W ciągu pierwszego roku od narodzin dziecka ojcowie w Polsce mogą skorzystać z dwóch tygodni w pełni płatnego urlopu ojcowskiego. Przysługuje im także prawo do współdzielonego urlopu rodzicielskiego. W standardowym wymiarze liczy on 41 tygodni. Spośród nich po dziewięć jest nieprzechodnich, tj. przypisanych do konkretnego rodzica (dziewięć na ojca i dziewięć na matkę). Resztą, czyli 23 tygodniami, można dzielić się według uznania. Świadczenie to nie jest jednak w pełni płatne. To oznacza, że sumując w pełni i częściowo płatne urlopy, polski ojciec może wykorzystać aż 34 tygodnie. Do tego, na mocy aktualnych przepisów, ojcowie mogą jeszcze przejąć sześć tygodni urlopu macierzyńskiego, jeśli zrezygnuje z nich matka.
Wykorzystanie pełni świadczeń pozostaje wśród polskich ojców rzadkością. Jednak - jak pokazują dane - ich udział w życiu rodzinnym sukcesywnie rośnie. Jeśli idzie o urlop rodzicielski, najnowsze dane ZUS mówią o nawet 11-krotnym wzroście liczby sięgających po niego ojców. Jeszcze w 2022 roku było ich niecałe 4 tysiące, a w roku 2024 - już ponad 41 tysięcy. Za tak wyraźną zmianą stoi przede wszystkim wprowadzenie przez Polskę unijnej dyrektywy work-life balance. To na jej mocy każdy z rodziców otrzymuje po dziewięć tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie może przekazać drugiemu rodzicowi. Jak ocenia promująca partnerski model rodziny Fundacja Share The Care, choć "trend zaangażowanego ojcostwa jest coraz bardziej zauważalny", wiele pozostaje na tym polu jeszcze do zrobienia.
Urlop ojcowski i rodzicielski w Europie
O potrzebie zaangażowania się w ojcostwo dużo mówi się też za granicą. Grupa parlamentarzystów z Wielkiej Brytanii wezwała w połowie czerwca tamtejszy rząd do wydłużenia przysługujących ojcom urlopów. Obecnie mogą oni liczyć na dwa tygodnie częściowo płatnego wolnego. Poza nim mogą skorzystać z urlopu współdzielonego z matką. Ten dostępny jest jednak tylko w przypadku wcześniejszego zakończenia przez matkę urlopu macierzyńskiego. W praktyce, jak zauważa BBC, jest więc niezwykle rzadko wykorzystywany.
Lepiej możliwości ojców prezentują się w Finlandii. Jak wskazano na stronie Parlamentu Europejskiego, zarówno matki, jak i ojcowie po narodzinach dziecka dostają tu do wykorzystania 160 dni wolnego (prawie 23 tygodnie). W Hiszpanii każdemu z rodziców przysługuje 16 tygodni w pełni płatnego wolnego. We Francji długość urlopu ojcowskiego to cztery tygodnie. Poza nim ojcowie mogą skorzystać ze współdzielonego z partnerką urlopu rodzicielskiego. Podobnie jest w Belgii, na Litwie czy w Estonii.
Jeszcze korzystniej mają się ojcowie w Szwecji, gdzie rodzicom dziecka łącznie przysługuje aż 480 dni urlopu (blisko 69 tygodni). Dla każdego z rodziców zarezerwowane jest 240 dni (ponad 34 tygodnie), ale część z nich można przenieść na drugiego opiekuna bądź częściowo nawet innego członka rodziny. Liczba dni nieprzechodnich to 90 (blisko 13 tygodni) - podaje rządowa agencja Försäkringskassan.
Autorka/Autor: Julia Wiśniewska //am
Źródło: BBC, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock