Wybory 2023. Kiedy poznamy wyniki?

15 października odbędą się wybory do Sejmu i Senatu. O północy 13 października zakończy się kampania wyborcza, a rozpocznie cisza wyborcza. Potrwa ona aż do zakończenia głosowania w niedzielę. O tym, co jest zabronione podczas ciszy wyborczej, pisaliśmy tutaj.

Gdy głosowanie zakończy się w niedzielę o godz. 21:00 (o ile żadna z komisji wyborczych go nie przedłuży), najpierw poznamy sondażowe wyniki exit poll, a później late poll.

ZOBACZ TEŻ: Wybory 2023. Jak oddać ważny głos do Sejmu i Senatu?

Exit poll to sondaż preferencji wyborczych. Przeprowadza go instytucja badawcza w dniu wyborów przed losowo wybranymi lokalami wyborczymi. Sondaż zlecany jest przez media, najczęściej ogólnopolskie stacje telewizyjne. Badanie polega na tym, że ankieterzy pytają określoną liczbę ludzi wychodzących z lokalu wyborczego, jak głosowali. Wyborcy otrzymują do wypełnienia ankietę, na której odpowiadają na pytania dotyczące swojego wykształcenia, miejsca zamieszkania, wieku, płci itd. oraz zaznaczają kandydata lub partię, na którą oddali swój głos.

Cząstkowe wyniki exit poll przesyłane są następnie do firmy realizującej badanie i na ich podstawie powstaje prognoza wyników wyborów. Wyniki te są pokazywane w mediach podczas wieczorów wyborczych tuż po zakończeniu ciszy wyborczej, najczęściej o godz. 21:00, gdy zamknięte zostaną wszystkie obwodowe komisje wyborcze w kraju.

Exit poll daje możliwość poznania prognozowanych wyników wyborczych jeszcze przed ich ogłoszeniem przez PKW. Są one jednak obarczone błędem statystycznym sięgającym dwóch punktów procentowych. Wyniki exit poll mogą odbiegać od oficjalnych wyników PKW również ze względu na np. błędy przy wypełnianiu kart do głosowania, udzielenie odpowiedzi niezgodnej z prawdą w ankiecie czy odmową wzięcia udziału w badaniu.

W tym roku pracownią, która zrealizuje badanie exit poll, będzie Ipsos, po raz trzeci z kolei. Jak napisano w komunikacie, "badanie zostanie przeprowadzone przed 900 losowo wybranymi lokalami wyborczymi". Szacunki Ipsos będą zawierały informacje o procentowym poparciu dla ogólnopolskich komitetów wyborczych w skali całego kraju oraz podziale mandatów i frekwencji. W badaniu weźmie udział około 1850 ankieterów, dodatkowo pracować będzie przy nich 50 osób, w tym m.in. koordynatorów i analityków pracowni.

ZOBACZ TEŻ: Wybory 2023. Kogo 15 października wybierać będą Polacy?

Wyniki late poll, w odróżnieniu od exit poll, są opracowywane przez ankieterów już po zamknięciu lokali wyborczych, na podstawie oficjalnych danych z losowo wybranych obwodowych komisji wyborczych, po podliczeniu w nich wszystkich głosów. Przesyłane są następnie do centrali, gdzie opracowywana jest prognoza wyników. Podawane są one w nocy z niedzieli na poniedziałek i są już bliższe niż exit poll oficjalnym wynikom wyborów. Błąd wynosi w tym przypadku około jednego punktu procentowego. Z late poll nie dowiemy się jednak - w przeciwieństwie do exit poll - o uwarunkowaniach demograficznych poszczególnych osób głosujących na dane partie czy kandydatów.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej Sylwester Marciniak przekazał 12 października, że ma nadzieję, że ostateczne, oficjalne wyniki głosowania poznamy najpóźniej we wtorek przed południem. - Ucieszyłbym się, gdyby to się udało rano, a nawet w godzinach nocnych z poniedziałku na wtorek. Ale, oczywiście, komisje muszą pracować nie tylko sprawnie, ale przede wszystkim rzetelnie - powiedział sędzia Marciniak. - Z uwagi na to, że po raz pierwszy razem z wyborami do Sejmu i Senatu odbywa się referendum ogólnokrajowe, mam świadomość, że nie ma możliwości ustanowienia nowego rekordu szybkości ogłoszenia wyników głosowania - zaznaczył szef PKW.