnieju finałowego.

Począwszy od 1984 roku nie rozgrywa się meczu o trzecie miejsce.

Francja 1960

Pierwsze finały piłkarskich mistrzostw Europy, pod nazwą Pucharu Europy Narodów, odbyły się w 1960 roku we Francji. Mistrzem została reprezentacja Związku Radzieckiego, która wygrała po dogrywce z Jugosławią 2:1.

W eliminacjach doszło do jednej z najbardziej kontrowersyjnych sytuacji w historii ME. W meczu ćwierćfinałowym, decydującym o awansie do czołowej czwórki, miały się spotkać zespoły Hiszpanii i ZSRR. Jednak przywódca Hiszpanii generał Franco podjął decyzję o zbojkotowaniu spotkania z ZSRR.

Hiszpania 1964

W 1964 roku Mistrzostwa Europy odbywały się w Hiszpanii. Tym razem, politycy nie ingerowali w sprawy sportowe. W madryckim finale zmierzyły się ekipy gospodarzy i ZSRR. Przy szczelnie wypełnionych trybunach Estadio Bernabeu, Hiszpanie pokonali rywali 2:1, strzelając decydującą bramkę na pięć minut przed zakończeniem meczu.

Włochy 1968

Trzeci turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy rozegrano na boiskach Włoch. Jedyny raz w historii zwycięzcę wyłoniono w powtórzonym meczu. W finale dwukrotnie spotkały się reprezentacje Włoch i Jugosławii. W pierwszy meczu padł remis, co zgodnie z regulaminem oznaczało, że musi zostać powtórzony. W drugim spotkaniu Włochy pokonały Jugosławię 2:0.

Również w 1968 roku jedyny raz w historii o wyniku meczu decydowało losowanie. W przypadku remisu regulamin przewidywał powtórzenie tylko spotkania finałowego, natomiast pozostałe mecze miały być rozstrzygane przez rzut monetą. W ten właśnie sposób Włosi wyeliminowali w półfinale piłkarzy ZSRR, po tym, gdy żadnej z drużyn nie udało się mimo dogrywki zdobyć bramki. W finale gospodarze dopiero w drugim meczu którzy wcześniej niespodziewanie wyeliminowali mistrzów świata, Anglików.

Belgia 1972

W finale rozgrywanych w 1972 roku mistrzostw w Belgii, Niemcy bez kłopotów pokonali ZSRR 3:0. W Belgii błyszczały gwiazdy m.in. Franza Beckenbauera, Uli Hoenessa i Gerda Muellera.

Jugosławia 1976

Najbardziej pamiętnym wydarzeniem mistrzostw, rozgrywanych w 1976 roku w Jugosławii, był rzut karny, wykonywany w finale przez czeskiego napastnika Antonina Panenkę. Postawa Czechów była wielką niespodzianką mistrzostw - w półfinale wyeliminowali wicemistrzów świata Holendrów, a w dramatycznym finale pokonali RFN - najlepszy zespół tamtych lat.

Mistrzom świata udało się wyrównać dopiero w ostatniej minucie drugiej połowy, a ponieważ dogrywka nie przyniosła rozstrzygnięcia, przystąpiono do wykonywania rzutów karnych. To właśnie tutaj wielkim kunsztem popisał się Panenka. Czeski napastnik zwodem zmylił Seppa Maiera i lekkim, ośmieszającym niemieckiego bramkarza uderzeniem umieścił piłkę w siatce, zapewniając swojemu zespołowi mistrzowski tytuł.

Włochy 1980

W 1980 roku po raz pierwszy w turnieju finałowym rywalizowało osiem drużyn. Po raz drugi mistrzami Europy zostali piłkarze RFN, pokonując w finale w Rzymie Belgów 2:1.

Francja 1984

Cztery lata później bezkonkurencyjni na własnym terenie byli Francuzi. Pierwszoplanową postacią w prowadzonym przez Michela Hidalgo zespole był Michel Platini.

To właśnie bramka zdobyta przez Platiniego w przedostatniej minucie dogrywki zapewniła gospodarzom półfinałowe zwycięstwo z Portugalią (3:2). W finale Francuzi pokonali Hiszpanów 2:0. W całym turnieju Platini strzelił 9 bramek - najwięcej ze wszystkich królów strzelców ME.

RFN 1988

W 1988 roku mistrzostwa odbywały się w RFN. Bezkonkurencyjna okazała się Holandia, w ataku której królowali Marco van Basten i Ruud Gullit. Do historii przeszły trzy wspaniałe bramki van Bastena w grupowym meczu z Anglią. W finale Holandia pewnie pokonała ZSRR 2:0, a bramki strzelili dwaj najlepsi piłkarze mistrzostw - Gullit i van Basten.

