Pierwsza prezes Sądu Najwyższego profesor Małgorzata Gersdorf przedstawiła wniosek o rozstrzygnięcie przez trzy izby Sądu Najwyższego - Izbę Karną, Izbę Cywilną oraz Izbę Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - pytania związanego z udziałem w składach sędziowskich "osób wyłonionych przez nową KRS" - poinformował w czwartek rzecznik SN Michał Laskowski. Dodał, że posiedzenie trzech izb w tej sprawie odbędzie się 23 stycznia.

W czwartek na konferencji prasowej rzecznik Sądu Najwyższego Michał Laskowski poinformował, że pierwsza prezes Sądu Najwyższego profesor Małgorzata Gersdorf przedstawiła pytanie prawne do rozpoznania przez skład trzech połączonych Izb SN -Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Poinformowano o tym także w komunikacie na stronie Sądu Najwyższego.

Przedstawione przez I prezes SN Małgorzatę Gersdorf pytanie brzmi: "Czy udział w składzie sądu powszechnego, sądu wojskowego lub Sądu Najwyższego osoby powołanej do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 3 ze zm.), prowadzi do naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) lub art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, wskutek czego, zależnie od rodzaju rozpoznawanej sprawy:

a) w postępowaniu karnym – osoba taka jest nieuprawniona do orzekania (art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k.) albo zachodzi przypadek nienależytej obsady sądu (art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.); 

b) w postępowaniu cywilnym – skład sądu z udziałem tak powołanej osoby jest sprzeczny z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.)?"

ZOBACZ CAŁY WNIOSEK PIERWSZEJ PREZES SĄDU NAJWYŻSZEGO >>>

Termin posiedzenia 23 stycznia

- W uzasadnieniu pytania I prezes Sądu Najwyższego zwróciła uwagę na to, że dysponuje prawem przedstawienia zagadnienia prawnego w sytuacji, gdy dochodzi do rozbieżności w wykładni przepisów, a jak wynika z treści uzasadnienia tego zagadnienia, takie rozbieżności zaistniały - powiedział Laskowski. Dodał, że w uzasadnieniu powołano się m.in. na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 19 listopada ubiegłego roku, wyrok Izby Pracy SN z 5 grudnia zeszłego roku oraz uchwałę Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN z 8 stycznia tego roku.

Nie chodzi więc o badanie ważności powołania sędziego przez Prezydenta RP, lecz o postrzeganie sądu, w którego składzie znajdują się osoby mianowane przy udziale nowej KRS, jako sądu niezależnego od władzy ustawodawczej i wykonawczej.

Fragment komunikatu SN w sprawie wniosku I prezesa SN z 15.01.2020 r.

Rzecznik wskazał, że "pytanie wprost dotyczy statusu sędziów z pozostałych dwóch Izb Sądu Najwyższego". - W posiedzeniu nie będą uczestniczyć tak zwani nowi sędziowie z Izby Dyscyplinarnej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej. Uzasadnienie tego jest proste. Jest to zagadnienie dotyczące wprost i osobiście ich statusu i pierwszy prezes Sądu Najwyższego odwołuje się do starej maksymy, że sędziowie nie mogą orzekać we własnej sprawie - mówił Laskowski.

Dodał, że do rozwiązania pozostaje sprawa udziału w tym posiedzeniu siedmiu sędziów z Izby Cywilnej, których wyłoniła już obecna KRS. - Mamy specyficzną sytuację, nie jest to tuzinkowa sprawa - ocenił Laskowski.

Rzecznik SN przekazał także, że posiedzenie trzech izb w sprawie pytania I prezes SN odbędzie się 23 stycznia tego roku o godzinie 11.00.

