"Empuzjon" - nowa powieść Olgi Tokarczuk w księgarniach

"Empuzjon", czyli najnowsza powieść Olgi Tokarczuk, w środę trafi do regularnej sprzedaży. Jest to pierwsza jej powieść, odkąd w 2019 roku została laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018. I zarazem pierwsza powieść od czasów wydania słynnych już "Ksiąg Jakubowych".

Książka zapowiadana jest zdaniem: "Najciekawsze pozostaje zawsze w cieniu, w tym, co niewidoczne". Tym razem polska noblistka zabiera czytelników do roku 1913. Historia rozgrywa się w niewielkiej miejscowości Goerbersdorf - czyli w obecnym dolnośląskim Sokołowsku - a która zasłynęła jako pierwsze na świecie specjalistyczne uzdrowisko dla gruźlików. Czy jak wówczas mówiono: sanatorium leczące choroby "piersiowe i gardlane".

Głównym bohaterem jest student ze Lwowa Mieczysław Wojnicz, który przyjeżdża do malowniczej miejscowości z nadzieją, że nowatorskie metody leczenia skutecznie zatrzymają rozwój choroby. Niestety, diagnoza jest druzgocąca: gruźlica. W czasie pobytu w Pensjonacie dla Panów poznaje innych kuracjuszy z Wiednia, Królewca, Breslau czy Berlina. Wsłuchuje się w rozległe dysputy o tym, co wówczas najważniejsze, o zmieniającym się świecie, o widmie wojny, o tym, jaki ustrój jest najlepszy, a w końcu o literaturze.

Chociaż Wojnicz skrupulatnie chroni prawdę o sobie, to wciągają go coraz mocniej zagadki związane z tragicznymi wydarzeniami z nieodległych górskich okolic. Skupiając się na tych relacjach, traci z zasięgu wzroku fakt, że jemu samemu grozi niebezpieczeństwo. Tokarczuk - co nie jest nowością w jej twórczości - przypomina te elementy naszej rzeczywistości, których nie zauważamy bądź za wszelką cenę zauważyć nie chcemy. 

"Empuzjon" jest dziewiątą powieścią w karierze Tokarczuk. Przez ostatnie trzy dekady konsekwentnie budowała swoją pozycję jednej z najciekawszych reprezentantek światowej prozy. Urodzona w 1962 roku w Sulechowie pisarka ukończyła psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Jej debiutancka powieść "Podróż ludzi Księgi" ukazała się w 1993 roku, dwa lata później wydała kolejną: "E.E.". Ogromny sukces i idącą za nim rozpoznawalność przyniosła pisarce trzecia powieść "Prawiek i inne czasy" z 1996 roku, za którą pisarka w 1997 roku otrzymała między innymi Paszport Polityki oraz nagrodę Fundacji im. Kościelskich.

Rok później w księgarniach pojawił się "Dom dzienny, dom nocny" - książka zainspirowana historią Sudetów i miasta Nowa Ruda, a więc miejsc, w których mieszkała.

Inne książki Tokarczuk to m.in. zbiór opowiadań "Gra na wielu bębenkach" (2001), esej "Lalka i perła" (2000) i "Ostatnie historie" (2003), "Prowadź swój pług przez kości umarłych" (2009, rok później nominowana do Nagrody Literackiej Nike), "Księgi Jakubowe" (2014). Za książki "Bieguni" oraz "Księgi Jakubowe" pisarka otrzymała Nagrodę Nike. Łącznie sześć książek Tokarczuk było nominowanych do Nike, a pięć z nich zdobywało Nike Czytelników.

Jeszcze przed Nagrodą Nobla Tokarczuk regularnie doceniana była przez kapituły najróżniejszych nagród literackich i wyróżnień kulturalnych. Jako pierwsza Polka w 2018 roku zdobyła Międzynarodową Nagrodę Bookera za anglojęzyczne tłumaczenie powieści "Bieguni", autorstwa Jennifer Croft. Tłumaczenia kolejnych dwóch jej powieści: "Prowadź swój pług przez kości umarłych" oraz "Ksiąg Jakubowych" - odpowiednio w 2019 oraz 2022 roku - znalazły się na krótkich listach kandydatów do nagrody. 

Anglojęzyczny przekład "Biegunów" znalazł się też wśród pięciu tytułów finału National Book Awards, będącej jedną z najważniejszych amerykańskich nagród literackich.

Za "Księgi Jakubowe" Tokarczuk jeszcze w styczniu 2017 r. odebrała Międzynarodową Nagrodę Literacką samorządu Sztokholmu. W lipcu 2019 roku doceniono ją najważniejszą francuską nagrodą literacką - Nagrodą Laure-Bataillon dla najlepszej książki przełożonej na język francuski. Angielskie tłumaczenie "Ksiąg Jakubowych" ukazało się z końcem 2021 roku w Wielkiej Brytanii oraz na początku bieżącego roku w Stanach Zjednoczonych. Tytuł trafił na listę bestsellerów przygotowywaną przez "New York Timesa". 

10 października 2019 roku Akademia Szwedzka przyznała Oldze Tokarczuk Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za 2018 roku za "wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją pokazuje przekraczanie granic jako formę życia". Tym samym Tokarczuk stała się pierwszą polską prozaiczką w historii docenioną najważniejszą nagrodą kulturalną świata.

Przed Olgą Tokarczuk literackie Nagrody Nobla otrzymało pięcioro polskich twórców: Henryk Sienkiewicz (1905), Władysław Reymont (1924), piszący w jidisz Isaac Bashevis Singer (1978), Czesław Miłosz (1980) i Wisława Szymborska (1996).

Tokarczuk jest Wielkim Ambasadorem Języka Polskiego oraz Honorową Obywatelką Wrocławia, Warszawy i Krakowa. Otrzymała tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Wrocławskiego.