Szwecja 1992

W 1992 roku najlepsze drużyny Starego Kontynentu gościła Szwecja. Z powodu wojny na półwyspie bałkańskim Jugosławia została wykluczona z turnieju. Zespół jugosłowiański miał w składzie takich piłkarzy jak Dejan Savićević, Robert Prosinecki, Davor Šuker, Predrag Mijatović, Robert Jarni i był jednym z faworytów turnieju. Miejsce Jugosłowian zajęli Duńczycy. I zostali rewelację turnieju.

Do mistrzostw przystąpili bez przygotowań, niemal „z marszu”, ale nie przeszkodziło im to zadziwić piłkarskiej Europy i zająć pierwszego miejsca, bijąc w finale Niemców 2:0.

Anglia 1996

W 1996 roku doszło do powtórki finału sprzed 20 lat. Tym razem lepsi okazali się Niemcy, którzy po „złotej bramce” zdobytej w piątej minucie dogrywki przez Olivera Bierhoffa pokonali Czechów 2:1, zapewniając sobie trzeci tytuł mistrzów Europy (poprzednio w 1972 i 1988 roku, gdy istniały dwa państwa niemieckie).

Belgia i Holandia 2000

Po kolejnych czterech latach turniej finałowy ME po raz pierwszy organizowany był przez dwa kraje. Na boiskach Holandii i Belgii faworytami byli Francuzi, którzy dwa lata wcześniej zdobyli mistrzostwo świata.

Przewidywania sprawdziły się i „Trójkolorowi” zostali najlepszym zespołem Starego Kontynentu, choć mistrzostwo wywalczyli rzutem na taśmę. Do 93. minuty spotkania finałowego 1:0 prowadzili świetnie grający w przekroju całego turnieju Włosi po golu Marco Delvecchio. Jednak tuż przed końcowym gwizdkiem najlepszego bramkarza turnieju Francesco Toldo pokonał Sylvain Wiltord, a w dogrywce wciąż oszołomionych takim obrotem wydarzeń piłkarzy z Italii dobił David Trezeguet, który zdobył złotego gola pięknym strzałem z woleja.

Portugalia 2004

Mistrzostwa Europy w 2004 roku, rozgrywane w Portugalii, rozpoczęły się i zakończyły meczem tych samych zespołów - prowadzonych przez brazylijskiego szkoleniowca Luiza Felipe Scolariego gospodarzy oraz Greków pod wodzą Niemca Otto Rehhagela. W finale ogromną niespodziankę sprawili ci drudzy, którzy pokonali Portugalczyków 1:0 po golu Angelosa Charisteasa i niespodziewanie to oni zdobyli Puchar.

Grecja w całym turnieju spisywała się rewelacyjnie. Już w meczu otwarcia sprawiła pierwszą, ale nie ostatnią sensację wygrywając z Portugalią 2:1. W ćwierćfinale wyeliminowali znajdującą się w kryzysie Francję dzięki bramce jednego z najlepszych zawodników turnieju Charisteasa. W meczu półfinałowym po dogrywce pokonali Czechów, zdaniem fachowców głównych faworytów do mistrzowskiego tytułu, a autorem jedynego gola w tym meczu był rozgrywający turniej życia obrońca Traianos Dellas. Na zakończenie turnieju ponownie rozprawili się z Portugalią.

Królowie strzelców

Rekordzistą pod względem bramek zdobytych podczas jednego turnieju Mistrzostw Europy jest Michel Platini. Francuz strzelił osiem goli w 1984 roku podczas turnieju w Francji. Także osiem bramek ma na swoim koncie Gerd Muller. Niemiec został królem strzelców dwa razy z rzędu – w 1972 (Belgia) i 1976 (Jugosławia) roku. W obu przypadkach strzelał po cztery gole.

1960 - 2, Walentin Iwanow (ZSRR), Drażen Jerkovic (Jugosławia)

1964 -2,Jesus Maria Pereda (Hiszpania), Ferenc Bene, Dezso Novak (Węgry)

1968 - 2, Dragan Dzajić (Jugosławia)

1972 - 4, Gerd Muller (RFN)

1976 - 4, Gerd Muller (RFN)

1980 - 3,Klaus Allofs (RFN)

1984 - 8,Michel Platini (Francja)

1988 - 5,Marco van Basten (Holandia)

1992 - 3,Tomas Brolin (Szwecja), Dennis Bergkamp (Holandia), Karlheinz Riedle (Niemcy), Henrik Larsen (Dania)

1996 - 5, Alan Shearer (Anglia)

2000 - 6,Patrick Kluivert (Holandia), Savo Milosevic (Serbia)

Źródło: Info2012.pl, Mistrzostwaeuropy.pl