Pierwsza prezes Sądu Najwyższego profesor Małgorzata Gersdorf przedstawiła wniosek o rozstrzygnięcie przez trzy izby Sądu Najwyższego - Izbę Karną, Izbę Cywilną oraz Izbę Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - pytania związanego z udziałem w składach sędziowskich "osób wyłonionych przez nową KRS" - poinformował w czwartek rzecznik SN Michał Laskowski. Dodał, że posiedzenie trzech izb w tej sprawie odbędzie się 23 stycznia.
W czwartek na konferencji prasowej rzecznik Sądu Najwyższego Michał Laskowski poinformował, że pierwsza prezes Sądu Najwyższego profesor Małgorzata Gersdorf przedstawiła pytanie prawne do rozpoznania przez skład trzech połączonych Izb SN -Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Poinformowano o tym także w komunikacie na stronie Sądu Najwyższego.
Przedstawione przez I prezes SN Małgorzatę Gersdorf pytanie brzmi: "Czy udział w składzie sądu powszechnego, sądu wojskowego lub Sądu Najwyższego osoby powołanej do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 3 ze zm.), prowadzi do naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) lub art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, wskutek czego, zależnie od rodzaju rozpoznawanej sprawy:
a) w postępowaniu karnym – osoba taka jest nieuprawniona do orzekania (art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k.) albo zachodzi przypadek nienależytej obsady sądu (art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.);
b) w postępowaniu cywilnym – skład sądu z udziałem tak powołanej osoby jest sprzeczny z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.)?"
Termin posiedzenia 23 stycznia
- W uzasadnieniu pytania I prezes Sądu Najwyższego zwróciła uwagę na to, że dysponuje prawem przedstawienia zagadnienia prawnego w sytuacji, gdy dochodzi do rozbieżności w wykładni przepisów, a jak wynika z treści uzasadnienia tego zagadnienia, takie rozbieżności zaistniały - powiedział Laskowski. Dodał, że w uzasadnieniu powołano się m.in. na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 19 listopada ubiegłego roku, wyrok Izby Pracy SN z 5 grudnia zeszłego roku oraz uchwałę Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN z 8 stycznia tego roku.
Nie chodzi więc o badanie ważności powołania sędziego przez Prezydenta RP, lecz o postrzeganie sądu, w którego składzie znajdują się osoby mianowane przy udziale nowej KRS, jako sądu niezależnego od władzy ustawodawczej i wykonawczej.
Rzecznik wskazał, że "pytanie wprost dotyczy statusu sędziów z pozostałych dwóch Izb Sądu Najwyższego". - W posiedzeniu nie będą uczestniczyć tak zwani nowi sędziowie z Izby Dyscyplinarnej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej. Uzasadnienie tego jest proste. Jest to zagadnienie dotyczące wprost i osobiście ich statusu i pierwszy prezes Sądu Najwyższego odwołuje się do starej maksymy, że sędziowie nie mogą orzekać we własnej sprawie - mówił Laskowski.
Dodał, że do rozwiązania pozostaje sprawa udziału w tym posiedzeniu siedmiu sędziów z Izby Cywilnej, których wyłoniła już obecna KRS. - Mamy specyficzną sytuację, nie jest to tuzinkowa sprawa - ocenił Laskowski.
Rzecznik SN przekazał także, że posiedzenie trzech izb w sprawie pytania I prezes SN odbędzie się 23 stycznia tego roku o godzinie 11.00.
SN: nie chodzi o badanie ważności powołania sędziego przez prezydenta
"W uzasadnieniu wniosku Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wskazuje na szereg orzeczeń, w których pojawiły się rozbieżności w wykładni przepisów określających gwarancje niezawisłości i bezstronności sądów. Rozbieżności te ujawniły w orzecznictwie Sądu Najwyższego, ale również i sądów powszechnych" - wyjaśnił w komunikacie Sąd Najwyższy.
Zaznaczono w nim, że "bezpośrednią przyczyną tych rozbieżności są regulacje prawne wprowadzone ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, które w zakresie dotyczącym ukształtowania Krajowej Rady Sądownictwa budzą zasadnicze wątpliwości ustrojowe i konstytucyjne".
"W uzasadnieniu zwrócono uwagę, że prawo do sądu może być realizowane tylko przez sąd należycie obsadzony, i to przez osoby, które są legitymowane do orzekania w danym sądzie i w danej instancji z perspektywy zgodności z prawem procedury ich przedstawienia Prezydentowi RP do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim. Nie chodzi więc o badanie ważności powołania sędziego przez Prezydenta RP, lecz o postrzeganie sądu, w którego składzie znajdują się osoby mianowane przy udziale nowej KRS, jako sądu niezależnego od władzy ustawodawczej i wykonawczej" - czytam dalej.
Sąd Najwyższy zwraca taże uwagę, że "skład sądu zgodny z przepisami jest jedną z podstawowych gwarancji procesowych, znajdujących umocowanie w art. 45 ust. 1 Konstytucji".
Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
"Rozpoznanie sprawy przed sądem orzekającym w składzie sprzecznym z prawem stanowi natomiast jednoznaczne i niewywołujące najmniejszych wątpliwości naruszenie prawa do rozpoznania sprawy przed właściwym, bezstronnym i niezawisłym sądem, które jest przyczyną nieważności w postępowaniu cywilnym (art. 379 pkt 4 k.p.c.) oraz bezwzględną przyczyną odwoławczą w postępowaniu karnym (art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.)" - napisano w komunikacie.
Wniosek "ma na celu zabezpieczenie prawidłowego biegu procesu sądowego"
SN wyjaśnia także, dlaczego pytanie prawne ma być rozstrzygnięte przez połączone Izby: Cywilną, Karną oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
"Wybór jako odpowiedniego, w rozumieniu art. 83 § 1 ustawy o SN, składu połączonych Izb Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej, Izby Karnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uzasadnia fakt obsadzenia pozostałych dwóch Izb Sądu Najwyższego, tj. Izby Dyscyplinarnej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych wyłącznie przez osoby powołane do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r." - napisano w komunikacie.
Jeżeli w orzecznictwie sądów powszechnych, sądów wojskowych lub Sądu Najwyższego ujawnią się rozbieżności w wykładni przepisów prawa będących podstawą ich orzekania, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego lub Prezes Sądu Najwyższego może, w celu zapewnienia jednolitości orzecznictwa, przedstawić wniosek o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego Sądowi Najwyższemu w składzie 7 sędziów lub innym odpowiednim składzie.
"W uzasadnieniu wniosku pierwszy prezes SN podkreślił, że nie dotyczy kwestii samego powoływania na stanowisko sędziego przez Prezydenta RP, lecz ma na celu zabezpieczenie prawidłowego biegu procesu sądowego i ważności orzeczeń wydawanych przez sądy powszechne, wojskowe oraz przez Sąd Najwyższy" - zapewniono.
SN przekazał także, iż w konkluzji wniosku Gersdorf "stwierdzono, że rozstrzygnięcie przez skład połączonych Izb – Izby Cywilnej, Izby Karnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przedstawionego zagadnienia ma fundamentalne znaczenie dla właściwego ukształtowania praktyki orzeczniczej Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych".
Źródło: PAP, tvn24.pl