Krajowa Rada Sądownictwa usunięta z Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa

Więcej na ten temat w magazynie "Polska i Świat" po godz. 21 w TVN24.

Wniosek o wyrzucenie nowej KRS zarząd Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ) złożył już w maju zeszłego roku, jednak z powodu pandemii organizacja nie zdecydowała się na zwołanie posiedzenia, na którym wniosek zostałby poddany pod głosowanie. Zarząd stowarzyszenia zarzuca polskiej KRS, że nie jest ona niezależna od władzy politycznej. Organizacja zaznacza, że jej zdaniem sposób wyboru sędziów członków KRS nie gwarantuje niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej, a właśnie taka niezależność jest warunkiem członkostwa w ENCJ. Europejska Sieć Rad Sądownictwa uważa, że polska KRS nie dba o niezależność polskich sędziów i ma zbyt silne związki z ministrem sprawiedliwości Zbigniewem Ziobrą.

Od września 2018 nowa KRS była zawieszona w prawach członka Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa. Wówczas, na posiedzeniu organizacji zwołanym w Bukareszcie, ówczesny przewodniczący KRS Leszek Mazur starał się przekonywać, że nowa KRS jest niezależna i nie należy jej zawieszać. Członkowie ENCJ zdecydowali jednak inaczej. KRS została wówczas zawieszona, a organizacja wyraziła nadzieję, że Polska zmieni przepisy dotyczące wyboru członków KRS.

ENCJ organizuje swoje posiedzenia w różnych krajach członkowskich. Tym razem nadzwyczajne zgromadzenie zorganizowano w Wilnie. Posiedzenie odbywa się w dniach 28-29 października, ale jego głównym punktem była dyskusja i głosowanie wniosku o wykluczenie KRS. 

Paweł Styrna, obecny przewodniczący KRS już wcześniej zapowiedział, że nie pojedzie do Wilna i nie weźmie udziału w posiedzeniu. Uważa on, że wcześniejsza decyzja o zawieszeniu KRS została podjęta bezprawnie. - Warunkiem udziału KRS w wydarzeniach organizowanych przez Sieć jest jest uchylenie uchwały o zawieszeniu KRS - napisał Styrna w liście do przewodniczącego Europejskiej Sieci.

Europejska Sieć Rad Sądownictwa zrzesza niezależne rady sądownicze z 20 krajów Europy (dodatkowo rady z Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii Północnej mają status obserwatorów). Sieć zajmuje się sprawami sędziów, dba o niezależność i niezawisłość sądów, promuje działania mające na celu poprawę efektywności wymiaru sprawiedliwości w Europie. Należy do Światowej Sieci Rad Sądownictwa.

Przewodniczący Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ) Filippo Donati mówił na konferencji po posiedzeniu, że ENCJ "uznała, że polska KRS nie stoi na straży niezawisłości polskiego sądownictwa, nie broni sędziów w sposób, który byłby zgodny z jej deklarowaną rolą gwaranta niezawisłości sądownictwa".

- Nie jest to decyzja, którą chcielibyśmy w jakikolwiek sposób świętować - dodał. Zwrócił przy tym uwagę, że "polska KRS była jednym z członków założycieli Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa i wniosła ogromny wkład w prace sieci". - Decyzja o wyrzuceniu jednego z członków z naszych struktur jest kontrintuicyjna i jest decyzją, której nie podjęliśmy z lekkim sercem - zaznaczył Donati.

Jak mówił, "była to decyzja na rzecz obrony wartości Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa i wartości, na których oparta musi być każda z poszczególnych Rad". - Rady sądownictwa muszą być niezależne od władzy wykonawczej oraz ustawodawczej, zatem stać na straży sądownictwa i poszczególnych sędziów, kiedy ci znajdują się w stanie zagrożenia - przypominał szef sieci.

Jego zdaniem "idea tego, że sędziowie powinni pozostawać cicho, absolutnie nie ma zastosowania, kiedy stawką jest niezawisłość sądownictwa". - W tej sytuacji sędziowie mają święty obowiązek głośno mówić o obronie swych praw - dodał.

- Musi być jasno powiedziane, że nie zamykamy tutaj drzwi dla polskiej KRS - oświadczył przewodniczący Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa. Jak wskazywał, "gdy Krajowa Rada Sądownictwa Polski spełni wymogi niezawisłości od władzy politycznej, z wielką przyjemnością ponownie przyjmiemy Radę w nasze szeregi".