SN: nie chodzi o badanie ważności powołania sędziego przez prezydenta

"W uzasadnieniu wniosku Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wskazuje na szereg orzeczeń, w których pojawiły się rozbieżności w wykładni przepisów określających gwarancje niezawisłości i bezstronności sądów. Rozbieżności te ujawniły w orzecznictwie Sądu Najwyższego, ale również i sądów powszechnych" - wyjaśnił w komunikacie Sąd Najwyższy. 

Zaznaczono w nim, że "bezpośrednią przyczyną tych rozbieżności są regulacje prawne wprowadzone ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, które w zakresie dotyczącym ukształtowania Krajowej Rady Sądownictwa budzą zasadnicze wątpliwości ustrojowe i konstytucyjne".

"W uzasadnieniu zwrócono uwagę, że prawo do sądu może być realizowane tylko przez sąd należycie obsadzony, i to przez osoby, które są legitymowane do orzekania w danym sądzie i w danej instancji z perspektywy zgodności z prawem procedury ich przedstawienia Prezydentowi RP do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim. Nie chodzi więc o badanie ważności powołania sędziego przez Prezydenta RP, lecz o postrzeganie sądu, w którego składzie znajdują się osoby mianowane przy udziale nowej KRS, jako sądu niezależnego od władzy ustawodawczej i wykonawczej" - czytam dalej.

Sąd Najwyższy zwraca taże uwagę, że "skład sądu zgodny z przepisami jest jedną z podstawowych gwarancji procesowych, znajdujących umocowanie w art. 45 ust. 1 Konstytucji".

Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. 

Art. 1. ust. 1. Konstytucja

"Rozpoznanie sprawy przed sądem orzekającym w składzie sprzecznym z prawem stanowi natomiast jednoznaczne i niewywołujące najmniejszych wątpliwości naruszenie prawa do rozpoznania sprawy przed właściwym, bezstronnym i niezawisłym sądem, które jest przyczyną nieważności w postępowaniu cywilnym (art. 379 pkt 4 k.p.c.) oraz bezwzględną przyczyną odwoławczą w postępowaniu karnym (art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.)" - napisano w komunikacie. 

ZOBACZ CAŁY KOMUNIKAT SĄDU NAJWYŻSZEGO >>>

Wniosek "ma na celu zabezpieczenie prawidłowego biegu procesu sądowego"

SN wyjaśnia także, dlaczego pytanie prawne ma być rozstrzygnięte przez połączone Izby: Cywilną, Karną oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. 

"Wybór jako odpowiedniego, w rozumieniu art. 83 § 1 ustawy o SN, składu połączonych Izb Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej, Izby Karnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uzasadnia fakt obsadzenia pozostałych dwóch Izb Sądu Najwyższego, tj. Izby Dyscyplinarnej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych wyłącznie przez osoby powołane do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r." - napisano w komunikacie. 

Jeżeli w orzecznictwie sądów powszechnych, sądów wojskowych lub Sądu Najwyższego ujawnią się rozbieżności w wykładni przepisów prawa będących podstawą ich orzekania, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego lub Prezes Sądu Najwyższego może, w celu zapewnienia jednolitości orzecznictwa, przedstawić wniosek o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego Sądowi Najwyższemu w składzie 7 sędziów lub innym odpowiednim składzie. 

Art. 83. ust. 1. Ustawa o Sądzie Najwyższym 

"W uzasadnieniu wniosku pierwszy prezes SN podkreślił, że nie dotyczy kwestii samego powoływania na stanowisko sędziego przez Prezydenta RP, lecz ma na celu zabezpieczenie prawidłowego biegu procesu sądowego i ważności orzeczeń wydawanych przez sądy powszechne, wojskowe oraz przez Sąd Najwyższy" - zapewniono.

SN przekazał także, iż w konkluzji wniosku Gersdorf "stwierdzono, że rozstrzygnięcie przez skład połączonych Izb – Izby Cywilnej, Izby Karnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przedstawionego zagadnienia ma fundamentalne znaczenie dla właściwego ukształtowania praktyki orzeczniczej Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych".