To najstarsza polska kolęda. Autor ukrył w niej swoje imię

Najstarsza polska kolęda
Najstarsza polska kolęda
Źródło: Biuro Prasowe Uniwersytetu Jagiellońskiego
W skarbcu Biblioteki Jagiellońskiej znajduje się najstarsza znana kolęda związana z ziemiami polskimi. Pieśń jest datowana na początek XV wieku, jej autorem jest Bartłomiej z Jasła, profesor Uniwersytetu Krakowskiego, teolog i filozof.

Kolęda została napisana w języku łacińskim. Informując o cennym zabytku, Uniwersytet Jagielloński zaznaczył, że jest to najstarsza znana kolęda związana z ziemiami polskimi. Powstała na początku XV wieku i rozpoczyna się od słów: "buccinemus in hac die", czyli "zadmijmy w trąbę w tym dniu".

Muzykolożka i historyczka muzyki dawnej dr Dorota Susuł wskazała, że, choć tekst pochodzi sprzed sześciuset lat, jego sens jest podobny do kolęd śpiewanych współcześnie. Opowiada m.in. o oczekiwaniu i radości w związku z Bożym Narodzeniem.

– Jest to kolęda, która mówi o nadziei, oczekiwaniu na Pana, mówi w pierwszej zwrotce o dźwiękach pięknej melodii, która ma zostać zaśpiewana głośno – dodała badaczka.

W 2017 znów zabrzmiała

Uczelnia wskazała, że autora pieśni udało się ustalić dzięki ukrytemu w tekście akrostychowi. Badacze zauważyli, że pierwsze słowa kolejnych zwrotek układają się w zapis "Bartholomeus de Iaslo". To charakterystyczna dla średniowiecza forma podpisu autora, pozwalająca jednoznacznie przypisać dzieło Bartłomiejowi z Jasła.

Z kolei notację muzyczną ustalono dzięki kopii tego utworu spisanej przez Łukasza z Koźmina Wielkiego – wskazała kierowniczka Sekcji Rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej dr Elżbieta Knapek. Zwróciła uwagę, że rękopis kolędy pochodzi z prywatnej biblioteki autora, którą ofiarował uniwersytetowi.

Przez stulecia kolęda pozostawała przede wszystkim przedmiotem badań historyków i muzykologów. W 2017 roku tekst został po raz pierwszy przetłumaczony na język polski przez dr. Jacka Partykę. W tym samym roku w Muzeum Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyło się światowe prawykonanie utworu. Kolęda zabrzmiała w dwóch wersjach: w transkrypcji Jana Więckowskiego oraz w opracowaniu Lecha Śniadara.

OGLĄDAJ: TVN24 HD
pc

TVN24 HD
NA ŻYWO

pc
Ten i inne materiały obejrzysz w subskrypcji
Czytaj także: