Apeluję do państwa sędziowskiego sumienia, do tych, którzy tutaj zasiadają, żebyście rozważyli skutki waszych decyzji. Nie jest jeszcze za późno, żeby dokonać samorozwiązania tak ukształtowanego podmiotu - powiedział szef resortu sprawiedliwości Waldemar Żurek na posiedzeniu neo-KRS. Zapowiedział też "zgodne z prawem" działania wobec sędziów-członków Rady.

Kluczowe fakty:

Wtorkowe posiedzenie neo-KRS było pierwszym od czasu objęcia przez Żurka funkcji ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego.
Szef MS podkreślał, że działanie nowej Rady - której międzynarodowe instytucje zarzucają upolitycznienie - generuje dla Polski koszty odszkodowań.
Zwracając się do członków-sędziów neo-KRS powiedział: - Będę metodami zgodnymi z prawem dążył do tego, żebyście państwo opuścili ten budynek.

Minister sprawiedliwości i prokurator generalny Waldemar Żurek wziął we wtorek udział w posiedzeniu neo-KRS, czyli Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej na nowo w 2017 roku na mocy przepisów wprowadzonych reformą wymiaru sprawiedliwości. W ocenie międzynarodowych instytucji oraz trybunałów, a także wielu ekspertów, Rada w swoim kształcie nie gwarantuje niezależności i jest upolityczniona.

Jak przypomniał na wtorkowym posiedzeniu szef resortu sprawiedliwości, "mamy wadliwie wybraną Krajową Radę Sądownictwa". - To zagadnienie zostało już przesądzone w szeregu rozstrzygnięć zarówno sądów europejskich, jak też polskich legalnych sędziów Sądu Najwyższego - powiedział Żurek, przypominając między innymi jedno z orzeczeń Sądu Najwyższego w tej sprawie z 2019 roku, a także uchwałę połączonych izb SN z 2020 roku.

>> Zobacz materiał "Czarno na białym": Sytuacja w sądach po zmianach wprowadzonych przez PiS >>>

Dowiedz się więcej:

Tak Andrzej Duda działał razem z PiS. "Najgorsze, co się stało"

Fakty

Upływa termin wykonania wyroku ETPCz, koszty odszkodowań rosną

Minister wskazał też na negatywne rezultaty działalności neo-KRS, która między innymi przedstawia wnioski o powołanie sędziów.

- Każdy tak zwany neosędzia w Sądzie Najwyższym i w Naczelnym Sądzie Administracyjnym generuje dzisiaj odszkodowanie od Skarbu Państwa zasądzane na skutek wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. To odszkodowanie jest wypłacane z pieniędzy polskiego podatnika - podkreślił Żurek. Powiedział, że kwoty tych odszkodowań cały czas rosną.

- Samo wyjście tak zwanego neosędziego na salę bez względu na to, jaki wyrok merytoryczny zapada, generuje to odszkodowanie - zwracał uwagę.

Szef MS przypomniał też wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ws. Wałęsa przeciwko Polsce z 23 listopada 2023 roku. Trybunał w Strasburgu orzekł wtedy jednocześnie o wadliwości systemu sądownictwa w Polsce. Zwrócił wtedy uwagę na występujący systemowy problem, polegający na niewłaściwym sposobie wybierania członków-sędziów neo-KRS ze względu na to, że o kształcie jej sędziowskiego składu decydują politycy.

Żurek przypomniał, że na Polsce - zgodnie z decyzją ETPCz - ciąży obowiązek wykonania tego wyroku do 23 listopada 2025 roku.

"Apeluję do państwa sędziowskiego sumienia"

Minister odniósł się też do sędziów-członków neo-KRS. - Państwo w tym składzie ponosicie współodpowiedzialność za to, że w procedurze niezgodnej z polską konstytucją tworzycie takie miejsca w Sądzie Najwyższym i w Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Chciałbym państwu zaznaczyć z całą stanowczością, że jako minister sprawiedliwości i prokurator generalny będę metodami zgodnymi z prawem dążył do tego, żebyście państwo opuścili ten budynek – powiedział.

Poinformował też, że nie będzie brał udziału w głosowaniach obecnej Rady.

