Burmistrz Ćmielowa (Świętokrzyskie) Joanna Suska nie zgodziła się na budowę kopalni kruszywa w Rudzie Kościelnej. Inwestycja budziła sprzeciw mieszkańców, którzy podkreślali, że ma powstać przy neolitycznych kopalniach w Krzemionkach, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. To teren Rudzkiego Parku Kulturowego.

Nie powstanie kopalnia kruszywa w Rudzie Kościelnej, w gminie Ćmielów. Burmistrz Joanna Suska wydała decyzję odmowną w sprawie środowiskowych uwarunkowań dla tego przedsięwzięcia. Podkreśliła, że oprócz sprzeciwu mieszkańców decyzja musiała opierać się na przepisach prawa i zgromadzonych dowodach.

- Jako organ pierwszej instancji byłam zobowiązana do rozpatrzenia wniosku i przeprowadzenia postępowania administracyjnego. Nie mogłam z góry przesądzić, że inwestycja jest niemożliwa – powiedziała burmistrz.

Obawy o usunięcie z listy UNESCO

W toku postępowania uzyskano liczne uzgodnienia m.in. z Zarządem Gospodarki Wodnej w Warszawie, Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska oraz Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Kielcach.

Czytaj też: Chcieli zbudować elektrownię w parku narodowym. Inwestycję zatrzymał motyl

Wszystkie instytucje zgodnie uznały, że teren objęty inwestycją znajduje się w obszarze wpisanym w 2019 roku na listę UNESCO.

Ponadto teren ten jest w trakcie procedury wpisu do rejestru zabytków województwa świętokrzyskiego, jako "region górniczo-osadniczy przetwórstwa kopalin nad rzeką Kamienną". - Obszar objęty inwestycją znajduje się pod ochroną tymczasową, wynikającą z przepisów prawa o ochronie zabytków – dodała burmistrz.

Kluczowym czynnikiem uzasadniającym było stanowisko Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, który odmówił uzgodnienia środowiskowych uwarunkowań realizacji inwestycji. Teren, na którym miała powstać kopalnia, znajduje się również w granicach Rudzkiego Parku Kulturowego.

- Zgodnie z uchwałą obowiązuje tam zakaz lokalizacji kopalni oraz innych zakładów, które mogłyby negatywnie wpływać na środowisko i mieszkańców – wyjaśniła Joanna Suska.

Czytaj też: "Ekscytujące odkrycie". Odkopali 50 szkieletów z epoki wikingów

Decyzja burmistrza uniemożliwia ubieganie się o zezwolenie na wydobycie surowców w starostwie powiatowym. Od decyzji przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, jednak burmistrz podkreśliła, że jej stanowisko pozostaje niezmienne – ze względu na walory krajobrazowe i dziedzictwo UNESCO takie przedsięwzięcie nie ma szans na realizację.

Park kulturowy ma chronić neolityczne kopalnie

Odmowa dla powstania kopalni w Rudzie Kościelnej to już druga taka decyzja burmistrz Ćmielowa. Pierwsze plany utworzenia kopalni pojawiły się w 2021 roku, ale po protestach mieszkańców i muzealników projekt został wstrzymany.

Aby chronić neolityczne kopalnie w Krzemionkach, rada miasta i gminy w Ćmielowie powołała w 2023 roku Rudzki Park Kulturowy, mający na celu ochronę tych terenów przed inwazyjnymi inwestycjami, takimi jak kopalnie czy farmy fotowoltaiczne.

Podobne zagrożenie, związane z działalnością kopalni kruszyw, pojawiło się także w sąsiedniej gminie Ożarów. Od kilku miesięcy mieszkańcy tamtejszego Śródborza sprzeciwiają się planom rozbudowy kopalni w bezpośrednim sąsiedztwie neolitycznego pola górniczego wpisanego na listę UNESCO.

Kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach, odkryte w 1922 r. przez geologa Jana Samsonowicza, pochodzą z młodszej epoki kamienia i wczesnej epoki brązu. W Krzemionkach zlokalizowano ok. 4 tys. szybów połączonych siecią chodników. W kopalniach ze skał wapiennych wydobywano krzemień, który służył do wytwarzania narzędzi. Wyrabiane potem krzemienne siekiery rozprowadzono w odległości nawet kilkuset kilometrów od kopalń. W 2019 roku obszar został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Dowiedz się więcej:

TVN24

Na żywo