- Rozumiem, że można zbłądzić w swoim życiu zawodowym. To jest rzecz ludzka, ale rzeczą szatańską jest trwać w błędzie, więc apeluję do państwa sędziowskiego sumienia, do tych, którzy tutaj zasiadają, żebyście rozważyli skutki waszych decyzji. Nie jest jeszcze za późno, żeby dokonać samorozwiązania tak ukształtowanego podmiotu. Celowo nie nazywam go organem, bo organ jest jasno określony w konstytucji - dodał.

Spór o neo-KRS

Spór dotyczący nowej Krajowej Rady Sądownictwa, nazywanej neo-KRS, wiąże się z nowelizacją w grudniu 2017 roku ustawy o Radzie, zgodnie z którą od 2018 roku 15 sędziów-członków tego ciała wybieranych jest przez Sejm, choć wcześniej byli oni wybierani przez środowiska sędziowskie.

Zmiana z 2017 roku stała się powodem stawianych przez ówczesną opozycję, a przez rządzących obecnie, zarzutów upolitycznienia neo-KRS i kwestionowania statusu osób powołanych na urząd sędziego z udziałem tak ukształtowanej Rady. Na wadliwość procedury wyłaniania sędziów z udziałem obecnej KRS wskazywały w ostatnich latach też orzeczenia europejskich trybunałów – Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W październiku 2021 roku polska Rada została usunięta z Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ).

Główny zarzut dotyczył braku niezależności nowej KRS od władzy. - Gdy Krajowa Rada Sądownictwa Polski spełni wymogi niezawisłości od władzy politycznej, z wielką przyjemnością ponownie przyjmiemy Radę w nasze szeregi - mówił wtedy przewodniczący ENCJ.

Twórcy i zwolennicy zmian dokonanych w tej sprawie w 2017 roku przekonują, że wprowadzone wtedy rozwiązania miały zapobiegać rzekomej sędziokracji, ponieważ obywatele – poprzez swoich przedstawicieli w Sejmie – mieliby mieć większy wpływ na wymiar sprawiedliwości.

1. Do kompetencji Rady należy: 1) rozpatrywanie i ocena kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego oraz stanowiskach sędziowskich w sądach powszechnych, sądach administracyjnych i sądach wojskowych oraz na stanowiskach asesorów sądowych w sądach administracyjnych; 2) przedstawianie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosków o powołanie sędziów w Sądzie Najwyższym, sądach powszechnych, sądach administracyjnych i sądach wojskowych oraz o powołanie asesorów sądowych w sądach administracyjnych; 2a) przedstawianie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosków o mianowanie egzaminowanych aplikantów aplikacji sędziowskiej i aplikacji prokuratorskiej na stanowiska asesorów sądowych w sądach powszechnych; 3) uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych oraz czuwanie nad ich przestrzeganiem; 4) wypowiadanie się o stanie kadry sędziowskiej i asesorskiej; 5) wyrażanie stanowiska w sprawach dotyczących sądownictwa, sędziów i asesorów sądowych, wniesionych pod jej obrady przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, inne organy władzy publicznej lub organy samorządu sędziowskiego; 6) opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących sądownictwa, sędziów i asesorów sądowych, a także przedstawianie wniosków w tym zakresie; 7) opiniowanie programów szkolenia w ramach aplikacji sędziowskiej, zakresu i sposobu przeprowadzania konkursów na aplikację sędziowską oraz egzaminów sędziowskich; 8) opiniowanie rocznych harmonogramów działalności szkoleniowej w zakresie dotyczącym szkolenia i doskonalenia zawodowego sędziów, asesorów sądowych i pracowników sądów. 2. Ponadto Rada wykonuje inne zadania określone w ustawach, a w szczególności: 1) podejmuje uchwały w sprawach wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej aktów normatywnych w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów; 2) rozpatruje wnioski o przeniesienie sędziego w stan spoczynku; 3) rozpatruje wystąpienia sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko sędziowskie; 4) (uchylony); 5) wyraża opinię w sprawie odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu powszechnego oraz prezesa albo zastępcy prezesa sądu wojskowego; 6) (uchylony); 7) wskazuje jednego członka Rady Programowej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury; 8) wyraża opinię w sprawach powołania i odwołania Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. 9) (uchylony); 10) sprawuje nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych przez Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny oraz sądy apelacyjne, w ramach prowadzonych przez nie postępowań.
Art. 3, Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa
[Kompetencje Rady]

OGLĄDAJ: TVN24 HD